Google

This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct

to make the world's books discoverablc onlinc.

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc

publishcr to a library and fmally to you.

Usage guidelines

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. Wc also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.

About Google Book Search

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb

at|http://books.qooqle.com/|

HARVARD COLLEGE LIBRARY

DEFIXIONUM TABELLAE

M

DEFIXIONUM TABELLAE

M

AllDEGATrt. IX TTPI8 AVGV8TI BURDtN «T 80C10RVM

■ A

w*

V)

4)EFIXI0NUM TABELLAE^

QUOTQUOT INNOTUERUNT

TAM IN GRAECIS ORIENTIS QUAM IN TOTIUS OCCIDENTIS PARTIBUS

PRAETER ATTICAS IN CORPORE ISSCRIPTIONUM ATTICARUM EDITAS

r,0LLRCiT DiGisMT coMMEHTAiiio imTimrr

ET KaCCLTATI LiTTERAROM » U:<IVIRSITATI Pausie!<si proposuit

AD DOCTORIS CKADDM PROMOVBNDDS

AuGUSTUs AUDOLLENT

QUI PL'IT BJOtDM PACULTATtt IT AL.TOBUH tTUDIOIlUH BOfOLAI ALUHFIUt

OALUCAI IN UIIBI tOaUt MAnftTiR LATINOBUH COLLOQUIOBUH IN UNIVBBtlTATB CLABOMONTBNtl

PROSTAT I.UTFXIAE PARISIORUM

IN AKDIBUS ALBERTI FONTEMOING

4, Via dicta Le Goff, 4 MDCCCCIV

fi

55 — a

f^

\ll'ol.M<!,

Clin^ 504^, Ofe

AUG 30 1905

^

^-i- ^ B R A V^l

^ /

c .i f -- v:

r

vuK

HARVMID UNIVEASITY UMAftt

N0V21 1984

t

;r«i

DESIDERATISSIMIS

PARENTIBVS

ET SOCERO

L. PETIT DE JVLLEVILLE

PIETATIS ATQVE AMORIS CAVSA

'\.

<\

ELENCHUS RERUM

QUAE IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR

Ptfinae

Indbx LiBRORUM ia hac sylloge adhibitorum ...... vii-xvi

Prookmium XVIl-XXI

Caput I. — Num sint ad hunc diem editae defixionum syllo- gae xxiii-xxx

Akerblad, p. ziiv. — Franciscus LeDormaot, p. xxiv. — Wachs- math^ p. XXIV. — Ne^n^ton, p. xxv. — Macdooald, p. xxv. — Wueoscb, p. XXV. — D. r. i4., p. XXVI. — S«//i., p. XXVII. — Ziebarth, p. xxix. — Wuentchf Flucht.^ p. xxx.

Caput II. — Quid non sit defixio disputatur xxxi-xuii

Dirae graecae, p. xxxii. — Dirae latinae, p. xxiiii. — 4>uXQixT^pia aurea, p. xxxiv; — argentea, p. xxxv; — plumbea, p. xxxv. « Er- rore coufunduntur devotio et defixio, p. xxxvi. — Devotiones pnbU- cae, p. XXXVIII. — Devotiones privatae, p. xl. — Devotionis et de> Qxionis propriae notae, p. xl. — Graeca deiixionis origo, p. xli. — Defixiones dictae non scriptae, p. xliii.

Caput 111. — Qua mente quibusque formulis conscriptae fue-

rint defixiones ' . xliv-lxxxvii

A quo scriptae tabellae, p. zliv. — Plumbeae sunt fere lamminae, p. XLVii. — Nomen, p. xlix. — Verba devotoria, p. liv. — Dii, p. lix. — Daemones, p. lxui. — Defunctiinvocantur, p. lxv. — 'E^lata yP^(a~ ixara aut ^dtp6apa ov6|jiaTa, p. Lxvn. — Signa magica et '/apaxTTjpec, p. Lxxii. ~ Vocales, p. lxxiii. — Formulae defigendi, p. lxxiv. — Devotorum imagines, p. lxxv. — Sigilla, p. lxxvii. — SufiicaOeta, p. Lxxix. — IlpaUiCt P- Lxxx. — Tutamenta, p. lxxxii. — Papyri con- feruntur, p. lxxxiv.

Caput IV. — De varia deQgendi ratione pro regionum diversi-

tale Lxxxviii-cvi

Praecipuae quattuor defigendi causae, p. lxxxviu. — Nomina, p. xa. — Dii, p. xcn. — Tabellae duae karthaginienset, p. xciv. — Tabel- lamm ditcrepantiae notantnr, p. xcv.

/91.

4

:'

11 ELENCUUS REKUM

Paginae

Caput V. — Quo modo et quam diu defixionum tabellis usi

fuerint veteres cvii-cxxvni

Ubinam repertae Ubellae, p. ctii. — Pleraeque graece scripUe, p. cix. — E sepulcris mulUe eruUe, p. cx. — Qua arU in sepalcra iosiouaUe, p. cut. — Ad templa coilocaUe, p. cxti. — lo puUis et foQtibus ooodiUe, p. cxvi. — Tabellarum aeUs, p. cxvii. — Testi- monla veUrum, p. cxvii. — Late diffnsus defigeodi mos, p. cxxiv. ^

— TestimooU recentiorum, p. cxxv. — Defigeotium condicio, p. cxxvi.

TABELLAE DEFIXIONUM PLUMBEAE REGIONATIM OR-

DINATAE 1-416

Asia. — Cakia : Cnidus. 1-13 5-19

Pbrygia : Kaklik, 14 20

Syria. Apheca (AicA), 15-16 21-31

Syria Palaestina. Tell Sandahanna, 17 32

InsaU Cypros. Hagios TychonaSy 18-21 33-34

Curium, 22-37 35-68

Aegyptns. Aiexandrea, 38 60-72

Achaia. — Insulai Cycladbs : Melos, 39 73

Insula incerla, 40. ... 74

Meoaris : Megara, 41-44 75-80

Attica : Piraeeus, 45-47 81-83

Athenae, 48-51 ....... 83-87

Oppidum Menidhi, 52 87-88

Loci incerti, 63-79 88-106

INSOLA EoBOBA : Styra, 80. ..... . 107-132

BoBOTiA : Tanagra, 81-83 133-134

Thebae, 84 135-136 '

Loci incerti, 85-86 137-138

Epinis. — CoRCYRA : Locus incertus^ 87 139-140

Moesia inferior. Olbia Sarmatiae, 88-89 141-142 ^J^

Loci incerti, 90-91 142-143 4*

Chersoiiesaa Taarica. Locus incertus, 92 144-145

Raetia. Brigantium {Bregenz), 93 146-147 ^

Germaiiia. Crucinacum {Kreuznach), 94-102 148-155

Maar, 103 155

Britamiia. Aquae Sulis {Bath), 104-105 156-150

Fanum dei Nodentis {Lydney Park^ Gloucesiei' #Atre), 106 150-160

>

OUAE liN HOC VOLUMINE CONTlNENtUR ul

Paginae

Gallia. — PftoviNaA Belgica : Durocorloram {Reims)^ 107. 161-162 Provincu LuGUDUNBNSis *. Lutecia Parisiorum

(Paris), 108 }. . 163 ,

Aquitania : Rauranum? {Rom, d6p. Deux^Se-

t>re«), 109-110 ...... 164-167

Santones (inter yicos Villepouge et Chagnofif d6p. Charente-InfMeure),

111-112 ........ 167-171

Provincu Narbonensis : Salluvii {Eyguiirety d6p.

Bouchet-du-Rhdne), 113 . , '. 172-173 Bebryces {Amilie-les-BainSy d6p. Py*

rinies-Orientales) 114-1120 . . 173-175 Hispania. — Provincia Tarraconensis : Castellon de la

Plana, 121 176

Lusitania : Emerita( A/ericfa), 122. . . . 177.-178

Italia. — LiGURiA : Bordighera, 123 179-180

Etruria : Volaterrae ( Volteira) 124-126 . . . 181-182

Locus incertuSy 127 182

Campiglia marittima, 128 ..... 182-184

Arretium {Arezzo), 129 184-185

Perusia (Perwyia), 130. 185-186

PiCENUM : Septempeda {San «Sevmno), 131 . . 187

Marsi : Marsi Marruvium {San Benedetto), 132 . 188

Latium : Nomentum {Mentana)^ 133-135. . . 189-193

Roma, 136-189 (Sethianorum tabellae,

140-187) 193-248

Minturnae, 190 ........ 248-251

Campania : Cales {Calvi Risorta), 191 .... 252-253

Capua {S, Maria di Capua Vetere), 192-

195. 254-269

Cumae, 196-199, 302*. . 270-276,422-423 Puteoli (Pozzuoli), 200-209 . . . ' 276-280

Salernum {Salemo), 210 281

LucANiA : Loeus incertus, 211 282

Bruttium : Locus incertus, 212 ...... 283-286'

Africa. — Provincia Proconsularis : Karthago, 213-262,

303* ........ 287-359,423-424

Provincia IByzacbna : Hadrumetum {Sousse)

263-298, 304*-305* . . 360413,424-426

Ammaedara XUaidra)^ 299 413-414

n^ ELENCHUS. RERUM

PROVINGIA NuMiDU : Cirta {Canstantine)^ 300 . . . 415-416

Chullu (C0//0), 301 .... 416

ADDITAMENTA 417-426

INDlCES 427-568

I. — NOMINA, COGNOMINA, SIGNA VIRORUM ET FEMINARUM . . 431—448

' A. — Nomiiia 431—440

1* oiuiCA 431—437

2« LATU14 437—439

3* muscA 439

4» o»CA 439—440

5« PUNtCA . ' 440

B. — Cognomina 440—447

1« oiAiCA 440—442

2« LATINA 442—446

3* ITIIU8CA 44^

4» 08CA. 447

C. — Signa U7

1« ORAICA 447

2« LATINA 447

D. — Gommemorantur defigentia Tel defixi hominii parentei . . 448

1« PATIR 448

2* MATBl 448

111. - NOMINA DBFIXORUM EQUORUM 454-460

I

•a

* »»

•; ri

II. — DEFIGENTIUM ET DEFIXORUM HOMINUM NUMERUS, 8EXU8,

CONDiCIO ET OFFICIA 449-453

A. — Defigentei 449—450

1« RUiiKiius : a unut, p pluru . 449

2* SEZus : a viri^ p feminae 449—450

B. — Defixi . 450-453

1» RuiiiRUB : a unus, ^ dtio, y Iret^ 6 ytMi^^tior, t pluret . . . 450—451 -v,

2« 8IXUS AUT NATURA : a otVt, p femintUf y ^9^ 451—452 -v^

3« OFPraA n conoicionis , 452—453

j5

ti

• •'

1« oiAinA 454—456 r iK^

2« LATiRA 456—460 . :;'.

IV. — NOMINA ET COGNOMINA DEORUM DAEMONUMQUE INVOCA- ^i^

TORUM. 461-470 Jf*

• *

A. — Dii 461-464

B. — Daemonei. 465—470 . .^]^

V. — DEFIXIONUM GBNERA ET CAU8AE 471-473 , /^

A. — Indiciariae et in inimicot ccnicriptae 471—472

B. — In fnrei, calnmniatorei et maledicoi conToriao .... 472

C. — Amatoriae . 472— 47S

D. — In agitatorei et Tenatoreo immiiiae 473

E. — Gauia defixionia •bicnra 473

VI. — F0RMUL4E DEVOTORIAE 474—498

A. — Defignntnr timplioiter inimici 474—482

OUAK IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR T

1* ruKWM laMUfi* 414— tlA

3* rwPMmii uiNCATin 41t— 471

4* cOMCHcnvti» ; . . . 471—481

B" orTATivoi 481— 4n

6» iiimATiTCi 481

1* iNPiNmvu* 4St

B. — UpvllaiiUir dU nl diansiiM 413— 4M

C — D*tixioB«i MndidoDa ■liqna daflBiti* 4U

D. — ItafizeraBi boalnam r«i fioU porUoqno oaiaoo ot oocfo-

'1» *•»«« *81-4tl

E. — SimiUa iiailibu 491-491

r. — ForBolBo qvibno >o UUntnr doHgoBtoi. .' . . . V . . 49)

G. — Tooabiao ot loranUo Toriao od OTtom ■ioieaa fotlMl- -

ann pottlnontoi 491—491

VII. - EPHESIA GRAHUATA CUH PAPYRIS MAXIIIE COLUTA . . 499-5I9 ^

VIII. - nES GiUMMATlCA, PAUEOGBAPHICA. EPlGHAPmCA. . . 111-8« A. GTamaitUca M1— M9

•• »•*«« 811— 5U

LiUtrae mtUanltir SH Stl

«'""Af.-. BM

LHltrat nciundir 8S1— 8tt

LitUrat a6iciunlur SfS— SS3

LilUrat initrunlur ■ 8t)*

Lilttra* duptieantur SS4

LilUrat tmplicu danlur St4

t aJ..T,,,lum SI4-St9

" P'"a./o.j,c-u,n Sa

«a i«f n Ug

Adiiiftiialio ■nf—m

SytlaboM eorripimttuT 818— StT

siiUabat producuntuT S11— 81t

Sfillaba* cofifraAiiiiliir SH

Syltaba* hon nnlrahmtur Stt

Sytlabat tieiuntur 8t9

SjfHaba* abieimlur St9

StUaba* iiutrmiur Slt

Votabula ptrptram teripta 8tt

T>tclinal,i>nu'; formae BS9

(flnruaj,f,„nr, BSl

DiaUcii B31-B31

Syntaeliea 8)1— tS«

Loeutiona tt mtnda* tinguUu SH

!• UT»* BH— B49

LHleraM mutatlMT 8)4—811

l Stl

Milalh**ii S31— SU

Lilltrat rieiunlur 3)8

Lilttrat abieiuntur 83»— 84D

Litttra* imerunlur 840—841

Litltra* duplicanlur . 841

Uttera* rimphe** dnntur 841—841

f-V-'

/

'M

»J.

VI ELENCHUS RERUM QUAE IN HOC VOLUMINE CONTINENTUR

AdiimilaHo . 543 ;''j'

Syllabae eiciuntur 543 •';%???

Syllabae abiciuntur . . 543 / ^'X^lji

Syllabae inseruntur ............... 543 1 ' ^?

Vocabula perperam tcripta 543 \%

Declinationum formae 543—^544 .'^

Confunduntur decHnationes 544 -<>\

Pormae coniugationum 544 'J''"f'

ArchaUmi , 544

GalHca? 544

Syntactica 544—548

Coniugationee 543

Locutionet et mendae tingutae 548—549 ^ ;

Carminum vestigia 549 ^ -^

B. — Pal««ograpliica 549—551 v -};

C. — Epigraphloa *. 551—552

IX. — VOCABULA LBXICIS ADDENDA 553

1* ORAICA. 553

2« LATIIIA 553 '

X. — TOPOGRAPHICA 554—555

XI. - CHRONOLOGICA 556-558 \X

A. — TaboUarnm aotat 556

B. — Vooabnla ad tompai portinontia 556—558

XII. - NOTABILIA VARIA 559—568

Ret ad magonm peritiam pertinentet 564

Ret ad circum et amphitheatrum pertinente» 564^568

•»

';

»•

A

INDEX LIBRORUM

IN HAC SYLLOGE ADHIBITORUM

Adaml = Fr. Adami, Womuer Ver/tuchungtlafkln, {Rheinitchts Mtuewn^ LVIII, 1903, p. 157-159).

Akcrblad = G. D. Akerblad, hcrizione greca sopra una lamina di piombo iro- vata in un tepolcro neiU vicinanze di Atene [cum Ubulis duabus]. Io-4, Roma, Lioo Cootedioi, 1S13.

Aodolienl, Dev. = Aog. Aodolleoty « Devotio • ou « Defixio » ? (MAIaDges Bois-

sier, 1903, p. 37-43). Audollent, Sote = Aug. Audolieot, Sote eur une nouveile • tabella deToUoois »

trouvie d Souue, (Butletin archioiogique du Comite dee travaux historiquee^

1902, p. 417-425, Ub. L). Audollent, Soutee zz Uutiet et colteetiont archiologiquet de VAlgirie et de ia

Tunisie, — Musiet de Soutte, par P. Gauckler, B. Goavet, G. Hanneso.

Io-4, Paris, E. Leroux, 1902. [Hadrometioas quattuor tabellas (D. T., 267 ;

272-274) io boc libro (p. 84 sq.) edidi]. AvelUno = Fr. M. AvelUoo, Sotizia di una iterizione m iamina di piamlto. (Bk/-

teittno archeoiogico napoietano, IV, 1845-1846, pl. 1, 3 et VI, 1847-1848, p. 89 sq.). Ballle = W. J. Battle, Magicai Curtet written on Lead TatUete. {Trantactiont of

the American phHologieat Attociation, XXVI, 1895. — Proeeedings of specUI

SessioD, 1894, p. lit-lviii). Bechlel, Diaiekt = Die Intchriften von Knidot^ io Dialtkl-InsGhr., 111, p. 221-300,

a Becbtelio ediUe. Bechlel, Intchr. =: F. BecbUl, Die Intchrifien det ianitchen DiaUkU, (Abhand-

tungen der lcdnigtichen GetetUchaft der Wittentchaften tu Gdttingtn ; HUto-

riscb-pbilologiscbe Qasse. XXXIV, 1887, p. 1-154.) [TtbeUas piraeaa (D. T,

45) et styrenses {D. T., 80) edidit ad n. 19, p. 14-37]. Berger, RouUau = Pbilippe Berger, Sur un rouieau de piomb avec inecHption

phinicicnne trouvi d Carihage. (CompUt rendut de VAcadimie det IntcriptUmt

et Beiiet-Lettret, 1899, p. 179-188; cf. p. 173, 307 sq.). Blasn, Diaiekt = F. Biass, Die Intchriften von Konnthot .... und den koriU'

tischen Colonieen, io DUlakt-Inschr., IIJ, p. 61-116, a Blassio editae. Blau = Ludwig Blaa, Dat altjiiditehe Zauberweten. In-8, Strassburg, TrAbner,

1898.

viii INDEX LIBRORUM

Blfkniner =: H. BlQmDer, Uebei* ffriechische und rdmische Verfluchungaiafeln» {Die Grenzbolen, Zeitschrifl fUr Politik, Liileratur und KunU, LVIII, 1899, 11, Leipzig, GruDOW, p. 479-487, 532-539).

Borsari = L. Borsari, Meniana. — Tombe romane scoperle presso l^abitato. (JV6* tizie degli scavi di antichitd, oaarzo 1901, p. 205-210).

Bouch6-Leclercq, Astroi. = A. Bou ch6-Leciercq, L^ai/roto^ie grecgue. lD-8f Paris, E. Leroux, 1899.

Bouch6-Leclercq, Dev, = A. Bouch^-Leclercq, Devotio, (Dictionnaire des Anii- quitis grecques et romaines de Daremberg et Saglio, 8. y*, 1888).

Br^al-Maspero = Micbel Br6al et G. Maspero, Tabeiia devotionis de la niero^ poie romaine d^Hadi^meie {Soitsse). {Coileclions du musie Alaoui, 1'* s^rie. iD-fo, Paris, Firmio-Didot, 1890-1892, p. 57-68). [Iterum edila est io Bt6/io- theque igyptoiogique, 11, 1893, p. 297-:i03].

Bruchiuann = C. F. II. BrucbmaoD, EpHheta Deorum quae apud poetas grae-

cos ieguntur. Id-8, Leipzig, TeubDcr, 1893. [SupplemcDtum est Lexici my«

thologici a Rotcbero edili]. Buecheler, Dev. =: Kr. Buccbeler, Devotion aus Karthago. {Rheinisches Museum.

Neue Folge, XLI, 188G, p. 160). Buecheler, Osk. =: Fr. Buecbeler, Oskische Bieitafel. {Bheinisches Uuseum. Nene

Folge, XXXIII, 1878, p. 1-77). [Seorsum quoque prodiit]. Bugge = Sopbus Bugge, Aititalische Sludien. UerausgegebeD vod der Gesell*

scbaft der Wissenscbafteu zu CbristiaDia. Io-8, CbristiaDia, A.-W. Broegger,

1878. (I. — Die oskische Execralionsinschrift der Vibia^ p. 1-60). Cagnat = HeD^ Cagoat, Bevue des publications ipigraphiques relatives d /*an/t-

fjuili romaine. (Id Bevue archdologique iode ab aoDO 1888, XI). [Prodit quoque

seorsum cum titulo L'annee epigraphique]. Cagnat, Cours =r Reu^ CagDat, Cours d^ipigraphie latine, 3« ^ditioD. Id-8, Paris,

FoDtemoiog, 1898. Cagnat, Musie Lavigerie = Musies et coltections archioiogiques de VAlgirie et

de la TunisiCf 2« s^rie. — Musie Lavigerie de Saint-Louis de Carthage. lD-f<*,

Paris, Leroux, 1899. [luscriptioDes romaoas io altera buius operis parte

curavit R. Caguat]. Cagnat, Sav. =z R. Cagoat, Joumal des savants, mai 1903, p. 256-264. [Di&seniit

de Audolleat, I^oie et quioque dovos badrumetinos titulos 276-280 ediJit]. Cagnat-Toutain = Inscriptiones graecae ad res romanas pertinentes auctoritaie

et impensis Academiae Jnscriptionum et Litterarum humaniorum collectae et

ediiae. Tomus primus, fasc. 1 et II. Id-4, Paris, E. Leroox, 1901-1903. [lios

fasciculos edeudos curavit R. Cagnat, auxiliaDte J. Toutaio]. Gara =: Alberlo Cara, Nota delle iscrizioni fenicie sopra monumenti deila Sarde-

gna che appartengono al r* museo d'antichitd in Cagtiari. In-f«, Cagliari, Ala-

goa, 1877. Cartei* = I. B. Carter, EpHheta deorum quae apud poetas iatinos ieguntur. !d-8,

Leipzig, TeubDcr, 1902. [Supplementum est Lexici mythologlci a Roichero

editi]. Cat. Alaoui = Catalogue des Musies et Coitections archioiogiques de CAlgiriM

et de la Tunisie. — Musie Aldoui, par feu Du Coudray La Blanchire et

P. Gauckler. ln-8, Paris, E. Leroux, 1897. [De tabelUs plumbeia res agitar

in parte H, p. 127 sq., o. 26-42, Ub. XXVIII].

■; *

IN HAC SYLLOGE ADHIBITORUM ix

Cavedonl = C. Cavedoni, D$ir et& della lamina con impr$c(uioni anHeroliehe edila nel Bulletlino (p. 20-25). {BuUettino deiT Inetituto di eorrispondenza archeoiogica, 1852, p. 135-137).

Chiflel. Vide Macariai. ,

C. I. E. Vide Pauli. I

C. I. G. = Corpus Inecriptionum Graecarum (I, Boeeldi, 1828 ; II, Boeckh, 1843;

III, Frans, 1853 ; IV, E. Cartius et Ad. Rirchhoff, 1877). In-^, Berlin, Reimer. . C. I. I. Vide FabretU.

C. I. L. = Corpus Inscriptionum Latinarum, Clermont-Ganneau, Inscr, = Clermont-Ganneau, Comptes-rendus de VAca-^

dimis des Inscriptions ei Belles-Lettres, 1899, p. 490-492. [Ad sequentem ibi

commentationem prolusit]. Clermont-Ganneau, Becueii =Ch. Clermont-Ganneau, « Tabelia devotionis »

d inscription punigue. {Becueit d^archiologie orientale, UU p* 304-319, § 55 et

p. 350. ln-8, Paris, E. Leroux, 1900). — La « Tal^eila devoiionis » punigue

{ibid,, IV, § 14, p. 87-97, 1901).

Clermont-Ganneau, Bepertoire r: Acad^mie des Inscriptions et Belles-Lettres. Bipertoire d'epigraphie s6mitigue publi€ par ia commission du « Corpus Inscriptionum Semiticarum n sous la direction de Ch. Clermont-Ganneau..., avec le concours de J.-B. Chabot. In-8, Paris, Imprimerie Nationale. — T. I, 1900-1901.

Cod. astr. = Cataiogus codicum astrologorum graecorum [ediderunt D. Bassi, F. fioll, F. Cumont, G. Kroll, A. Martioi, A. Olivieri], 1-VI. In-8, Bruzellis, H. Lamertin, 1898-1903.

CoQway = R. Seymour Conway, The Duenos inscription, {The American joumai

of phiiotogy, X, 1889, p. 445-459). Deecke, Vermuth, = W. Deecke, Aititalische Vermuthungen, Appendix ad

ZTetaieff, Inscr, Deissmann == G. Adolf Deissmann, Bibeistudien, Beitrage, sumeist aus den

Papyri und Inschriften^ zur Geschichte der Sprache, des Schrifttums und der

Beiigion des helienistischen Judentums und des Urchristenlums, In-8, Marburg,

Elwerl, 1895. Delattre, Cim, = R. P. Delattre, Fouiiies dun cimetiere romain d Carthage en

1888. {Bevue archioiogigue, 3« sdrie, XII, 1888, p. 151-174). Delattre, Impr, = R. P. Delattre, Inscriptions impricatoires trouviet d Carthage,

{Buiietin de correspondance heiiinique, XII, 1888, p. 294-302). Dellnes = Michel Delines, Les tablettes dexicration, (In ephemeride Le Pelit

remp#, supplemento ephemeridis Le Temps, die 5 novembris 1903).

Dialekl-Inschr. = II. Collitz et F. Bechtel, Sammiung der grieohisehen Diaiekt-

Inschriften. 3 vol. in-8, Goettingen, Vandenhoeck et Ruprecht, 1884-1899.

[Participes operis fuerunt multi eidemque docti viri, quorum nomina suo

quodque loco inscripsi]. Vide Bechtol, Blatt, Hoffmann. Dieterlch, ABC = Albrecht Dieterich, ABC-Denkmaier. {Bheinisches Museum.

Neue Folge, LVI, 1901, p. 77-105). — Cf. Alfired Kiots, Zu den ABC-Denkma-

iem. {Ibid., p. 639 sq.). Dieterlch, Abraxas = Albrecht Dieterich, Abraxas, Studien zur Beligionsge-

schichte des spatem Aitertums. In-8, Leipzig^ Teubner, 1891. Dlete rlch, Pap, = Papyrus magica musei Lugdunensis Batavi quam C, Leemans

' • r..^

X INDEX LIBRORUM

edidii in Papyrorum Greiecarum tomo 11 (V). Denao edidit commentario cii- tico instruxit prolegomena scripsit AJbrecbtas Dieterieb. (JahrbUeher fUr cloisische Phiioiogie, XVI Sapplementband, 1888, p. 747-829).

Dittenberger, Syli. = Si/iloge inscriplionum graecarum, Edidit Gaileimus Dit- tenberger. Fasc. duo in-8, Leipzig, Hirzei, 1883.

I). T. His iitterie singulis ipsam defixionum syllogen significari intellegat qiiam condendam curaTi et tibi nunc trado.

D. T. A. Vide Waensch, D. T, A,

Von Duhn = F. Ton Dubn, OsBervaiioni capuane. {Bulleltino delV InsUiulo di corrispondenza archeologica, 1878, 13-32).

Fabrettl, C. i. /. =: Ariodanle Fabretli, Corpus Inscriptionum Italicamm anti- quioris aevi ordine geographico digeslum el Glossarium itaticum, In-f", Au- gusta Taurinorum, ex officina regia, 1867.

Tria dedit idem operis supplementa a. 1872, 1874, 1878. Appendicem addi- dit Joannet Franciscus Gamurrini. Firenze, M. Ricd, 1880.

Florelli, Cat. = Catatogo del Museo Sazionaie di Napoli, Raccolta epigraphica.

I. Iscrizioni Grecbe ed Italiche. — li. Iscrizioni Latine. — In-f>, Napoli, 1867-

1868. Fossey = C Fossey, La magie assyrienne. l^tude suiTie de textes magiques,

transcrits, traduits et comment^. ln-8, Paris, Leroux, 1902. {Bibiiothique de

V^cole des Hautes-^tudes. Section des sciences religieuses, XV). Foumler = A. Fournier, Sur une formule magigue de guirison, (Uimoires de la

Soci^ti de tinguisligue de Paris, IX, 1896, p. 399-405). Franz, Eiem. = Etementa epigraphices graecae scripsit Jobannes Franzius. In-4,

Berolini, ex iibraria F. Nicoiai, 1840. Friedel, Lorica := V. H. Friedel, La lorica de Leyde, {Zeilschrifl fUr eelHsche

Phiioiogie, II, 1898, p. 64-72). Froehner = W. Froebner, Sur une Amuteite basiiidienne inidite du Musie Na-

pol6on 111. {Bultetin de ia Societi des Antiquaires de Normandie, IV, 1866-

1867, p. 217-231). Gamurrinl. Vide Fabratti. Gamurrini I = G. F. Gamnrrini, Di una iscrizione etrusea in piombo rinvenuia

presso Campiglia Marittima. {Rendiconti deiia R. Acccutemia dei Lincei. Sciense

morali, ser. IV, toI. VIl, 1891, sem. 2, p. 431-435). Gamurrini II = 6. F. Gamnrrini, Di una iscrizione etrusca scoperta a Monte

Pilti. {Notizie degii scavi di antichitd comunicate atta R. Accademia dei Lin'

cei, 1895, p. 338-340). [Edita est ad calcem commentationis Isidori Falchi :

Relazione degli scavi in Campigiia Marittima. (/6uf., p. 334-338)]. Garruccl, 1866 = Garrucci, BuUettino delV Instituto di corrispondensa archeo-

logica, 1866, p. 27 sq. [Disseniit de lamminis duabas plumbeis quas possi-

debat]. (Sarruccl, Piombo := Garrucci, Iscriziane dipinta di Ardea ; graffiti sui vaseiiini

di S, Cesario e su lamina di piombo romana, (Buiiettino archeoiogico napoie^

tano, Nuova serie, 1852-1853, I, p. 182-184). Garrui^l, Sylt, = Sylloge inscriptionum latinarum aevi Romanae rei pubticae

usque ad C. luiium Cauarem ptenissima, Bdidit Raphaei Uarruccius. In-8,

Turin, I-B. Para\ia, 1877. Gauckler. Vide Cat. Alaoai.

IN HAC SYLLOGE ADHIBITORUM xi

Ganekler, Etui$ :r P. Gauckler, SoU tur des ituis puniques d lamelleM graviet^ en m6tal pricieux. {Comptes-rendus de VAcadimie dtt Inscriptiont et BeUes- Lettres, 1900, p. 170-198).

Qloes. = G. Goetz, Corpus Glossariorum Latinorum^ vol. U-Vll, fttc. 1. ln-8^ Leipzig, Teubner^ 188S-1901.

Heim, Incant. = hcantamenta magica graeca tatina collegit disposuit edidit Ricardus Heim. CommeQtatio ex Bupplemento undeYicesimo Annalium philo- logieorum seortum expresta. 1q-8, Leipzig, Teubuer, 1892.

Helm, Marc. = De rebus magicis Marcelti medici scripsit Ricardus Heim. {Schedae philologae Hermanno Uesener a sodatibus seminarii regii Bonnensis obiatae. Iq-8, Bouq, Fr. CoheQ, 1891, p. 119-137).

Henry, Magie = Victor Heory, La magie dans Vlnde antique. Iq-18, Paris, Du- Jarric, 1904.

Henzen, 1846 = G. HenzeQ, Iscrizione greca sopra una tamina di piombo. {Annaii dett Institutodi corrispondenza archeologica, 1846, p. 203-214, Ut. G).

Henzen, 1849 = G. HeQzeQ, 4jimina di piombo. {Builetiino delV Instituto di cor^ rispondenza archeoiogica, 1849, p. 71 sq.)

Ilenzen, 1866 = G. HeQzen, Buiiettino deiT Instituto di corrispondenza arciteo- togica, 1866, p. 252 sq. [Tabellam plumbeam commeQlatus est a Nisaeno io civitate 5. Maria di Capua comparatam et berolineQsi muteo destlQatam].

Hoffmann, Dialelct. = 0. HoffmaQn, Die Inschriften Achaia*s und seiner Coio- nieen, in Dialekt-Intchr., II, p. 133-174, ab Hoffmanno editae.

Hofroann, Hiei = K. B. Hofmann, Das Oiei bei den Voikem des Aiterthums. In-8, Berlin, Carl Habel, 1885. [Fatc. 472 in Sammlung gemeinverstandticher wissen- schaftlicher Vortrilge a R. Virchow et Fr. von Holtzendorff edita].

Hubert, Magia = H. Hubert, Magia. {Dietionnaire des Antiguites grecgues et ro- maines de Daremberg et Saglio, ■. v% 1902).

Hubert-MaUM = H. Hubert et M. Maast, Esquisse d^une thiorie ginirale de ia magie. {LAnnie sociologigue, VII, 1902-1903, p. 1-146. — lo-8, Parla, Alcao,

1904.)

Huebner, Exempla = E. Huebner, Exempia scripturae epigraphieae iatinae a Caesaris dictatoris morte ad aetatem lustiniani. — Corporis Intcrlptionam Latinarum auctarium. — In-f», Berolini, G. Reimer, 1885.

Huelsen = Ch. Huelsen, Bieitafei mit VerwQnsehungsformein. {Archaeologisclie Zeitung, X.WIX. 1881, col. 309-312).

Huelsen, ABC. = Ch. Huelten, Ein neues ABC-Denkmal. {Boem. Mitt., 1903, XVIII, p. 73-86}.

Huschke, Diatekt. = Ph. Ed. Huschke, Zu den altitaiischen Diaiekten. {Jakr- biicher fur ctassische Phiiotogie heransgegeben von Alfred Fleckeisen, V Sap- plementband, 1864-1872, p. 892-899. n. 12).

Huachke. Osk. = E. Huschke, Die neue oskische Bieitafei und die Peiignische Inschrift au* Corfinium. Als nachtrag su aelteren oskischen und verwandten Sprachstudien. ln-8, Leipzig, Teabner, 1880.

Huyelin = P. Huvelin, Us tabiettes magigues ei te droit romain. M^moire pr^- sent^ aa Coogr^s interuational d*histoire comparee, Paris, 1900. (Ezcerptum tix Annales intemationaies d^histotre. In-8, MAcon, Protat, 1901).

Jahn, BCfser Biirk = O. lahn, Ueber den Abergtauben des bAsen BOcks bei den

'■•-^

.V ■*

/•

rt^:

^"

V.

xu INDEX LIBROHUM

Aiten. {Beriehle Uber die Verhandhtngen der k, edduieehen Qeeeaeekafl dmr Wissenechaften; Phiiologiscb — historisehe Rlatse, VII, 1855, p. 28-1 1t).

JttiUaa* Chagnan = CamiUe Jalliao, TabUtit magiqve de Chdgnan (CAarenlt- '' '\^

infMeyre). ^ (Complei-rendus de VAcadhme de$ ineeriptions et B^iiee-tatirte^ -'^^.

1891. p. 177-186).

J«illl«n, Eyguikrea = Camille Jollian, Plaque de pUmb d^EyguUree {Boueiiee^''

Rhdne). — {Revue dee 6tudee anciennes, 11, 1900, p. 47-58).

JnlUao, Bev. celt. = CamiJle Julliao, inscriptian gaUa^ramame de Bam (Deicx- Sivree). — {Beeutt ceitigue, XIJ, 1898, p. 168-176).

JttlUan, Hom zn Camille JuUian, Let fouiiies de M. Biumereau d Bom {Deux^ Sevres). — {M&mairss de ia SociiU nationale des Anliquaires de Franee, LVUI, 1897. p. 118-148).

Kalbel = inscriptiones graecae Siciiiae et //a/tae....E(lidit Georgios Kaibel. lu-f^, BerHu, Reimer, 1890.

KeDyon r= Greeic Popyri in ihe Brilish Museum. jCatalogue, with tezts. Edited by V, G. KenyoD. Id-4, prioted by order of the trustees^ sold at the Britisb Museum, Loodoo, 1893. [loest p. 255-267 iodez vocabolorum maglconim.}

Kin0, Gnosiict = C. W\ Kiog. The Gnostics and their remains ancient and me-

diaeval. Ed. 2. Id-8, Loodon, David Nutt, 1887. Kleln = Josef Rlein, I>rei rdmische Bieitafeichen. {Feslschrift zum fttnfzigjahrigen

Jubildum des Vereins von Ailerihumsfreunden im Rheiniande, ln-8, Bonn,

A. Marcus, 1891, p. 129-146, Taf. VI). Klotz. Vide Dietarich, ABC. Koumanoudes = 'AtnxY); eictypa^a^ iinrS|i5ioc cx8i84|uvai diro Stt^ovov 'AO.

Kov|iavov8T). ln-4, iv 'A0v)va7c* 'Avdwvta6y)c, 1871. Kuhnen, Def. = Erost Kubuert, Defixio, (Pauly-Wissowa, Beai-Enegeiopaedie

der ciassischen Attertumswissentchaft, IV, 2, p. 2373-2377, 1901).

Kuhnert, Feuer, := Ernst Kubnert, Feuerzauiter, {Rheinieehee Mueeum. Nene

Folge, XLIX, 1894, p. 37-58). La Blanch^. Vide Cat. ▲Uoni. Le Blanl, Diciam. = Edmood Le Blant, Sur deux d^lamations atiribuies d

Quintiiien. {Mimoires de CAcadimis des inscriptions et Belies^Lettres, XXXIV,

1895). Lechat = Henri Lecbat, Inscripiion impricatoire irouvie d AUienes, {BuUetin de

correspondance hell&nique^ XIII, 1889, p. 77-80). Leemans = C. Leemans, Papyri graecae musei anliquarii pubiici Lugduni-

Batavi. — 2 vol. in-4, Lugduni Batavorum, H. W. Hazenberg et SocU, 1843

(L 1), E. J. BriU, 1885 (t. 11). Lenormant = Fr. Leoormant, De tabuiis devoiionis piumbeis Aiexandrinis,

{Rhrinisches Museum. Neue Folge, IX, 1854, p. 365-382, 638 sq.). Lenormant, Note = Fr. Leoormaot, Nole sur un amuiette chritien coiffen^ au

Cabinet des MidaHUs. {Milanges d'archt'ologie, 111, 1853). Lldzbarski = Mark Lidfbarski, Eine punische « tabella deToUonis >. {Ephemeris

fQr semitische Epigraphik, I, 1900, p. 26-34).

LovatelU, Lamine = Ersilia Caetaui Lovatelli, Le lamine magiche di esecrazions.

{Suova Anloiogia. Serie IV, voi. CVIL 16 settembre 1903, p. 188-196). Macarlus = Joannis Macarii Abraxas seu Apistopistus, qoae eat antiqiiaria de

• *"

'•-'.

IN HAC SYLLOGE ADHIBITORUM xiu

geminis BatUidianis diiquisitio. Accedit A^axa* ProteuM, seu miiitirormit

gemmae Batiiidianae portentosa Tarietat, exhibita et eommeotario lUustrata

a Joanoe Ciiifletio. Id-8, AotTerpiae, Balthatar Moret, 1651. Macdonald = Miss L. Macdooaid, InseripiionM rstating to the lorcery in Cffprui,

{Proceedings of th§ Society of hiblical archaeology, Xlll, 189(j-1891, p. 160-190). Manclnl, Piombo = Carmelo Blaocioi, Nuovo piombo magieo seoperto deniro vna

tomba di Cuma, {Atti della reale Accademia di Archeologia, Lettere e BeiU

Arti, XVI, 1891-93, Napoli, 1894, p. 119-1S9). Marchl = P. Mardii, Antico diploma in piombo contenente una formola di di*

vozione pagana antierotica noveliamente trovalo, {La Civilt& catioiiea^ VIII,

1852, p. 243-246). Marqnardl = Manuel dee Antiquitis romainee de Mommseo et Marqoardt, XII.

— Lf ctUie chei lee Romatne^ trad. Brissaad, 1, p. 135 eq. ; \334-836.

Maspero. Vide Brtel-Masparo. ^

Maspero, Tabeila = 6. Maapero, Nouveiie tabeila devotionie dicouverle d Ha^ drumkle, {CoilecHons du mue^e Alaoui, i^ t^rie.lo-^, Paris, Flrmio Didot«^ 1890-1892, p. 101-108). — Iterum edita ett io Bibliolhkque igyptologique^ II, 1893, p. 303-311.

Bialter, Excurs, = Matter, Vne excureion gnoeUque en Italie [cum 12 tabuiis). 1d-8, Stratboorg-Paris, Berger-I^eTrauIt et Reiowaid, 1882.

Maller, Gnoet, = J. Matter, Hietoire crilique du Gnoeticisme et de ton influenee sur ies secles reiigieuses et phHosophiques des six premiers siiciee de Ckre chf^tienne. 6d. 2, 3 vol. iD-8, Strati>ourg, LeTrault; Paris, Bertraod, 1843- 1844.

Mauas. Vide Habart-Mautt.

MeUlerhans = K. Meifterbaos, GrammatHs der Atiischen Inschriften^ cura Eduardi Schwyser tertium edlta. lo-8, Berlio. WeidmaoOy 1900.

Mlnervlni = G. MioerTioi, Bulieiiino areheoiogico napoietano^ VI, 1 847-1 848, p. 66-68. [De tabella cumaoa ab Heozeoo (1846) publici iuris facta dlsputaTlt].

Mlnenrlnl, Cap, =: G. MiDerrioi, Nuove scoperie eapuane. {Buiietino areheoiogico napoietano. Noova serie, V, 1856-1857, p. 97-104, tab. VIII, 1).

Minervlnl. Cum. = MiDerTioi, Monumenti cumani. — Scoperte di S. A. A. ii Conle

di Siracusa. {Buiieiino archeoiogico napoietano. NooTa terie, 1, 1852-1853,

p. 105-107, 12M25, 161-165; cf. p. 187 tq.). Mlnervinl, Put. = Mioervioi, Noiizia di aieune iombe puieolane, con fyure di

siucco per omamenio. {Bulieliino archeologico iiaiianOt I, 1861-1862, p. 178-

182, pl. Yiii).

Mollnler = R. P. Molioier, Impricalion gravie sur plomb irouvie d Carihage. {Mimoires de la Sociiii des Aniiquaires de France, LVIII, 1897, p. 212-220).

Mommaen, Bleitafei = Th. MommseD, Bieiiafei von Arezzo, {Hermes, IV, 1870, p. 282-284).

Murray, Dirae = A. S. Murray, iHrae, {The eiassicai Beview, IV, 1890, p. 187).

Nardonl = Leooe Nardooi, Iniomo ad aicuni asiucceiti di bronzo eonlenenti la-

mineiie scriite, {Buiieiiino delT instiiuio di eorrispondeTisa archeoiogiea^ 1880,

p. 114-117).

Newton. Vide S. Rainaoh.

Newlon, Discov. = C. T. Newtoo, A .history of diseoveties at Halieamassus^

•>»l

•Y'

XIV INDEX UBRORUM

Cnidus and Dranchidae, lD-f« et in-8, LoQdoQ, Day and Son, 1862-1863; {VoL II, part. 11, p. 719-743, n. 81-95].

P^p. Anastasy = Papyrua Londinenais XLVI» edita apud Weaaely I, p. 127-139 et Kenyon, p. 65-80.

Pap. Mtmaut = Papyrus Parisienais, edita apud Wesstly I, p. 139-148. Pap. Par. = Papyros Parisiensis maxima, edita apud Witttly I, p« 44-126. Pap. V = PapyruB V Leidensis, edita apud Leemani, t. II^ p> li sqq. et Diete-

rich, Pap. * "" \?

Pap. W = Papyrus W Leidensis, edita apud Loemani, t. n, p. 81 tqq. et Diir- * J

terlch, Abraxas, p. 167-205. , r

Partbenl = R. Paribeni, Cuma, ^lAxmint piumbee devotive, (Notizie dtgUicoari f

di antichitd, i903, p. 171 sq.).

Parthey I, II = Partbey, Zwei griechitche Zauberpapyri des Berliner JIiim (Abhandlungen der k, Akademie der Wissenschaften zu Berlin, 1865. — Phi- lologiscbe und Historiscbe Rlasse, p. 109-180). ^ -^ * /■

Pascal = Carlo Pascal, La tavola osca di esecrazione. Memoria presentata alia R. Accademia di Arcbeologia Lettere e Belle Arti di Napoli nella iornata del 21 NoTombre 1894. (Estratto dal Rendiconto [eiusdem Academlae], fasc men- sium NoTembris et Decembris 1894). In-8, Napoli, Tipografia della RegUtJni- ▼ersiti, 1894.

Paalt, C. i. E, = Corpus Inscriptionum Etruscarum, Academiae litteranim regiae . ,

borussieae et societatis litterarum regiae sazonicae munifloentia adiutus, in . ".

socletatem operis adaumpto OUto Augusto Daiiielsson, edidlt Caroliis Pauli. • .

— Volumen prius, titulos 1-4917 continens. In-f*, Lipsiae, 1893-1902.' ^ PeIlicclonlt= Gaetano Pelliccioni, Comunicazioni sopra una seoperta paieogrdfijca

detV abate Girolamo Amati ed itiustraiione di un fiiatterio esoreisticoi (Atli.e

Memorie dette RR, deputazioni di sloria patria per le provineie deW Bmilia,

Nuova serie, vol. V, parte 11. Modena, Vincenzi, 1880, p. 177-201). Perdria^t^ Sfpayic = P. Perdrizet, Srpayic SoXo|i.a)vo;. (Revue des Sludes grecgues,

XVI, 1903, p. 42-61). De Petra = De Petra, Notizie degii icavt, 1880, p. 147. [Tabellam cumanam

(D. 7., 197) commentatus est]. y

Pitr^, Usi = Biblioteca deile tradizioni popoUvri Sieiiiane per cura di Giustppe «

Pilri. — T. XIV-XVII, Usi e costumi^ credenze e pregiudizi. ln-8, Palermo,

L. Pedone Lauriel, 1887-1889. Von Planta, Bleitafei = R. Ton PlanU, Eine dritte oskische Bleiiafei, (Indo-

germanische Forschungen^ II, 1893, p. 435-441)* Von Planta, Gram, = R. von Planta, Grammatik der oskisch-umbrisehen Dia"

lekte. 2 toI. in-8, Strassburg, Trtibner, 1892-1897. Preller, Lampe = Preller, Deootion auf einer Neujahrslampe, (Arciuieologische .^

Zeitung, XIX, 1861, p. 167-168). . t

S. Relnach = Salomon Reinacb, Trait6 d'ipigraphie greeque^ pr^d€ d'un - 1

£«fai sur ies inscriptions grecques par C. T. Newton. ln-8, Paris, E. LeronXi ^ '

1885 [p. 150-153, 433. sq.]. . * '^

Roehl, /. G, A, = Hermann Roebl, Inscriptiones graecae anliquissimae praeter

atticas in Attica repertas. In-^, Beriin, G. Reimer^ 1882. Rohde = Erwin Robde, Psychs. SeeleneuU und Unsterbliehkeiiegiaube dier Grie^

ehen. Edit. 2, 2 toI. in-8, Freiburg i. B., Mobr-Siebeck, 1898.

V.

«

IN HAC SYLLOGE ADHlBlTOllUM xv

Roscher = AusfUhrliches Lexikon der grieehisehen und rdmischen Mythologie.,.»

herausgegebeD von W. H. Roscber. De Rossi, 1869 =: 6.-B. de Rossi, Le medaglie di devozione dei primi sei o sette secoii della chiesa. (Bullettino di archeologia cristiana. Serie I*, vol. VII,

1869, p. 33-45. 49-64). De Rossi, 1880 = G.-B. de Rossi, Lamina plumbea della classe hene nota delle

imprecatorie e magiche. (Bullettino deW Instituto di corrispondenia archeo-

logica, 1880, p. 6-9). De Rossi, Lamina = G,-B. de Rosai, Lamina di piombo con impreeazioni antiero-

tiche (Bultettino delV Instituto di corrispondenzd archeologica^ 1852, p. 20-25). Schrumpf = G. A. Schrumpf, The Oscan Inscription discovered at Capua in

1816. (Transactions of the philohgical Soeiety, 1882-1884, p. 378-389). Sch^vab, Vocab. == Molse Scbwab, Vocabutaire de rangilold^ie d^aprhs ies ma-

nuscriti hibreux de la Bibliotheque Nationale. (Extrait des m&moires pr€senlis

par divers savants d tAcad€mie des Inscriptions et BeHes^Letfres. !'• s^rie,

t. X, 2« partie. Id-4, Paris, Imprimerie NatioDale et KliDcksieck, 1897). Secchi = H. Seccbi, Buiiettino delP Instituto di eorrispondenza archeologica^

1852, p. 151 sq. [Lammioam auream Romae repertam protalit]. Sogiiano-Vaglleri = A. SogliaDo et D. Vaglieri, Pozzuoli. — Di atcune figu-

rine di terra cruda, sulle guaii si leggono nomi greci, (Notizie degli scavi di

antiehitd, 1897, p. 529-534). Sleuding = Steadiog, Inferi. (Roicher, II, p. 234-261). Stomaiuolo = G. StorDaiuoio, Piombo magico. (Builettino delV Instituto di cor^

rispondenza archeologica, 1880, p. 188-191). Toutain. VideCagnat. Vacquer = Th. Vacquer, Lettre d M. ie directeur de la u Revue arch6ologiqae »

sur une inscription gauioise trouvie a Paris. (Revue archioiogique, XXXVII,

1879, p. 111-114).

Vaglleri. Vide Sogliano.

Villefosse, Tabeiiae = A. H6roD de Villefosse, Builetin de ta Sociiti naiionaie

des Antiquaires de France, 1901, p. 326-334. [De tribus tabelUs badrumetinls

(D. r, 266; 286-287) disseruit]. Wachsmuth = Curt Wachsmuth, Die Inschrift Gorp. Inscr. Graec, 111,

D. 5773. (Rheinisches Museum. Neue Folge, XXIV, 1869, p. 474-476). Wachsmulh, Kork. = Curt Wacbsmuth, Inschriften aus Korkyra. (Rheinisches

Museum. Neue Folge, XVIIl, 1863, p. 559-574, d. 76). Weclcerling = August Weckerliag, Die Rdmische Abteiiung des Pauius-Mu-

seums der Stadt Worms, zweiter Teil. Id-8, Worms, Eug. KraDzbUhler, 1887,

p. 65-76, lab. XIV-XVI. Weinhold = Karl Weiabold, Die aitdeutsehen VerwUnschungsformein. {Sitzungs^

berichte der konigiich preussisclien Akademie der Wissenschaften zu Bertin,

XXIX, 1895, p. 667-703). Wessely I = C. Wessely, Griechische Zauberpapyrus von Paris und London.

(Denkschriften der kaiseriichen Akademie der Wissenschaften zu Wien. — Pbi-

losophisch-historische Classe, XXXVI, 1888; zweite AbtbeiluDg, p. 27-208). Wessely II = C. Wessely, Neue griechisehe Zauberpapyri. (Denkschriften der

kaiseriichen Akademie der Wissensehaften su VVten. — Philosophisch-histo-

rische Cl&sse, XLU, 1893^ 96 p.).

XVI INDGX LIBRORUM IN HAC SYLLOGE ADHIBITORUM

\.r

Wessely, Ephes, = Rarl Wessely, Ephuia GramnuUa auM PapyruiroUmi^ int' ' ^--^J^.

chriften^ Gemmen^ etc, (ZwOlfter Jahreflberieht Qber da« k. k. Frans-Joteph- y;^i

Gymnatiam io WieD. In«8, SelbstYerlag des GymDaaiams, 1886). Wessely, Slud, VIII = Karl Wessely, Bericht Uber griechieche Papyri in Parie

und London, {Wiener Sludien, VIII, 1886, p. 115-230). Wllmanns = 6. Wilmanns, Exempla inscripUonum ialinarum in uium praeei'

pue academicum. 2 vol. in-8, Berolini, apud Weidmannos, 1873. Wlssowa, Dev, =: Wissowa, Devotio. (Pauly-Wissowa, RecU-Eneyhpaedie der

classischen Aiiertumswissenschaft, V, 1, p. 271-280, s. v, 1902). Wordsworth = John Wordsworth, Fragments and specimens of early Uitin^

p. 230-232, 466 sq. In-S, Oxford, Qarendon Prest,.1874. Waensch, Ciris = R. Wuensch, Zur Ciris^ ▼. 369-377. {Rheinisches Museum,

Neue Folge, LVII, 1902, p. 468-473). Waensoh, D,T,A,z^ Gorpas Inscrlptlonam atUcaram. — Appendix con^

linens defixionum tabellas in attica regione repertas, Bdidit Ricardus Wuensch.

In-fo, Berlin, G. Reimer, 1897. Wuentch, Flucht, = Richard Wuensch, Neue Fluchtafeln, {Rheinisehes M%tseum.

Neue Folge, LV, 1900, p. 62-85, 232-271). Waenach, Lastra = Richard Wuensch, Di un^ aniica lastra di piombo inscriUa^

conservata nel magazzino archeologico comunale di Roma. {Bulleitino deila

commissione archeologica comunaie di Roma, XXV, 1897, p. 103-109, tab. VII). Waensch, Puppe = Richard Wuensch, Eineantike Rachepuppe, {PhHoiogus, LXI, ! ^^

1902, p. 26-31, [cum imagine]). , ' '^

Waentch, Seth. = Riehard Wuentch, Sethianische Verfluchungstafein aus Rom. ., i*^

In-8, Leip^g, Teubner, 1898. ^"^^

Zangemelster, Bath = Rarl Zangemeister, Bieitafel von Bath. {Bermest XV,

1880, p. 588-596). Zangemelster, Breg, = Rarl Zangemeister, Bleitafeiehen aus Bregenz, {Mitlhei' ^ "j ;i;

iungen der k, k, Central-Commission zur Erforschung und Erhaliung disr

Kunst' und Hutorischen Denkmaler, Wien, VIII, 1882, p. 57-58.) Ziebarth = Erich Ziebarth, Neue attische Fluchtafeln. (Nachrichten von dtr k.

'Geseilschafl der Wissenschaften iu GOttingen. — Philologisch-historisehe

Rlasse, 1899, p. 105-135). ZOndel = J. ZQndel, Aegyptische Glossen, — I Ueber die Fluehtform§i auf d$r

aiexandrinischen Bieitafel (mit einer Hieroglyphentafel). — {Rheinisches Mu^

seum, Neue Folge, XIX, 1864, p. 481-496). Zarettl = C. 0. ZuretU, Iscriiione gnostiche di Cipro in caratteri non epichoriei,

{Rivista di fiiologia e dCistruiione ciassica, XX, 1892, p. 1-17). Zvetaleff, Inscr, = J. Zvetaieff, Inscripliones itaiiae inferioris diaiecticae. In-8,

Mosquae, 0. Herbeck ; Lipsiae, Brockhaus, 1886. Zvetalefl, Syil. r: J. Zvetaieff, Sylioge inscriptionum oscarum. — Pars I, textum

interpretaUonem giossarium continens, in-S. — Pars II, tabulaa continens,

in-f*. — Petropoli et Lipsiae, Brockbaus, 1878.

f .

.- >

' i

PROOEMIUM

Ex quo Ricardus Hcim, (ium aniio 4892 Incaniamenia magica graeca ei laiina cdit, in line prac^falionis (l)ileclaraverat : « De- votionis formulas praetermisi, verborum magicorum potestatem praecipue saluhrem et utilem, non diram ct nocivam vim impre- cationum descripturus », consilium ego inicram quas consulto neglexit defixiones pro mea virili parte perpendcndi. Sagaccm viruin non fugerat titulos devotorios colligenti describenti com- mentanti amplam sane materiam et difficultatibus horrentem suppetere, seorsumque esse tractandam. Quam praesertim cum aut siluissent omnino aut cursim adtigissent viri docti qui in arcliacologicis lexicis de veterum superstitione disseruenint (2), magis opus mihi erat in susceptum laborem incumbere. Ad hoc, reperto his annis non exiguo tabellarum plumbearum numero, et creverat multum propositarum nobis inscriptionum copia et eas in puhlicuin emittendi urgebat in dies necessitas. Sed nego- tiis alioqui districtus atque in primis condendo libro addictus qui inscribitur Carihage romaine^ inceptuin dilTerre coactus sum.

Quantum interesset ad perspiciendos veterum mores et ani- mum(3) has lamminas explicare, explicatas scrutari et enucleare,

{\) P. 470.

(2) Vide iu indice librurum nomioa Bouch^-Leclercq, Huberi, KuhQert, Wii' sowa.

(3) Wueutcb, FluchL, p. 232 • ... deo antikeo Fluchtafelo, wenlgsteQ melner Auffasiuug oach, eiue groBse Wichtigkeit beizumessea ist^briogt uob doch fast

XVIII PROOEMIUM

non unus ego — nec mirum est — animadverteram. NonnuUi viri cidemque investigandac antiquitatis peritissimi quam tacite mihi seposueram rem epigraphicam sibi interea suo iure ad- sumpserunt et acri ingenii acumine raraque doctrina interpretati sunt. Inter quos eminet Ricardus Wuensch de quo mox fusius dicturus sum, quem tamen in ipso commentationis meae limine non possum quin nominem ; illius enim tam ex libris diu ver- satis quam ex epistularum de titulis enodandis liberali commercio niagnum mo fructum ad elaborandam hanc quantulamcumque syllogen ccpisse profiteor. NuUo iamen pacto supervacaneum fore persuasum habui si, vestigiis eius insistens, tritam ante ab eo viam ingroderer ; non autem racemari sed metere volui. Qua ergo mente*opus conceperim et ordinaverim paucis expeditevol- vero.

Omissis ex Attica defixionibus a Wuenschio in Corpore In" scriptionum Atticarum^ quod est omnibus ad manum, accurate editis(l), ceteras et graeco sermone in Orientis regionibus et quae per tgtum Occidentem variis linguis conscriptae prodierunt in novi corporis formam redigere decrevi. Magna pars in ephe* meridibus pervulgatae praesto erant, non paucae vero in museis iamdudum adservatae aut nuper e terra erutae ihtemptatas sese pracbebant. Quas sparsas postquam coeperam indagare legere conferre explanare, operam navavi ut omni ratione eruditorum inservirem commodis. Quapropter cum in illis ad normam tempo- rum disponendis impares 8imus,.utpote quae saepissime vix suam indicent aetatem (2), eas ordine ita instruxi primum geographico ut ab Asia orsus, lustrata Europa, in Africa desinerem, deinde logico ut in quaque urbe simpliciores initioproductiore^postea in fine incertas ponerem, iunctis tamen eis quae aut eadem lingua

elne jede aoerwariete Beitr&ge xur Kuode toq Sprache and Schrift, Ton Religion und Sitte — ...•; p. 259 « So leigt sich auch hier wieder ... welche Bedeutang Dolcumeote wie dietes [D. T., 250] hier fOr antere religiongeschichtiiche Br- iLeDQtoiBs haben, wird Jedem einleuchten, der in den Vortchriften damaligen Zaubert mehr tieht als nur die mftttige Phantatie eines Einseinen. »

(1) Wuentch, D. 7. A.

(2) Cf. ibid,i praef., p. i, coi. f ; Pluekt., p. 232.

PROOEMIUM xu

omissac aul proplcr aliam quamdam similitudinem una essent considerandae(l). Quibus inde nolis unius provinciae tituli inter sc plcrumque simillimi a ceteris distinguantur, ^tque, ut ita dicam, qui sit proprius cuiusque vcl civitatis vel regionis defi- gendi modus brevi cognosces.

Descriptas simpliciter litteris minoribus dedi tabellas, neglec- tis tum punctis quibus dividuntur in plumbo vocabula, tum in verbis graecis apicibus ubi de accentu dubitari potest; delineatas aut ligno incisas aut qua alia arte ad verum repracscntatas exhi- bere non valuissem nisi maioribus impensis quam quibus «uffi- ciat privatus. Itaque ad palaeographiam quae spectant prae- strinxi, ut ipse Wuensch fecit in Corpore Inscriptionum Atiica^ rum ; irrita enim cadant quac disscras de litterarum forma oculis fidelibus non subiccta(2). Cctcrum multi et referti ad calcem ope- ris indices spcro fore ut usui sint quaerenti et ad ilium epigra- phicuiu thcsaurum aditum expediant. Ihi lcctionum difficultates lcviorcs, sacpius granmiaticas, relegavi, ut ne uniuscuiusque in- scriplionis commentarius in immensum traheretur, copiosa vero subministraretur studiosis veterum temporum hominibus su- pellex. Neque tantum argumentum exhaurire eodem modo quo qui singulos explorant titulos, quantum summam rei facere per totum librum intendi.

Quo melius interdum elucerent defixionum scnsus et vis adhibendae erant magicae papyri quae ita cum tabellis aetate (3) et formularum ratione congruunt ut perta copulentur adGnitate. Etenim, ut Zurettii (4) verba usurpem : « I due generi di docu- menti si completano a vicenda, essendo le tavolette applicazioni di quanto i papiri in taluni punti prescrivono. » Cavendum tamen fuit ne congerie papyrorum obruerentur piumbea volomina; ideo

(t) lluiut luot geoerit e. g. otcaeCapuae repertae (102-193), aut Sethiaoorum Romae (140-187), agitatorum KarUiagioe (232-245) et HadrumeU (272-295).

(2) Cf. Mooceaux, Rev, arcA., IV* s^rie, U, 1903, p. 63.

(3) Pleraeque Tideotur aaeculU ll-V p. Chr. o. adtigoandae ; ef. LeemaDDs, II, p. 5, 78 tq.; Farthey, p. iil ; Wetsely, I, p. 36-38, 40, 149 tq.i DieUrich, Abra*^ rcu, p. 154; Keoyoo, p. 62, cf. p. xix; Deittmano, p. 5.

(4) P. 4; cf. Henrj, Magi€, p. 14-15.

XX PROOEMIUM

non teinere sed explanationis tantum causa eis in comnientando usus sum maximeque in indice 'E^eotcov Ypa(ji.[JuxT(i>v (VII) eas con- tuli. Onmibus denique Iiis artibus temptavi quoad possem quod certe parvum est Dieterichio satisfacere optanti (1) ut quidquid ad res magicas apud veteres pertineat papyri, tituli, tabellae devo- toriae, incisae a Gnosticis gemmae^ in unum corpus coalesceret. In incepto perficiendo mihi faverunt docti viri, quibus iam ma- turum esse videtur ut grates persoivam debitas. Praeceptores opti- mos Antonium H6ron de Villefosse et Renatum Cagnat Parisien- ses^ aquibus disciplina epigrapTiica sum imbutus, benignissimos operis auctores et duces habui. Rev. sacerdos Ludovicus Delattre, karthaginiensium ruderum explorator felicissimus, et Paulus Gauckler, tunetanarum antiquitatum sollertissimus modcrator, de me antea tam bene meriti, mecum magnam ineditarum ta- bellarum vim solita liberalitate communicaverunt; ab utroque etiam concessum est ut quas inspiciendi tempus mihi defuerat in Africa eas ot^osc domi examinare possem. In museis quae curant aut apud se servatas non minore erga me f oluntate sup* peditaverunt Ernestus Babelon, Stephanus Michon Parisiensed, Bertrandus Pradfere Tunetanus, Ernestus Gouvet Hadrumetinus, Henricus Jadart Remensis, Henricus Hubert Sangernianensis. Radulphus Chavastelon, in Claromontensi Universitate profes- sor, eiusque adiutores D. Gauthier et P. Tixier, a quibus artis cliimicae auxilium petivi, effecerunt ut in mundatis lamminis clariores apparerent litterarum ductus. Praeterea nobilis fo- mina Ersilia Caetani-Lovatelii Romana et P. Huvelin Lugudu- nensis a se confectas de tabeliis defixionum dissertationes lar- giti sunt comiter(2); petita etiam libentissime suggesserunt Eugenius Ledoset IsidorusL^vy Parisienses, Franciscus Cumont Gandensis, comes J.-B. Rossi Scotti et Franciscus Guardabassi Perusini; collegae praecipue et amici, Camiiius Juilian Bur- digaiensis, qua est benivoientia et scientia, scribenti subvenit

t'

(1) Abraxai, p. 164, n. 1 : « Aberjetzt [1891] schon gkbt dat eio Werk, k&um ^^ kleiner alt dat C. I. A, •

(2) Tituli dantur io librorum iodiee.

PROOEMIUM XXI

adsiduo roinmodatis libris ol omni genore officiorum, Josephus Vendryrs Claromontonsis oporam suam nullo tempore mihi ne- gavil plafiulasi|ue rorrijrendi onus strenue in se re(M*pil. Ac tan- dem (|ui in IjTnversitatc Parisiensi docenda^» anti(jua(» historiae praesunt, sunnna aurloritate et humanitate viri, A. BoucIk'- Leclerc(| et Paulus Guiraud, consiliis at(|ue monitionihus nun- i|uam defuerunt sciscitanti.

Scribebam Claromonte kalendis Februariis a. MDCCCCilt.

CAPUT I

Num sint ad hunc diem editae defixionum sylloga^ ?

Qui tlr ins(:ulptis lapide titulis ante annum iSii traclaverunt honiines, plumbo exaratos quoad scio raro animadverterunt; nrr in priore elapsi saeculi parte, quanquam summo tum ardore in scrulanda vetustatis arcana incumbebant^ in eos attenderunt multo maiore diligentia. Verum dubitari non potest quin tum (|uo(ju«;, uthiscc nostris annis, inter tot ac tanta elFossorum se- pulcrorum rudera, saepe repertae fuerint plumbeae nunc pes- sum datae lamminae(l), cum iam constet ex eaque potissimum quam nunc praelo trado sylioge demonstrari queat late diuque apud veten»s oxsecrationes ad mortuos fuisse delatas. Sed vilis metalli ideoque nullius ponderis volumina, in quibus crebro nullae scriptae sunt extrinsecus litterae, ubi apparent non sine improbo labore et exercitatissimis oculisleguntur(2), quis mire- tur diu latuisse despecta?

(1) Cr. de RoBsi, BulL delV Intt, di corrisp. arch,, 1852, p. 152.

(2) Ne saepius iterem quam sit arduum hat explicare legere et ioterpretari ta- bellas, quod paucis tantum beoe compertum esti satis sit io primo libri I^miDe noDDulla expertorum afferre testimonia. Akerblad, p. 7 : « A chi non a veduto queste iamine, sarebbe malagevole di far intendere le difficolta, che incontrai nel diciferarie >»; de Rossi, 1880, p. 6 declarat lamminas in Museo Rlrcheriano servatas esse « quasi tutte scritte in mlnutissime lettere greche, sommamente difOcili a leggere... »; VVuensch tandem, D. T, A.^ praef., p. ii, col. 1 editioni suae veniara a legentibus petit « praesertim cum litterarum ductut e plumbo enucleare nec parvus labor fuerit nec facilis •; ct p. i, col. 1 declarat « recte plumbeoB titulos intellegere posse neminem nisi eum, quem diutius haec exer- cnerunt ttudia ».

XXIV NUM SINT AD HUNC DIEM

Akerbiad. Fiivv igiiotas (4) igilur devolorias tabcUas excussit primus Akerblad (2). lile postquam breviter ad mcntem revocavit ae}i:yp!ias duas portentosis figuris litterisque barbaris Gnostico- rum refcrtas, et nonnuUas etruscas, quas nescio utrum defixio- nes adpeilem necne cum notitiam tantum non textum auctor dederit, atticas lres(3) luculentoinstruxitcommentario. Quarum unam ad Hippadas portas a Fauvelio anno 4814 erutam Ennius Quirinus Viscontipublici iurisfecerat(4),aliasacceperatAlcerbIad al) Eduardo Dodwell ot a Petro Br^nsted. Defigendi formulas, nomina deorum, scripturam tanta peritia recognovit ut, etsi non semel erravit, viam iniisse videatur quam deinceps multi ingressi sunt. Illius vero opusculum thesauri epigraphici nomine deco- rare vetat exiguus oblatorum titulorum numerus.

Lcnormant. "Oc nihiio iimgis siDi vindicare potest rranciscus Lenor- mant(5), qui anno 4854 de eadem materia iterum egit. Creverat quidem per lios quadraginta ab Alverbladio annos defixionum co- pia, diligentioresque in diem facti dorti viri ex Italia praesertim tabulas vulgaverant ; nec fugerarit Lenormantium a Franzio, Henzenio, Rossio emissae commentationes, quas ipse in notulis indicat. Verumlamen positis nuper in medio titulis vix alludens, tresque atlienienses ab Al\erbladio antea datos repetivisse con- tentus, unum plane novum exhibuit alexandrinum, qui Parisiis exstat in Bibliotheca publica (6).

Wachsmuih. Corcyreas inscriptiones edendas cum anno 4863 curaret Cur- tius Waciismutii, incidil in devotoriam (7) e sepulcreto extrac- tam. Cuius esset momenti ut melius intellegeretur utile facturum

(1) Akerblad, p. 12.

(2) ludiceiD Ubrorum Tide.

(3) Post rIIos eas novissiine suis adiunxlt WueDsch, D. T. A.^ 99-101.

(4) FauTel, Magasin encyctop^dique^ 1812, ]l, p. 91, 95; E. Q. ViscoDti, Mimoire sur deux inscriptions grecgues trouvHs d Alhhnes^ p. 230-240 (in Uimoires de flnslilut royal de France^ Classe d*histoire et de litt^rature aDcieDoe, 1815); cf. GiDguen^, Rapporl sur Ui Iravaux de la ciasse d*hisloire et de littfrature onctenne, die 3* meusis lulii a. 1812, p. 31-35 (iu eodcm libro).

(5) De huius et de sequcnlibus opusculis adeas librorum iudlcem.

(6) D. r., 38. 0) D. r.. 87.

EDITAE DEFIXIONUM SYLLOGAE xxv

S(' putavil si quotquot iam innotuerant similcs conferret. Quare a|>U(l euiH suppecIiUint tam supra memoratae Akcrbladianae et Lenormanlianae, quam recentiorcs romanae, cumanae, capu- cnses e lihris collcctae, graece, latine, semel osce conscrip- lae(i), commentariolo brevi quidem sed pleno illustratae. In- lcrim prodierant NEvvrOiNis opcra tabellae tredecim, Cnidi ad Newton. lemplum Gercris in T£;jLev£i(2) deprehensae, non tantum novitatc loci uhi iacehant insignes, sed et causis quibus diis mandantur adversarii el devovendi ratione. Minime spernenda documenta praecedentihus addidit Wachsmuth, quihus concresceret lammi- narum series ct ad unam et viccsimam augeretur; novissima- rumque cum ceteris comparatione elicuil saepius diversissimas se praestare diversis rcgionibus oriundas, ne<lum semper con- .sonent et ad eamdem omnes quasi normam redigantur,

Longum est percurrere eorum opcra (|ui deinde plures simul d<^rixionum tahulas protulerunt; ceterum si in hoc insislercm, ah(;n;ire forsan a proposilo niihi viderer. Nam quas inserucrunt Koumanoudes alticar, Roehl styrenses, per se thesaurosnon cfii- ciunt^ sed thcsauri ah utrO(|ue parati (juaedam sunt particula. Corpora (»tiam inscriptionum graeairum, italicarum, clruscarum, oscarum, latinarum tac(»re potius est, cum in his praescrtim nostri magno premanlur titulorum acervo et suum tantum locum parvum .sane ohtineant dispersi proul in quaque provincia ahundent aut paene delicianl. Ne(|Ue aliter .sentio de syllogis quaesuntnominihiis Bechtelii, Dittenhergeri, Zvetiiieffi, Cagnati, Gauckleri, ceterorum decoralae. Quid dc Macdonaldunis ex in- MirdoDald. sula Cypro?(3) S^nlecim tahellas e puteo haustas simul edidit docta mulier, neque ulla alia admota, haud secus ac Newton de quo su[>erius, in thesauri modum seriem auxit.

Qui post Wachsmuthium unus, opihus vero magis aflluens, Woensch. de colligendis delixionihus cogitavil, Ricardus Wlknsch, nunc est nohis considerandus. Ad maiores eius Ires lihros (]ui inscri-

(!) I). r., 138-139; 192. 195; 196; 198.

(2) />. r, 1-13.

(3) D. r. 22 37.

xxvT NUM SINT AD HUNC DIEM

buntur Defixiontim tabellae Atticae, Sethtafiische Verfluchungs- tafeln aus Rom, Neue Fluchtafeln^ ut minores omittam, ani- /). r. A. niuni n<»ctamus paulum 0[K)rlet. Auclias primum narrantem eum qua niente atticos novos titulos tractaverit (i) : « Vere anni 4894 cum Athenis versarer, contigit mihi, ut coUectionem com- pararem tabellarum plumbearum, quam' Rhusopulos [negotiator esl nntiquarius] intra triginta fere annos coUegerat. Plus centum erant numero... dubitari non poterat, quin hae tabeUae iis essent ailsrribenilai», quae tleHxionum nomine feruntur... Cumque ini- tio in eo acquiescere voluissem^ ut collectioneni meam Rhuso- pulanam ederem, mox intellexi me sic ne dimidium quidem facti habiturum esse, immo quoniam res agebatur de peculiari quo- dam genere titulorum. cuius materiam post Wachsmuthium valde auctam nemo complecti studuit, devotiones ad hunc diem notas congerere coepi,... rem ita instruendam esse duxi, ut summa operis mei fieret collectio inscriptionum Atticarum devotoria- rum... Atque haec collectio e tribus fontibus confluxit; unus meae lanmiinae sunt, alter eatabeUarum plumbearum seriesest, quae servatur in Regio Museo Berolinensi : hae tabulae, anno huius saeculi octogesimo nono Palissiae repertae, a Bothone Grat»f comparalae in Germaniam pervenerunt... Tertio autem loco ii accedebanl tituli <levolorii, qui iam anlea in lucem erant editi, aul a Kumanude aut in epliemeridibus. w Loquentiun ipsum libri auctorem inducere malui, (|uam si ego tibi eadi^m enarravisseni, ut melius compertum haberes quibus elementis roaluerit corpus 220 tabellarum partim integrarum partim frac- tarum ab eo anno 4897 contlatum.

NiT lantum corpus diri potest quod arcessitos ex tota Attica lilulos in usum nostruiii elaboiavit, alia quoque de causa <»t \rrion* hoc nomen sibi iun* suo retinet. Etenim pra(^fationeni <)|M ri praemisit Wuenscl», i» qua locum supra adlatum excerpsi; lior aulem in prooemio postquam large, quod ant(» nemo feccrat, ilcrixionuin naluram, vim et usum exposuit, exempla ut nos

(1) D. T. A.y praef., p. i, co\. \.

EDITAE DEFIXIONUM SYLLOGAE xxviT

plenius docen^t produxitextra Atticac fines quaesita. Ad manum ei veniebant, praeter vuigata a Lenormantio, Newtone, Wachs- muthio, clara femina Macdonald, ceterisque quorum iam men- tionem feci summatim, inedita adhuc nonnuUa : thebanum unum (1), melense unum (2), tanagraea duo(3) quae tradiderat ei Rhousopoutos, megarensia duo (4) quae a Berolinensi possi- dentur musco. Tanta persequendis devotoriis lamminis felicitate et persevciranlia opcram navavit ut non minus quam 92 ex toto orbe nobis commochxverit. Locupletissimis landem indicibus no- mina hominum et deorum, formulas, rem grammaticam, nota- biiia varia ordinavit e tabellis tam in praefatione quam in ipso iibro dispositis delecta.

Quae cum ita sint perspicuum est utiie apprime opus a Wuens- chio fuisse conditum. Ne inireris vero titulos aliquot eum fefeliisse quaerentem; immo quosdam consulto non exscripsit, utpote qui parum ab aliis discreparent (5), v. g. karthaginienses duos (6), in agitJitores circi obiectos, cyprios duodecim(7), qui- bus inferis daemonibus mandantur in iure adversarii. Adde huc quod, publicato iam Wuensciiiano thesauro, tum multae inventae sunt lamminae exsecratoriae quarum magnam partem ab ipso Wuenschio accepimus, tuin quotidie eruuntur africanae prae- cipue quas promere operae pretium est. Non irritum ergo iri meum Ial)orem existimavi si alteram syllogen paravissem.

Defixionum iabellas Atticas vixdum absolverat Wuensch et de Seth, Setliianis commentationem emittebat. Diiigentissimus nempe harum inscriptionum investigator et peritissimus expHcator notula quadam Joliannis Baptistae de llossi (8) certior factus plumbeorum voluminum seriem anno 4850 ad Romam repertam

(1) u. r., 84.

(2) D. T., 39.

(3) D. r., 81-82.

(4) D. r.. 41-42.

(5) D. T, .4., pracf., p. xvi-xix.

(6) D. 7., 239-240.

(7) Cypriorum titulorum (D. T., 22-37) integros dedit primum, quartum, sex- tum et decimum sextum.

(8) De Rotai, 1880.

xxviii NUM SINT AD HUNC DIEM

in puhlicis iiiuseis ibidem occultari, qua est pertinacia indagavit nec prius quievitquani, si licet uti siinilitudine, in nnuseo Kirclie- riiino lalitiintein suac dilionis fecerit, Supra luemorato anno, ut (|uae narravit abunde Wucnsch (i) breviter contraham, ad viam Appiam inpraedio cui nomcn Kiy?ia)^/armi sinistrorsumexUrbe porla Sancti Sebastiani egredienti. e columharii cuiusdam ollis cinerariis extraxerunt opcrarii ad sexaginta(2) convolutas aut coinplicatas tabellas, clavo quondam plerasque transfixas. In MinisteriumOperum Publicorum deiatae ibi diu manserunt; anno vcro 1870 pervenerunt in museum Palatinum a cuius directore Petro Rosa Henzenio primum, postea Kossio (anno 1875) traditae sunt ui eas evolverent ct icgerent. Evolutas non iectas restituit de Rossi piuseo Kircheriano die 8 mensis Maii 1880.

Cum eas iterum detexisset Wuensch tres observavit nondum expiicatas, et e reliquis quattuor cum quintae fragmento ita ru- bigine corruptas ut vix iam paucissimi et incertissimi iitterarum ductus in plumbo apparerent. Superstites octo et quadraginta hinc iatinas iiiinc graecas seiunctas* digessit^ ratione habita in- scuiptarum figurarum, formuiarum devotionis devotorumque nominum. Etenim geographico ordine uti non poterat quia sunt una reperlae, ne(|ue chronoiogico magis cum ita inter se pares videantur ut omnes intra annos 390-420 conscriptas fuis8e(3), coilatis nomisniatis quae vuigo « medaiilons contorniatcs » di- cuntur, demonstrare temptaverit.

Uitimam addidit (4) et ipsam romanain, simul tamen neque coiiectam, neque confectam, neque servatam, quippe quae dic 15 mcnsis lanuarii anno 1876 in ceila quadam antiqua viiiao Ai- dobrandini, in amphora inter semustos cineres recuperata sit, nunc in Magazzino archeologico comvnale contineatur, et adscri- balur facile anno circa p. Chr. n. 300. Agnovit Wucnsch ex

(1) Seth., p. 1-5.

(2) Certo numerari dou possunt cum aemo decernere Taleat cuias sint omnia ad unum fragmenta quae cnm integris coplam faciunt; cf. Wuentcb, 5<<A., p. 4.

(3) Op. cit., p. 62.

(4) D. T.. 187.

EDITAE DEFIXIONUM SYLLOGAE xxix

eadcm Sethianorum superstitionc hanc ortam a cctcris separari non posse.

Quas onmes non indicihus modo sed copioso commentario illustravil de titulorum scriptura, lingua et orthographui, atque de circensium agitatorihus talihus diris ohligatis ; denique scite recensuit ({uidquid nohis innotescat de Sethianorum secta cuius erant participes ([ui exsecrationihus huiuscemodi utebantur, in [>rimisque de Typhone-Seth, Osiri et ceteris Aegyptiorum diis aut (hiemonihus qui ah eis Figurati sunt etinvocati. Interdum notissima imagine Pahitina, qua Christum asinino capite deri" (h'ri voluerunl multi e! eruditi viri, placuit Wuenschio (1) Ty- phoneni-Seth repraesentari. Non cunctis quidem prohatam (2), s(mI (|uae perp(Mulatur dignam doctrinam nemo parvi aestimahit (|ui hanc eamdem materiam aggredietur.

His amhohushhris factumest utin neglectasquondam taheUas, Ziebarih. sensim a paucis deinde spectatas, omnium exin oculi conversi fuerint, et in eis rimandis maxima industria sint cnixi antiqui- tatis scrutandae fautores. Igitur (|uas contemplari WuenscJiio non contigeral Atlienis prostantcs in nmseo puhlico, Ericus ZiEBARTH, discipulus cius et amicus, exploravit et vulgarc coe- pit (3). Atlicas esse plerasquc probahile est, non autem athe- nienses proprie ; notat enim editor duas Piraeei prodiisse (4) duas Megaris (5) ; duas tantum praehuit Boeotia(6), unam Ta- nagra (7). Adsunt et ahae quarum duas nunc doperditas des- crips(irat professor Wolters (8), duas possidet Museum Bri- tannicum (9), quintaque ex urhe Menidhi adlata apographo a

(!) Op. cit., p. 110-113.

(2) Bliimner, p. 538.

(3) Iterum consideratis quos prius dederat Wueasch titulis.pauca emendavit Zie- bartb : D. T. A., 23, v. 11 legas AKPEMA. — 97, v. 9 a['j]ToO; 14 [5rjv; 15 [if>]a6ov; 16 iu fine deest xxt plumbi particula Duper fortasse deperdita. — 108, v. 2 vov essc in tabella uhi voOv dedit W. testis est Z.

(4) D. T., 46-47.

(5) /). r., 43-44. (6j D. T„ 85-86.

(7) D. r., 83.

(8) D. r., 72-73.

(9) /). T., 70-71.

XXX NUM SINT \D HUNC DIEM EDITAE DEFIXIONUM SYLLOGAE

profosHoru Judeich confecto latet Athenis apud quemdamantiqua- riuni (<). ViditpraetereaZiebarth in eodem Atheniensiummuseo lamminarum magnam copiam sive integrarum ac maiorum quas legere nequivit, sive mutilarum ubi nullas aut paucas sensuque carentes discernebat litteras. Descripsit nihilominus et in usum nostrum contulit Wuensch (2), qui etiam Ziebarthianas omnes a ^Xc5i/.* ^*^*' <'m«'n(hitas, inspectis denuo apographis explanavit (3). Paulo posl crutas ubique nuper in ephemeridibus excussit (4), et e llussia (o) Italia (6), Gallia (7), insula Cypro (8), Africa (9) peti- hiruni solito mentis acunnne obscura discutere valuit (10).

R«'stabat ut illa quasi disiecta membra in unum defixionum corpus iungerentur et cresci^ret illud titulis quos dum perscrutor niusroruin recessus el alVicana maxime sepulcra suggesserunt. Sic ininime spernenduiii supplementum antea notis devotioni- bus aihlitum est^ ut sit huius mei thesauri summa 305 inscrip- tionuiii. Quibus si adcensueris a Wuenschio in Corpore Inscrip- tiomim Atticarum publici iuris factas 183(11) non minus quam 488 colliges. Nec dubito quin mox numerus ille superetur anti- quitatis rudera investigantiuin indefessa cura.

(1) D. r, 62.

(2) Flucht., p. 71-73.

(3) Ibid., p. 62-71.

(4) /6irf.. p. 232-271.

(5) D. 7., 88-92.

(6) D. T., 130; 191; 199; 211.

(7) D. T., 109-112.

(8) 0. T., 18-21.

(9) D. r., 242: 246; 250; 255.

(10) Lihruiu de tahellis defixioDam mox editurum se proroiterat BatUe (p.LVni): u The text of h)1 the curset. with a detailed treatment of the tubject, wUl be ready for publicattoo at aa early date. » Quem cum nutquam deprebendere vaiuerim eziisse valde ambigo.

(11) Duabus quat e Wuenschlo ipae repeUvi (D. T. A., 70-71 = D. T., 70-71) omissis ue hls computarentur ; neglectisque fragmentis minutis {D. T. A.^ 186- 220) quae fortasse lamminaruni iam numeratarum essent; ac tandem uni numero (D. T., 45) subiectis piraeis 70, uni etiam {D. T., 80) styrensibus 436 ex insula Euboea quae nudis nominibus ornantur, et raurauensibus anepigrapbls 40 (D. T., 109) et perusiois nondum edltis 10 (D. T., 130). Quae omnes lamminae, ut de syriis (/>. T., 17) taceam, si ad 488 editas accesserint, 556 — 4 = 552 -f 488 = 1040 iogentem sumroam faciet.

CA.PUT II

Qiiid non sit defixio disputatur.

Anlequani dcHxionis naturani cl viin declarare incipio, perop- porlune agere mihi videor si eani ab aliis delestalionum niodis secernere temptavero, cum pracsertim non desint qui cum ea diversas onmino magicae artis operationes temere miscuerint.

Gcntes quidem apud antiquas viguit inimici exsecrandi con- suetudo, (|uod variis viis eflicere solebant : modo simpliciter, grandioribus modo verbis ac prope rite ei male pn»cabantur; aliquando etiain ad deos scelerum ultores eum deferebant. Splen- didissime illustratur ille mos sequenti Aeschyleo loco.

Choep/i., V. 439-449 :

Kal ju xXd8i [jlou, 'Ki^ztp *

auTfj t£ [xot 00? a(i)9poveaT£pav iroXu [xr^xpo? yz^fi^cit, ^eTpar' eiae^ecTdpav. 'Hjxtv [xlv euxa? xaaBe • toT? B' evavrCot? \b((ii ^avfjvai aou, TCorep, xnJLaopov, xal Tou<; xxavdvTa? avTtxaT6aveTv SCxTjV. TauT* ev [x£ja) p!OYj[xt Tfi? xax^ ap«?» xeivot? X^Y®^^* TT^v8e t?)V xaxi^v apov • it\fX*f oi -srofXTco? TaOi twv eaOXcov avw, (7UV OeoTci xaC Yf) ^at 8{xyj vtxtj^opw. ToiaTff^' It:' euxaT? TaaS* e-jrtaTC^vSw X®^?*

Sed efficacior inest et reconditior in defixionibus virtus, quibus

XXXII QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

•

intondissc homincs fusius in capitc III demonstrabitur quemdam sibi iniinicum neccssitate fixum et immotum tenere deosquecertis simul formulis obligare ut in cumdem saevire cogerentur ; utram- (|uo notam in ceteris deesse imprecationibus spero fore ut brevi falcaris. Quod ut penitus perspiciatur argumento sint nonnullae inscriptiones quas inter multas eligere iuvat. Dirac Noliorrs sunt dirae Teioruin(l) quam ut in eis commorer.

graooao. ...

Civil)us malis etlegirupis, proditoribus qui contra rem publicam fnrorc non dubitaverunt poenae irrogantur quae semper eadem ciiuntiantur clausula : y.£Tvov arsXXuuOai y.a{ ajTcv xal y^vo^ to xeivsu. Ex eo maxime quod nemo invocatur deus qui sontes puniat, nequo saltem ii nominantur, neque uilum artatur « obligamen- lum magicum » (2) quod est delixionis proprium, devotoriis hunc titulum adnumorare non audeam. Sepulcrales alios scriptos gniece, ad tuenda Ta Tf;po)a confectos, cum diris quoque et poe- narum sanctionibus{3), non magis quam praecedentem recipere mihi visum est; deorum nomina etsi saepius adsunt, de obligatis hominibus aut diis rursum ibi res non agitur.

Maior autem oritur difficultas de parva marmorea stela anno 1882 Dcli reperta(4). Theogenes deos iratos convertit in inulioivm (|uamdam quae sibi creditam pecuniam dolo abstulit; exoral iUo gemens ea jxr; k^oy(Z'. to y.paTc<; TiJ^ Oea;. Proximam esse denxionuni loculionibus ilhim nemo esl qui neget. Animad- vertas vero minime ab inferis diis opem quaerere Theogenem, sed a Sole et a Dca Syria; praeterea Gepa^reuTa; rogat ut eam quae

(1) C. /. G., 3044; Roehl, l, G. A., 497; cf. Ziebarth, Der Fluch im griechtschen Recht. {Hermes, XXX, 1895, p. 65).

(2) Oros., IV, 13.

(3) C. I. A., 1417-1433; Le Bas-WaddingtOD, Voy. arch. en Grece et en Asie Mineure, t. 111, u. 1499; cf. S. Reinach, p. 429-431 ; 'E^riixcp^c apxaiioXoYixiQ, 1892, p. 173, u. 71 ; Ziugerle, Philologus, LUI, 1894, p. 347 sq.; G. Hirschfeld, Ueber di§ griechischen Grabschriften welche Geldsirafen androhen {Kcenigsberger Studi$nt I, p. 83-144, 1887); loauoes Merkel, Ueber die sogenannten SepuicralmuUen (Gdt^ iing. Feslgabe fiir Ihering^ 1893); Huveliu. p. 45-48; aliOA iibros vide iu D. 7. ^., praef., p. x, o. 4.

(4) Hauvette, BuU. Corr. Heil., VI, 1882, p. 500-502, q. 24; cf. 0. Uirtchfeld, Sitzungsberichte der k, Akad. der Wissenschaften zu Wieti; Philoi.-Uist. Ciatse, LXXVII. 1874, p. 404, D. 57.

I

QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATOR xxxiii

furata esl solitis precibus detestentur, quod praecipue a more deligentiuni valde abhorrere mox compcrtum habebis(l).

Latinorum dcinde si recenseamus inscriptiones non paucis Dirae olTendamus simili ratione conscriptis, ut sexcentas denuo sileam in sepulcrorum violatores exaratas. Neque — suntenim exempla admovenda — aliter sonare existimo romanam (2) in qua

sligmata aeterna Actae liberlae scripla sunt.

Non devoveri mulierem quae fiiium a patre subripuit, sed indicio palam tacto infamari demonstrant vocabuia stigmata aeterna. Neque te fugiat nullum hic legi devotorium verbum, nullumque exorari numen; ac tandem qui Actac pestem exop- tavit eam non obligare aut voluit aut scivit, cum enim ei misere cupit

ciavom et restem

sparteam ut sibi collum alliget, et picem candentem pectus malum cominurat(3) suum,

non inaudito trito potius sermone pacneque proverbio usus est(4).

Expedit et alterum^ Romae in via Salaria nuper erutum, prorsus convenientem adferre tituium(5) quo confirmetur quan- tum intersit inter exsccrationem nudam et defixionem. P. Grat-

(1) EteDim vel io bruttia tabeila (0. T., 212) modo plaoe ioiueto coorecta et buic Dostrae stelae viciDa dod adpeliautur al TiponoXo'. xac Os(b ut sceieratam mu- lierem deferaat, quae ab ipsa scribeute delata est femioa, sed ut poeoam exigaot a civitate pro admisso furto statutam.

(2) C. /. L., VI, 20905; Buecheler, Carmina latina epigraphica {AnlhoL lat,), I, 95; cf. Wueosch, D. T. A.^ praef., p. xxv, qui ioter devotorias recepit.

(3) iDtellegaft comburat,

(4) Cf. C. /. t., VI, 12649, V. 14-16 :

Atiniato Iib(«rto), cuius dolo flUuiii amiti, reitem et clavom unde sibi colium aUiget;

et Testamentum porcelli a Buechelero ad Propert. edituni (p. 242) : « de Tebeste usque ad Tergeste liget sibi colluoi de reste ».

(5) Notizie degii scavi, 1900, p. 578, u. 35; coDfereodi suot et duo graeci a DeisioiaDDo illustrati, Die Rachegebete von Rheneia {PhilologuSt LXl, 1902, p. 252- 365).

XXXIV QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

tius Ceier « peragens tertium et vicensimum annum... morte nefanda occisus » inducitur eum a quo necatus est adpellans :

Hoc opto moriare malis ex-

eroplis cruciatus et ipse; nec te nunc liceat quo me

privasti lumen videre; et tu des poenas quas merui8t[i]

derensus inique

Acerl)issime in intcrfoctorem invehitur iuvenis nec tamen eum proprie necessariis vcrbis dcvincit.

Memoratos ad unum titulos non omittendum est in lapide aut inarmore insculptos fuisse, in plumbeis plerumque lamminis defi- xiones. Non ut contenderim nunquam aliam usurpavisse mate- riain qui adversarios occultc devovebant; cum vero plumbum frrc praclulerint, ut infra ostendetur (1), facile suspicaberis lapideam aut marmoream inscriptionem, ubi ceteroquin non apparent certa defixionis indicia, ab hac mea sylloge iure dimo- veri. «^vXay.T^pia Mctallo quoquc, auro, argento vel plumbo mandatas multas arcerc decrevi; nam, si Ricardi Heim sentc^ntiam supra rela- laiii(2) invertere licet, « non verborum magicorum potestatem salubrem et utilem, sed diram et nocivam vim imprecationum describen» » mihi in animo fuil. Quae igitur fAaxT^pia a'i tuen- duni, non xaxa^djixsj; ad nocendum, continent nec raro christia- norum sunt, hic frustra requiras. Huius ordinis esse videntur, ut e plurimis nonnullas proferam sive parum notas sive recen- tiores, aureac plures :

a romana nunc dcpcrdita, Amaiii apographo inde ab anno 1829 servata, in publicum a Pelliccionio anno 1880 emissa(3);

3 attica(?) Athenis in museo publico (n. 3413) a Ch. Peabody recognita(4);

(l) P. .XLVII-XLIX.

(2) P. XVII.

(3) PelliccioDi, p. 181-182.

(4) Transactions and Proceedingt of Ihe American philoiogical Ateociation, XXVni, 1897, p. xxT-xziii.

aurca

QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR xxxv

Y attica altera Athenis anno 1837 a Raoul-Rochelto comparata BibHothecacque Nationali Parisiorum data(l):

3 attica tertia a Francisco Lenormant inspecta (2) ibidem prostat (3) cum aliis duabus originis incertae quondam convo- lutis(4).

Sunt et argenteae duae, quarum arj-cniea

e alteram Limoni Pictonum a. 1858 repertam denuo hisce annis exploraverunt Esperandieu (oj, Ricochon(6) et Juliian(7);

; alteram convolutam, tenuissimam, Beryto iii museum pari- siense traductam spero fore ut mox iuris pubiici faciat vir doc- tissimus Heron de Villefosse qui versus centuin et viginti in ea legit(8) niihique considcrandam tradidit comiter.

Plumheas landem recens(d)o : piumbca

r, opisthographam primum pap6apo'.<; iv6ixa(jiplenam,Karthagine erutam ad castellum cui nomen Bordj Djedid, una cum altera in (|ua prominel scorpius in plumho; crassa est et securiclata quod

(1) Num. 3010 sigualur = Chabouillet, Caialogue, 2695.

(2) LeQormaot, NoUy et Rhein. Mus.^ IX, 1854, p. 315.

(3) Num. 3001 =: Chaboaillet, Calalogue, 2692.

(4) Unam iodicat Chabonillet, op, cit.^ 2693, p. 399; altera num. 82.255 notata nondumque publici iuris facta simillima eins est quam vulgaverunt S. Reinach et E. Babelon {BuU. arcK., 1886, p. 57) Zian in provincia Tripolitana repertam; cf. Clement, Catalogue des ftijoux du Musie NapoUon 11 1, 1862, p. 83, pl. L. Exstat et iu museo Parisiensi (Louvre) auren nondum edita lammina, in Palaeslina in monte Carmel, si vendenli credere fas est, inventa, ubi ordinantur ad orbem litterae. Quae cum in dubio sit positum utrum graecae an alterius sint scripturae, omit- tere titulum potius duxi.

(5) J^pigraphie romaine du Poiiou et de la Sainionge^ 1889, p. 336, n. 154, tab. xxxY. Convolnta crat lammioa « et renferm^e dans une sorte d'6tui carr^, en cnivre ou en argenl noirci par un long s^jour dans le sol, et termin^ eu pointe a la mani^re d'un carquois ». De Longuemar (ibid.),

(6) La tableile de Poitiers et une formule byzaniine tiree des « Anecdota graeco- byzantina » de Vassiliev; anuus deest.

(7) Rev. des Eiudes anc, 11, 1901, p. 182; cf. lleim, Incaut., p. 541, n. 235; 567. (R) Haec tantum Villefosse et .Michon in libello qui ioscribitur : IV, Musie du

Louvre; Deparlemenl des anlitjuildx grecques et romahies, Acquisitions de Tann^e 1900. — Paris 1901, p. 11, n. 76 : »« Arg»*ut. — Lame portant une imprdcation grecque de 120 ligups eu faveur d' •AXe^avSpa, fille de Zw^; eile 6talt roui^e dans nn ^lui.cylindriqiic cu hrouze <loiit plu8ieur.s fragments ont ^16 recueillis. Trouv(5c danit un tomheau a Beyrouth. » Alta est m. 0,37, lata m. 0,03. — Argeutea quoque lammina gnostlca addcrvatur in museo Kircheriano, cf. E. de Ruggiero, Cataiogo dei M. K., 1878, p. 81, n. 200.

XXXVI OUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

dicunt ncc plicari potuit sed parieti clavis ad6xa erat vel retina- culo suspensa(4);

6 alteram Regii Bruttiorum receptam, theca inclusam, graece scriptam, mulieris cuiusdam esse cliristianae monuit Le Blant et sexto labenti p. ('^hr. n. saeculo adsignavit (2).

i tertiam cretensem, ex urbe Plialasarna, quam possidet nunc

museum Societatis archaeologicae atheniensis (n. 9355), nuper

penitus a se excussam docuerunt Ziebarth(3) et Wuensch cui

subvenit Otho lloffmanii (4), hexametris versibus cum 'E^caioi^

ypx^[k2T. conllatam, amuletum, sive mavis, ligaturam esse qua

malis omnibus et formidine quacumque se liberaret qui ferre

secum soleret(5).

Krioio Submolis igitur tani nudis exsecrationibus insculptis fere in la-

"icv'oii*o "'^pide aut marmore, (juam in metallo scariphatis tutelaribus for-

ci dciixio. muijg^g)^ superest ut ad delixiones proprie dictas accedamus^

(i) Deiatlre, Inscriplions de Carlhagty d. 35. (Becutil des Noticet et Mimoires d» la Soci^te arch^ologique de la province de Constanline^ XXVUI, 1893, p. 169-171); Caguat, XXIV, 1894, p. 422, a. 91; Wueuscb, D. T, A.^ praef., p. xxvi; coutQli.

(2) Comptes rendus de iAcad. des Inscr.f 1887, p. 38 sq.

(3) P. 129-132, n. 26.

(4) Wueusch, Flucht., p. 73-85.

(5) Collegit cxempla amulcloruui auro maxime iDcisorum Wetsely, Stud., VLII, p. 175-187; adde : Secchi, p. 151-152; Froehaer, p. 230; de Rossi, 1869, p. 62; Nardoui, p. 116; Cecil Smith et D. Comparetti, The Petilia goid Tablei. {Journal of heltenic studies, 111, p. 111-118); lUroo de Villefoese, Remarques ipigraphiquts^ III. — Inscription de la Roque dAnthiron [Bouches-du-RhCn»], {Reme ipigraphi- que, a« 108, 1903).

Nou raro prodieruot e scpulcris coovoiutae lammioae variis iasculptae metal- lis varii«que iiuguis couscriplae thecis, quod iam ad 0 supra aotavimus, iaclusae : de l^arthagiuieusibas disserueruat Gaucl^ler, Etui9\ id., Bull. Soc. Antiq.^ 1902, p. 271 sq., et Ph. Berger, Musie Lavigerie, I, p. 222 sq., 232, pl. XXXII, 8 et 18; id., ad Gaockler, Etuis ; — de sardiaieusibus, Cara, p. 27, 29, pl. LV et Gauckler, Etuis, p. 194 gq.; — de romauis et catioeasibus, Nardoai, p. 114-117; — de ga- diUais, de Laigue, Revue arch^oL, 1892, II, p. 291-296 et Gauckler, Etuis, p. 194; — de regiueasibus, Ad. Bauer, Amutet aus Regensburg {Archaeologisch-Epigra- phische Miitheilungen, I, 1877, p. 68-70); — de beryteusi, Wessely, Stud., VLH, p. 179 = C. /. (i., 9064 ; — de duobus origiuis iucertae Parisiis servatis, Chabouil- let, Catalogue, 2694, 2696. His iuageudam est fuXaxrnpiov et ipsum dubiae origi- oi« quod possldet museum parisieuse; ia uaa » petite buUe leoticulaire eo or • abditum erat, cf. Froehuer, p. 220. De theca hadrumetiua vide iofra io Additam, ad tiaem.

(6) Omisi Ubelias plumbeas duas (C. /. L., III, 11883) bis tcriptas, a. 1889 Bri-

QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR xxxvii

quae non possent iHis nisi gravi errore adsimilari. Minore qui- (lem ccrto tamen veritatis detrimento non discernuntur a devo- tionibus. Increbruit consuetudo non tantum apud nostrae aeta- tis(i) sed etiam apud veteres scriptores (2) alteras alterarum no- mineadpellare, vocabulisque uti devovere^ devotio ubi rectius de- figere, defixio exspcctarentur (3). Nec negaverim me saepiusiam in hac commentatione sic paulo detorto sensu eadem usurpavisse et postea essc usurpaturum, utpote quae vulgata facile omnibus audiantur et scribenti obvia sint. Proxima quoque, fateor, est vocis utriusque significatio, non ita vero ut confundantur ; nam si traditur utrobique diis torquendus aut immolandus homo neque ideo potest ulla delixio sine aliqua devovendi ratione exsistere, tamen alia longe via in potcstatem deorum veniunt qui defigun-

gantii Raetoruin io sepulcreto ad duo cadavera repertas, cum QeQiini contigerit quid ligaificeDt inscripU duo versus diviuare; de meDSQris fortaise liquariis co- gitaveruQt editores. — Titulum io plumbo exaratum CarpeQtorate a. 1845 erotum, AveQione iQ moseo adservatum, ab Aemilio Esp^randieu editum {Catalogue des Inscriplions anligues du Musie Caivet d'Avignon [Memoires de VAcad^iie de Vau- cluse, XVIII, 1899], p. 224, q. 197) mooet Jullian {Rev, des Etudes anc, II, 1900, p. 136-141} Don eiec dcvotoriam tabeilam sed partcm sarcophagi. — De tabella roluQda Bullae Regiae in Africa detecia haec docuit La Blauch^re : « ... la ron- delle en questiou uc cootient pas une devolio. Elle u'a rien des lableltes o^ se lisent les textes de cette nature, sinon qu'eile est en plomb et gisait daos une tombe; h tous les autres points de vue, eile diff^re d^elles absolument. » {AmU" lette provenant d'unt tombe romaine de Bulla Regia [CoUections du musie Alaoui^ Premi^re s^rie, 1890, p. 116]).

(1) Buecheler, Osk.^ p. 28, expresse declarabat « defigere aliquem wardsynooym mit devovere. »

(2) Exemplo sit locns Ovidianus, Amor., III, 7, 27-29.

Nuni mea Tha»sa)iro languenl devota veneno

corpor.i? Nurn niisero carmen et iierba nocent? Sdgave pocnicea tfefirit iiomina cera?

(3) Res etiam diversisdimas discernere non satis curavit Proebner, ne dicam miijtcuit, duu) scribit (p. 224) : « Le grec et le latiu nous offrent a eux seuls plus de quarante expressions pour ddsigner le talisman. Tantdt c'c8t la forme ou la maliere qul lui donne le nom [lamina Utterata^ breve, anulus) ; tantdt rinscrip- tion {ckaracteres)^ la mauifcre de le porter {ligamina^ obtigamenta, ligaturae^ su- baltigaturae^ irepisiicTa, ireptdc(i(iiTa, TcepiatpTi^iJLaTa, xaTaSecrsic, %aLiaBta\t.oi) soit au cou {suspensiones co//t), soit sur la poitrine (xapSio^uXaxiov), ou, enfiD, sa desti- nation {servalorium, amolHum = amuletum, amolimentum^ praevium^ ^uXoxTTjpiov, d(ivvTr,piov, aicoTpeiTTix^O qui est de garantir d'une maladie ou des effets du charme. Fascini^ praefiscini, igdaxavTa, npoSaemdvia sont ceux qui neutralisaient rinfluence du mauvais CRil. » Cf. Pelliccioni, p. 182-184.

xxxviii OUm NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

tur ar qui devoventur. Quamobrem non parvi erit momenti si anihas coniparaverinms ut propriam cuiusque naturam et vim peculiarem introspicias. Uevotionum vero hic tantum ad mentem revocabo exempla (i ), cum tibi detixionum ad manus sint in altera huius libri parte quae in sequenti capite considerabuntur diligen- ter. Dcfoiioncs Nemo est qui non compertum ex Livio habeat quam impavide M. Curtius equo insidentem, armatum se in specum immiserit ut rei publicae saluti consuleret (2), quantaque fortitudine, et post cladem ad AUiam, in Urbe <* turba seniorum,.. adventum hostium obstinato ad mortem animo » exspectavorint(3), et urgen- tibus Latinis deinde Samnitibus et Gallis Decii, pater eiusque filius, in se omnem deorum iram ut a suis averterent adsumpse- rint seque dederint mactandos(4). In pari discrimine cum iam in eo essent hostes ut Romanos funderent, Vibius Accaus, cohor- tis paelignae praefcctus, « exsecratus... seque et cohortem... princeps ipse per fossam vallumque in castra irrumpit (5). » Quae de viris summis ducibusque praedicavit Livius, haec eadem exempHs tenuioribus corroborare in promptu nobis est. « Massi- lienses, teste Petronio(6), quotiens pestilentia laborabant, unus sc cx pauperibus olferebat alendus anno integro publicis et pu» lioribus cibis. Hic poslea, ornatus verbenis et vestibus sacris, oircumducebalur per lotam civitatem cum exsecrationibus, ut in ipsum reciderent mala civitatis : et sic de rupe proiciebatur. » Nec cito desiil ille sedevovendi usus, quanquamlabentibus annis in dies aliquid amiserat pristinae saevitiae; nam quod saepe legi- mus in titulis fuisse nmnicipia^ magistratus, privatos etiam

(1) De devoUoDC egeruQt Preller-Jordao, Roem. Myth., \, p. 139; 11, p. 78-81 «|ui defixioDeiii ab ea di8tioguere paruui sciveruut; Boucb^-Leclercq, Manuel (ies Inst. rom., p. 523; Dev. ; Marquardt, p. 334-336; Wisftowa, Dev,

(2) T. L.. Vii, 6, 3-5. .

(3) V, 41. Hanc el M. Curtii devotioaem iu dubium vocavit Booch^-Leclercq, Itev., p. 118.

(4) T. L., VIII, 9, 4-13; of. 6 et X, 28; Val. .Max., I, 7, 3. (.->) T. L., .\XV, 14. 4-5.

'6) Satyr., CXLI.

QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR xxxix

homines principis « numini maiestatique » devotos, indicat certo eos iion inanem formulam cantitavisse, sed vetustos mores inscios forlassc fuissc imitatos. (^.aligula enim, cum gravi morbo aegrotavisset et plurimi pro eius salute se obtulissent, ubi con- vaiuit hosce addiclissimos sibi cives moriendo invitos votum sol- vere coegit(i).

Non semper autem, ut in modo citatis locis, voluntariae se morti obiciebant ut patriam aut principem periculoliberarent; devovobanlur saepe aut hostes aut minime volentes eiusdem popuii partisque liomines ad pestem averruncandam, ad procu- randamque civitati suae victoriam; Latinorum et Gaiiorum exer- citus secum consecratos esse voiuit uterque Decius(2), monet- que Livius (3) « licere consuH dictatorique et praetori, cum iegio- ncs hostium devoveat, non utique se, sed quem veUt ex legione romana scripta civem, devovere. » Notum est etiam in urbes captas, evocatis prius diis quorum in tuteia essent, Romanos deinde dictatores aut imperatores minas detestari soiitos fuisse. (Jui de ritibus siiet Macrobius(4) carmen integrum refert, quo Dispater Veiovis Manes « urbes agrosque capita aetatesque eorum devotas consecratasque habeant ollis legibus quibus quandoque sunt maxime hostes devoti. » In expugnatam Karthaginem con- versae hae dirae, in muita quoque oppida antea pronuntiatae fuerant(o). Traditur et non semei peregrinorum vel barbarorum

(1) Suet., Calig.^ 27; Dio Cass., LIX, 8, 3. Malta de his devolioDibus testimonia tam ex libris quam ex titulis excerpta coUegit Pustei de CoulaQges, Hist. det Inst, polit. de Vanc. France. — La Gauie Aomatne (1891), p. 177 sq. Cf. Wlssowa, Deo., p. 280; Bouch^-Leciercq, Dev., p. 119.

(2) T. L., VIII, 6; X, 28. Bouch^-Leclercq, Deo., p. 117 : « ... le d^vooement de soi-radme, aiasi pratiqu^, a^esl qu'ua compl^meat ajout6 a la devotio dirig^e cootre autrui ; ceux qui se d^voueot pour leurs cuocitoyeua d^vouent eo m6me temps let eooemis. •

(3) VIII, 10.

(4) III, 9, 9-3.

(5) Ibid., 13 u la aotiquitatibus autem haec oppida ioveoi devota f Stooios Fregellaft Gavios Veios Fidenas, haec iotra Italiam, praeterea Carthagioem et Coriothum, sed et multos exercitus oppidaque bostium Gallorum Hispaoorum Afrorum .Maurorum aliarumque geotium quas prisci locuotur aooales. » Cf. Br^al, Les tables Eugubines^ VI 6 60, p. 191.

xL QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

par, Graecum ct Graecam, Gallum et Gallam, <c aut aliarum gen- tium cum quibus tum res esset » in foro Roario fuisse defossum. Ad aetatem usque Plinii duravit ille mos(l) qui videtur cum devotione artissime coniunctus(2). Consueverant denique pro6- cisccntes ad beilum imperatores, si Capitolino (3) credere licet, munus gladiatorium et venatus dare : « multi dicunt apud veteres hanc devotionem contra hostes factam, ut civium sanguine litato spocie pugnarum se Nemesis, id est vis quaedam Fortunae, sa- tiarot. » ^rifli*"'^* Publicas huius modi elsi potissimum significant rerum gesta- runi scriplorcs privatae vivendi condicionis saepius incuriosi, nihilominus nobis est existimandum et a privatis hominibus devoliones non fuisse neglectas ut infensum sibi quemque per- derenl. Quaruni vix superest memoria. quae fuerint tamen con- ici potest si recensueris breviter Ovidii carmen quod inscribitur Ibis, Nam cum proclamet poeta voce grandi :

V. 55 sq. Nunc quo Battiades inimicum devovet Ibin, hoc ego detoveo teque tuosque modo...

V. 95 sq. Illum ego devoveo, quem mens intellegit. Ibin, qui scil se faclis has meruisse preces.

V. l^. Certe ego, quae voveo, superos motura putabo...

libi audire videaris Romanorum imperatorem Karthagini diras minilanlem. Deinde multis vcrsibus (107-127, 230-604) preca- tur ut omnimodac calamitates in ininiicum irruant; immo fingit poeta sacra institui quibus immolandus est inimicus :

V. 104-106. lam stat, ut ipse vides, funeris ara tui.

Pompa parata tibi est. Votis mora tristibus absil : da iugulum cultris, hostia dira, meis.

cUefi*xi*o"'* '^^ dictis iam facilc colHguntur quaedam propria et externa propiiae sifrna(4) nuibus constal discrcpare a defixionibus devotiones et

(1) PliQ., H. X., XXVIIl, 12.

(2) Prellcr-JorJan, op. cit , 11, p. 81.

(3) Hiat. ^u^ , XXI, 8, 6.

(4) De iQtima devotioois ▼irlote di«serere meano non esie ratus tc ad ea remit- tam quae docte de his rebut diiputaverunt Houch^-Leclercq, Dev.; Havelin, p. 15-17; Wiiiowa, Dev,

Ik

QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR xu

ea hic notare magno opere interest. Etenim cum primum se ipse devovero quisque possit, inauditum plane est uUum unquam hominem se defixione obligavisse {i). — Devotio practerea pa- lam fit interdumque publice ne quid detrimenti capiat res publica; occultat se contra qui dcfigit et cavet ne detegatur et sui unius commodo consulit. — Altcra igitur, etsi aliquando iratum et ulciscentem animum, quod manifcstum ex Ovidii versibus habe- mus, non raro ferox et in patriam piissimum et gloriae amore accensuni ingenium declarat; altera autem non potest nisi ab invidiosa, pavida ct al)iecta mento concipi(2). — Nec demiror, (|uippecum viri devovcre sit religiosi, cui saepe adstans ponlifex P. R. carmon ut fit in sacris publicis indicat et cacrimonias(3); defigerc superstitiosi qui petit opem a mago vel saga et ad artes ita se confert pessimas, ut quac de amuletis adversus venenatos serpentum morsus adhibitis pronuntiaverit Arnobius(4), de de- fixionibus quoque adfirmari queant : « ... protegimus nos lam- minis, PsyUis Marsis vendentibus aliisquo institoribus atque planis. I)

Quis tamen oat infitias, cum is quoque qui dedgit quemdam Graeca diis deferat, in defixione devotionem subesse, ita ut excogitetur origo. facile nihil ad sumniam fuisse defixionem nisi devotionem adul- toratam(5)? Rem ita segessisselibenterconcederemnisiplumbeis lamminis in Italia roportis, quarum vix aliquot a. Chr. n. exara- tae sunt, aetate multo priores(6) essent pleraeque in Graecia eru-

(1) « U n*7 aurait peut-^tre pas cootradictioo k sUQimobiliser pour ainsi dire 8oi-m6me et k contraindre les dieux k interveoir cootre Boi. Du moins, en fait, parmi les tr^s nombreuses tabellae que nous posa^dona, aucune ne r6v^le uoe telle pratique. » Audolient, Dev., p. 42.

(2) Bouchi-Leciercq, AstroL^ p. 537, o. 1.

(3) T. L.. Vin, 9 : h Agedum, poutifex publicus populi roraaui, praei verba qui- « bus me pro leglonibus devoveam. >» Poutirex enm togam praetextam sumere iussit, et, velato capite, manu subter togam ad mentum exserta, super telum sabiectum pedibus stantem sicdicerc... » Cf. Wissowa, Dev., p. 278.

(4) Advenus nationes^ H, 32.

(5) Wifisowa, Deu., p. 279.

(6) Hariolfttus est Huvelin magis quam fidem fecit dum ecribit (p. 25) : « la pra- tlque des deootiones [hoc est defixiones] orales et ^crites ^tait fort ancienne k Rome ». Cr. Wuensch, D. T. i4., praef., p. xxxii, cul. 2, adn. 1.

XLii QUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR

tae utpote quae tcrtio vel quarto saeculo expedite adscribantur, vorique ideo siniillimum videretur devotoriarum tabellarum usum ex Oriente ad occidentales populos fuisse translatum(l). Sed eam minime fictam religionis depravationem quam Ro- manis adtribuerc vetat ordo temporum, in Graecos conferendam esse (2) recte docuit Wuen8ch(3). « Deos enim Graeci... esse credebanl bona malaque facta imputantes scelestosque poenis adficientes : quare ut sibi quisque ab altero iniuriam iliatam esse putabat, male fecisse hunc alterum dignumque esse quem dii castigarent opinatu» numina imprecabatur, ut ipsum brevi el severe ulciscerentur. Haec est illa ipi^ qua deos caelestes inferosque invocabant, prae caeteris autem inferos, quia penes illos munus ulciscendi putabant esse » et ea memoratur saepe apud poetas praecipue tragicos(4). Fiebal autem ipa tam pu- blice (5) in foederibus legibusve sanciendis, in tumulis tuendii, quam private, dicebaturque potius quam scribebatur (6). Cum autem u saepe eveniret, ut sero numinis vindicta aut numquam adsequeretur malelicum, volgus a religione convertebat se ad superstitionem, quae docebat, preces non exaudiri a numinibus nisi rite invocatis secundum praecepla, quae deos cogere possent arte magica, ut devoventibus morem gererent. Ac primiim qui- dem in his praeceptis succedebant in locum vivae vocis verba

(1) Si Tera suot quae do plerisque magicis artibus declaraTit Kosftey (p. 137) : '< A Rome, comme k Babylooe, ia magie existait avaot loute importation 6traQ- g^re •> (cf. Heory, Magie^ p. 1-1) ; at certe de tabellis devotoriis duUo pacto admitU possuDt. lure eoim duplex maglae geDus disUaxit Tir doctissimat V. Heory, op. cit.^ p. 7; cf. p. 221 sq. ** Cette magie aoire... a*est poiat celle des temps loiataias oti... les occulles puissaaces des t^o^bres soot rex6eratioa de rhufDiioit^, et raremeot ses auxiliaires. •*

(2) lade fit ot priores aetate defixiooes e. g. Goidiae tredecim (D. T,, 1-13) religiooem magis videaatur quam saperstitiooem redolere ; cf. Macdoaald, p. 163, et iofra, p. lxii sq., xav.

(3) D. T. A,, praef., p. ii et xxxii.

(4) Locos refert Wueasch (ibid.) e Sopbocle, Elecir,, v. 110-116 ; Trach,, v. 1239 et Aeschylo, Eunurij v.'413 desumptos.

(5) Exempla collegit Ziebartb, Der Fluch im griechischen Rechl, {Hermes, XXX, 1895, p. 57-70).

(6) Apad quatdam geotes mtgiea virtute pollebant verba homiolt ort emitM, e Mltem tdfirmAl de Judaeis Blaa, p. 61 ; ] A«rl| D$f^ «ol. 1376.

/

c ..

OUID NON SIT DEFIXIO DISPUTATUR xun

scripta : quoniam scriptura semper, imprimis remotioribus temporibus, arcani aliquid habebat (1) ». Inde ne inferas nullas Defixiones dcinceps fuisse nisi litleris mandatas defixiones, talibus vero non smpiae. fu(M-int modo rite confectae artius obligabantur et dii et ho- mines(2), atque in propatulo est dictas simpliciter simul ac pronuntiatae fuerint evanuissc nobisque vix posse notas fieri nonnisi forte et casu aliquo (3).

In eo igitur acquiescere nobis iam datur ut tabellae omnes in hac mea sylloge scrvatae, punicis forsan duabus exceptis(4), efontegrucco lluxerint(5). Videant tamenqui orientalium gen- tium monumentis student utrum defigendi consuetudo, ut Italiae e Graecia, ita Graeciae aliiinde venerit, ut ad priorem rursus originem eam reducere necesse habeamus (6).

(1) 0. T. A., praef., p. ii; cf. Dieterich, ABC, p. 103.

(2) Clem. Alex., Strom.^ VIl, 4 « iroXXot hl %ol\ toic ypa^i; deStoKri txc avaxc((ie- V3C. ■ Cf. BIQnJiDer, p. 480; Kossey, p. 105; Huvelio, p. 11 sq., 20. Saepe etiam DUDC apud Seres « ie malade avale le rem^de, mais aussi i^ordoDDaoce, sUma- giuaDt que les sigoe? traces sur le papier devaieul, eux ausni, jouir de propri6t6s particoli^remeDt actives. nH.de Parville, ex MatigooD {Jouniai des Dibats^ 10 mars 1904, p. 2).

(3) D. T., 400.

(4^ D. r.. 213-214.

(5) Vide iofra, p. cviii-cx.

(6) Lammioas plumbeas maodaitis lilteris tectas iodiravit Lidzbarslci {Epfiem, fUr semitische Epigraphik^ I, 1900, p. 30, ado. 1); de Assyriorum artibus magieis defixioDi similibus diitputavit Kossey, p. 9, 78-81, 133; ludorum, Heury, Magie^ p. 7-9, 125, 128 sq., 131, 227-830. Vide quos citavit libros Huveliu, p. 3, o. 1.

C4PUT III

Qua mente quihusque formulis conscriptac fuerint defixiones.

Quoniam rile invocanda eranl numina ut preces — quod do- cuimus antea(l) — exaudire cogerentur, nemo est qui non sen- tiat a quibnsdam certis legibus discedere non potuisse defixiones, nedum componerenlur cuiusque arbitratu; non ita quidem ut aliae aliis consonarent ad verbum sed eidcm saltem omnibus communi normae responderent. Quod minime fictum esse res postiilAre videtur nl demonslrare adgrediar.

Acprimnm ul praecepta servarcnlur secundum quae deos.et \ inimicos obligari confidebant, perito artis magicae viro opuserat qui tabellis praeesset parandis, cum non esset quilibet talilabori aptus. Cuius aulem ope exaratae sint lamminae pleraeque divi- nare magis quam pro certo scire nobis contingit (2); rarissime enim qui versus insculpsit utpote legum vindictam (3) aul defi- xorum hominum ultionem formidans suam ipsius esse scriptu- ram palefecit : tali consilio dubio procul dePigentes suum nomen aequalibus siluerunt, quod ideo in perpetuum silel. Paucae qui- dem sunt integrae labellae in quibus hoc ulciscentis viri nomen

(1) P. XMl.

(2) Wueosrb, D, T. A., praef., p. iv.

(3) Cod. Theod., IX, 16, 3; 5; 8; 19, 12; cf. Le Blant, Diclam., p. 357, ada. 5.

QUA MENTE QUIBUSQUE FORMUUS xlV

deprehendimus (1), periit quoque forsitan in tribus aliis frac- tis(2); observandum est tamen in quibusdam inter formulas tam caute fuisse insertum ut possit dubitari num sit vere devoven- tis(3). Non satis est igitur illum expresse nominari ut inde in- feras abeiusdemmanu instructamfuisselamminam, etenim per- spicuum est potuisse qui graphio scariphavit illius ita induere personam ut ipse scripsisse videretur. Ceterum qui, ut infra ostendetur (4), plumbea volumina fere deponebant humiiiores, non ii fuissent qui ea conlicerent. Nam si interdum simplicia et nuda sese praebent, saepius — quod tibi luce meridiana clarius in indicibus patebit -^ sunt difficilioribus formulis, deo- rum aut daemonum insolitis nominibus et cognominibus, si- gnisque mysticis implicata, quae omnia arcana is solus noverat bene, qui diu in haec incubueral. Tituli praeterea plurimi, ut sunt e. g. et cyprii sedecim (5) et romanorum (6)» karthaginien- sium(7), hadrumetinorum(8) agitatorum muiti, crebro una re- perti(9)> inter se ita similes adparent ut non concipi potuissent exigique nisi ab uno aut a consociatis piuribus hominibus eis- demque reconditiore disciplina imbutis» Temporibus denique illis, ut solidissimum addam argumentum, pauci e vulgo litteris docti scribere valebant. Fieri ergo non poterat quin adesset ma- gus inimicos detcstanti eique admotis certe formularum libellis enchiridiisve(iO) opituiaretur. Magorum peritiam — - etsi qui et

(1) D. T., 1-5; 24-26; 28-35; 37-38; 39?; 42?; 43-44?. 68?; 93; 98; 101; 106; 110?; 136?; 191?; 193?; 195?; 198?; 212; 213; 219?; 220? 227?; 231; 266; 267 ; 270. 271.

(2) D. r., 7; 23; 27.

(3) D. r., 43-44; 68; 93; 101; 106; 110; 191; 193; 198; 219; 220; 227:271.

(4) P. cxxvi.

(5) D. T., 22-37; cf. MacJouiild, p. 164.

(6) D. T., 159-187; laterculam vide iu cap. IV. 0) D. 7-., 234-240.

(8) D. T., 272-274; 275-284; 286-291 ; 202 294.

(9) D. T., p. 361, 378; cf. iufra adu. 10.

(10) Huiusmodi eiemplaria exstitisse uemo uegabil qui auimadverterit mendas quasdam in tabeliis; uam si datur quem pro guam ubi de femina res a^tur (D. r, 264, 13; 266 a 5; 266, 5, 18; 268, 10) et si homineft iQdicantur post-

xLvi QU\ MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

quales sint ipsi nihil docemur — non semel deprehendere est in tiiulis.

Inveriuntur non raro in graecis praecipue et vocabula et ver- sus (i), usque eo nt versuum paene dimidia pars in quadam romaua Sethianorum tabelia avT(?:oSa consilio ordinentur (2) ; sinistrorsum alias procedunt(3). Minuiissimisplerumqueiitteris, quae non scaripharentur nisi manu firmissimaetexercitatissimis oculis, usus est scriptor. Immo aliqua superstitione moti(4), qui tilulos boeotium et ixarthaginiensem in orbem disposue- runi (5) et qui agitatorum karihaginiensium in aemulos defixio- nes effecii, versus a superiore margine adamussim ad cenirum coniinuos tam sollerier direxit ut decrescentium quadratorum series exsisierei (6) neque vacaret vel minimum spatium. Ali- quando eiiam, in Africa praeseriim, graecis liiteris repraesen- tantur lalina vocabuIa(7) et latinis graeca(8). Ad hoc in iabellis laiinis laiine prolalis, graece dantur daemonum secreta nomi- na(9) aut formulae devotoriae (10), haud secus ac si graecis liiteris inesset propria nescio qua virtus ad cogendos deos et

quam fuerant equi tantam desigoati (D. 7., 272 a 12; 273 a 11; 274 a 12-13; cf. p. 377 ad v. 35), fateodum est eum qai lammloam iocidit quae ad maoum ei eraot descripsisse. Adde huc quod simillimae inter se nec raro una repertae non paucae deBxiones (praeter eas quae iam, p. xlv, adn. 9, citavi non omitten- dae sunt D, f. ; 70-73; 94-102; 111-112) non possunt ex eodem fonte noo manare. Libelli autem qua ratione conditi fuerint nobis conicere quodam modo licet ex comparatione papyrorum quae sunt carrainlbus et formulis magicls re- fertae. Cf. Wuenscb, D. T. A., praef., p. xxxii.

(1) Vide infra p. xcv ; D. T., 45, 12 ; 67, 3?; 76 ; 82 ; 91 ; 103, 1.

(2) D. T., 155. Corruptam quoque fuisse consulto diversisque modls in tabellis atticis scriptoram notavit Wuensch, D. T. A.^ ind. V e,

(3) D. T., 14 a eib\ 45, 5, 12; 58; 59; 60 et 61, 1-10; 64; 67; 80, 39. 61. 122. 142. 180. 289. 345. 357. 389 ; 81 a 1-3 ; 91 ; 104 ; 131 ; 133, 4-7.

(4) Vide infra p. lxxxii.

(5) D. T., 85; 257.

(6) D. 7.. 234-240.

(7) Quod eveuit quoque iu inscriplionibus Romae, Velitris, Surrenti erutis ab arte magica alienis (Cagnat-Toutaiu, 189, 231, 237, 257, 264, 265, 281, 290,296,304, 334, 342, 355, 403, 463) et in magicis llbrit receutloribus (Fournier, p. 399, 403 sq.).

(8) Viiift p. cix, adn. 4.

(9; D. 7., 140; 230; 233; 243; 250-253; 264; 266; 286 6; 291 b; 292 6; 293(2, 6; 294; 295 (10) D. T., 140, 14 ; 248 6 8-9; 249 a; 251 11 6-7. 14 ; 252 ; 253; 295, 26S9

CONSCRIPTAE FUEaiNT DEFIXIONES xlvii

homines (1), vei polius quia ul priscas apud gentes ila rude- apud homines qui externo loquilur sermone poUere magis cres ditur(2). Ne multa quidquid iu defixionibus ad ^ap$apa ovoixaxa pertinet simpliciter enunliata vel singuiari modo disposita(3) et ad signa mystica sivc nuda sive in extremis hastis globulis or- nata(4), hoc non dubitaverim adsignare magorum industriae.

Apertis tamen quandoque indiciis constat ab ipso defigente, non ab interprete quodam, vel totum vel ex parte insculptum fuisse titulum. Tabellam atticam a se exaratam declarat 'Ovr^aiixT) femina (5); quae cavens ne obnoxia fieret ipsa diris quas plumbo mandavit, neque se detegere volens ne poenas persolvendi pcri- culum obiret, omnimodo propriae saiuti consuluit his verbis, jciJeTe T7;v iioXj6soxoxov. In altera quoque attica lammina (6), si recte vidit Wuensch (7), quidam e vulgo inimici nomen enixus referre(8) cum parum profecissetad magum confugit, quiemen- dalum restituit titulumque perfecit. Gonfessus ita est ille incx- pertus homo non praesto esse omnibus devoloriarum tabellarum conscriptionem; quod etiam ex aliis lamminis in propatulo est(9).

Paucissimae collectae sunt plumbo non commissae. In specu- Piumbeao

sunl fer6

lari lapide exaratas quattuor (10), in rictilibus undecim (11), in lamminae. stannounam(i2)9 in aere duas(13), in auroduas(i4),in marmore

(1) Wuensch, FiuchL, p. 263 sq. ; Dietericb, ABC, p. 98 sq. Has omnes artes adhiberi existima?it Huschlce (Diaiekt., p. 893) « als kdODten die flnBteren M&chte nur Finsteres iesen ».

(2) Conway, p. 457; La Blancb^re, CoUeciions du Mus^e Alaoui, 1890, p. 116.

(3) K. g., D, r., 243.

(4) Vide Wuenschianas imagine», Seth., p. 8, 10 sq., n. 2, 6, 7 ; Villefosse, Tabellae, p. 334 ; 0. 7.. 256 ; 266.

(5) Wuenschium sequor (D. T. A., 100) qui 'Ovrjjtpirj pro nomine devoventis feminae retinuit. Cf. iufra, p. i.xv.

(6) D. r, 63.

(I) FluchL, p. 63.

(8) Accusativum Nixxvdpov pro nominativo posuil.

(9) D. r., 230; 243; 252 in fioe?; 271, 1-5; 295, 21.

(10) D. T., 18-21 ; de exsecrationibus in molli lapide relalis cf. 17.

(II) 0. r., 103; 136?; 137; 200-207.

(12) D. 7., 106; stanni fodiuae in Britaonia antiquitus iam exercebautur ; cf. Blamner, p. 533.

(13) D. T, 196; 212.

(14) 0. r, 127; 262.

xLviii QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

unam (1) tantum inveni, ita ut sit manifestum conscribendis defixionibus quasi proprium fuisse plumbum; quae idep non semel eXa(7[xo\ [jloXu63ivoi audiunt. Ne pules vero nunquam nisi ad vinciendos inimicos illud usui fuisse metallum, cum de duobus cretensibus titulis verba iam fecerim aut brevi sim facturus, amuleto phalasarnensi (2) et tabella exsecratoria lappensi(3), atque innotuerint omnibus tam Trivoxia dodonea quibus sciscita- baaUir ab oraculo responsa(4), quam liber plumbeus gnoslicus in museo Kircheriano adservatus (5), multaque eiusmodi (6). Succurrunt etiam haec libri Job(7) : « Quis mihi det ut exaren- lur (sermones mei) in libro slylo ferreo el piiimbi lammina...?», et Pausaniae de Hesiodis poemale(8) : « Bsiwxaiv li ol xepl tov

EXi/.cLva 51X5JVTC5 ...ixot |xsXi6Bov eBeixvjja/, IvOa if) xriYT^, Ta icoXXi 6x6 TsO xpi^fo-j XeXuiJtaaiJLiva • Y£vpaxTai II ajTw Ta "Epva. » At pro defi- xionum numero elucet saepius multo in his elaborandis adhibi- tum fuisse plumbum quam in ceteris inscriptionibus.

Cur autem hoc ita insumpserint obvium est, quippe quod

huius sit nalurae ut exaranli molle et plicanti ductile unaque

{{) D. r., 122. Cr. Dietericb, Pap., p. 718 sq.

(2) Supra, p. xxxvi.

(3} Infra, p. liii. lo iu&ula Creta pluinbi feraci oouuuQquam erutae tuQt plum* beae ioscriptiooes ; cf. Wueuscb, Flucfii.^ p. 73.

(4) C. Hobert, Hermtfy XVill, 1883, p. 466-472. ExsUt Parisiit io museo pablico tabella plumbea iuedila {Louore, A/ VC, 1681) quam bic occasiooe data detcribere ezpedit. Opistbograpba est, Uta m. 0,10, alU m. 0,064, quoudam plicaU, reperta Dodooae io sepulcro, die 15 m. decembriB a. 1892 Parisios adiaU.

A B

Et (ir; i9x\ axiiciov to toO Imago fulmiDit

xtpsjvoO toOtov av iXcTv. cum paucit efaoidit versibut.

a 1, 9i(i.srov = ari|iclov.

(5 De Kuggiero, Calalogo del museo Kircheriano, p. 65-79, o. 199.

(6j De quibus egit Wueuscb, U. T. A., praef., p. ii. Atticam Ubellam cum brevi iQdcriptiooe quioti a. Cbr. n. saeculi

Mcvixpatt;

I^TpaTOxXio-j; x^^pe

idem uuper edidit [Flucht.^ p. 73, u. 8); spuriam tameu poste esse moauit.

(7) XIX, 23-24.

(8) UoeoL, IX, 31, 4; cf. Hofmauu, B/et, p. 3U sq.; Hufelio, p. 15.

CONSCKIPTAE FUEIUNT DEl iXlONES xux

durnin existal (i). Scd cuin hisce dolibus commendalum ad manum omnibus sit(2), suspicali sunl viri docli alia quoque de causa fuisse a deligenlibus eleclum. Frigidum enim, grave, ci- uereum el quasi morlis pallore sufTusum Salurni (3) metallum perliciendo operi lelhifero consulto usurpavisse veteres Hu- schkio (4), Bouch6-Leclercquio (5). Wuenschio (6) placuit. In libris quoque magicis signilicalur : Xa6('.)v ::XaTu;j.ixa jjisXjSsDv ypr}^o^ T5V /i75v(7), Xa6a)v xip^T^H Upar.xov f, jxoXu^sOv riTaXsv xal atBr,p:uv itpi- y.5v Oe^ .. (8). Conlra vero Huebner adserit(9) : «« Quod plumbum prae reliquis melallis devotionibus et obsecralionibus inservie- rit, non lam ex pcculari quadam superstitione quani ex facili et commodo eius metalli in scribendo usu explicaudum puto. » Quan()iiam prioribus libenler accedo, observaudum esl non ne- ccssario magicis pluuibum legibus praescriptum fuisse cuin denxiones aliquot in aliis quibusilam corporibus legantur (10).

Ut deligenli omiiia cx senlenlia succedanl irrogaloque malo Notncu. corripiatur adversarius, recte exaretur eius nomen in lammina prorsus necesse esl ; sin aliler irritae cadunt formulae vel for- silan in ipsum devoventem recidant. Haec habuit in meute Uvi- dius cum diceret dc iilo quem sibi (inxil Ibi :

(1) Wucusch, U. T. A., praef., p. iii; BihnQfT, p. 481.

(2) V. j;. monet Wueasch [F/itchl., p. %\) f*jXxxtf,piov crelcii:»e pluniheuiu fdcilc complicatuin ^estAluinqne fuisse.

,3) Qui ot^t hoiuiuibus a<lveriiuiu uumeu; Propetl., IV, 1, 104 ** ^rayc Salurui sidus io oniiie caput •; Lucaii., 1, 652 u stella uocens »; luvcn., VI, 56'J *< sidus lri«le •; cf. Dielerirh, Ahrajus, p. 78 el ii. 4.

(4) hiuUkt., p. 89:*.

(5) Astroi.j p. ;1I5, u. 5 ct p. 9's u. 2, p. 96, u. 2; cf. Clermoul-Gauueau, C. /{. /»i«tr., 1900, p. 541.

(6) If. T. A.t prac^, p. iii, iibi te«liiiioni:i lcgas collecta e scriplorlhus, e papy- ris, ix ipsis tabollis: Seth., p. 12: Puppe, p. 28; Hhcin. .I/mj., LVI, 1901, p. 402 sq.

0) Wessely I, i*ap. Par., 328 sq.

(8) Keuyon, Pap. Auastasy, 304-306; Wcssely II, p. 10 : • Thermen, B&dcr und Was»crleituugen machcu sich di«* aberglaubischeu Loute zu Nutzeu, so das Blei der Hohren [Pap. CXXIJ, 405 ai).t6o; aicb ^uxpo^opou auXrjvo;, 440 nXil H0>.t6f| aicb

•Vj/pO^OpO'J TOTIOV. •

i9) Exemp/a, p. xlv; cf. Baltlc, p. lv.

(10) Lammiuis quoque nureis, argcnteis, slann''is, aeueis, practcr plumbeai utobantur vclcres iu aliis mauicis ritibus;cr. Marceiluiu, Ue medicumentis, VIII, 59; XXI, 8; XXll, 9; Westcly 11, p. 11 ; Siud^ Ylll, p. 117; et supra, p. xxxiv.

d

L UUA MENTE QUIHUSQUE FOIIMULIS

neve minus noceanl flcluin cxsecranlia nomen vola, minus magnos commoveantve deos (1).

Priinum ilaquc paencque praecipuum in tabellis elemenlum (lctcstati hominis Qomen(2); etenim Fieri potest ut defigeadi verba desint (3) aut nemo deus iuvocetur (4), al scriptis in deii- xionibus vix ullam observes in qua non sit aut expresse proposi- tuin autuliqua reconditiore viatraditum invisumilludnomeii(5). Quovl si rite fuerit dclatum haud sccus ac si legc ageretur(6), illo quoquu diis inferis sine ulla dubitatione tradelur(7), secundum superstitiosam opinionem, v quac fuit evenire homini quodcum- (|ue eveniret nomini eius : uam artissime apud veteres cum suo quisque cohaerebat nomiuc (8). » Quo facile intellegitur cur oo-

(1) Ihi.s, V. 9;{ nq.

(2) llii*clikt', Itialfkl, p. 8i>3; Newlou, Ui^cov.. p. "20; Avellino. p. 89 sq. ; Wrrkitrim^', p. Gl ; /;iiii,'euiei*icr, lireff., p. 58; Bl.ui. p. 117 123; lleury, Magie, p. .;i, cf. iu<). 8. V. .Vom; lleim, Incani., p. 411; Iluvehu, p. 20 30, qui inultos libro^ coululii.

{:i) l). 7'.. 96; 216; 232?; 259; 260; 262; 264 ut multas iu hac et ia HtM|U(>uli cuuuieruiione ouiitlaui sive mutilas, ^ive barbaris tautuui vocabalU tcrta.H, -ivir iiii.Ti.s «Jfvotoruui uoiniuibup oruatad; cf. iufra p. Li.

i, h. T. .\., -iO-18; IK r., 42.'; 47-49, 64 66?; 70-71; 77?; 84?; 87; 957: 103; 128'; 133-135; 192; 195 197; 210; 219?; 221.

'•) Sio III h. 7'., 210 cuius sit capiiius in rivuiu demcrsus uoruut dii atque itlt o <)uo(i ittiiitMu e.\:>pectL't)ir caput.

(<•) l>. r . 196 n<jnn'n iU'lalum\ usurpatur iu iure illa locutio, Avelliuo, p. 89.

(*) nujutuin vuleat ad viucicudos iniinicos uomeu demoustraot sequeutes for* mulac :

3.^iK'r.i avToO V, 'ivoai toi; /Oov;oi; Oiol; U. 7*., 22. 40; 24, 23; 26, 28; 29, 26; 30, :i2;31, ■!(>', 32, :>8; 35, 27;

o! ^r.r.fy. ''»v -x ovotjati aoi TtxpaxaTxitOr.ai 234, 31; 235, 6; 237, 3. 21-22; 238, G: 239, :>. \\)\ 240. i. ->l ;

inimicunun notninu aU in/etos QB a 1-4; // 1-3.

//a/a ni/mina ad tnferos 97 a 1-2; 100 a 1-4; cf. 102 a 2.

tultr i^uibn^ fiiribu*] nomen Seneciani 106, G-7.

Ileienus suom notnen timferis mandal 137, 1-2.

iUi (fuorum nomina Itic liahe^ 220 h 2-3.

tfwjtnoili hiifc notnina... 222 a 9.

hae*' nomina hominum et etjuorum quae dedi vohis cadanl 273 a 11-13.

effui quortim notnina hi,c scrtf)ta et detnandata haOflis^ 295, 13-15. Praecedeuiibu:* rormuli^ coufcreudae sunt seqiicutes Uuius modi :

r,v{o//..i or-is YiYp^taixlvot ev tovtw tu> TCcTaXco 164, 30-31.

adlfjate iinffuai horum quos supra scrip.Ki 218, 6-T.

(H) \VueU(>cli, h. T. A., praef , p. iv sq. Maspero iu Br(3«l-Ma8pero, p. f4 : •• oui pO!id<}dait U uom, il possddait l'dtre • ; lieuryf Magie^ p. 31 : « Le uom, daat tuutcd les majjie^i c'est la pertouuu elle-mdme. •

CONSCKIPTAE FUEKINT DEPIXIONES u

minalivo ponalur cum verborum consecutio alterum aliquem casum requirat(l), cur etiam non desint tituli ex antiquioribus praesertim qui nihil praeter mera nomina exhibeant, « quoniam exterior tabellarum habitus manifesto ostendebat, quidnam his nominibus fieri vellent (2) ». Styrenses (3) ea consideratione recepi prius neglectos, additis multis piraeis (4), atticis (5) olbiensibus (6), crucinacensibus (7), ilalicis (8), africanis (9). Sequioribus autem temporibus cum ita crevissent devoloriae inscriptiones ut non exprimerentur nisi verborum ambitu et ite- ratis verbis obligaloriis et quadam f^xpSipbi^ cvsjjLaTtuv farragine, vix invenias aliquam merum nomen prae se ferentem. Adcst vero nomen formulis implicalum.

Immo nc ab hominc vere devoto ad alterum qiiadam similitu- dine deflecli possint daemones qui titulum conGcit praecavet diligenlcr, inimici menioratis sive officio et condicione(iO), sive coniuge aut uxorc, sivo (11) sacpius multo fllii nomini nomine niatris poslposito (12) : c {y;) csiva cv (r^v) sTi/.e vci iY£vvrjj£v yj ScTva, ille [illa) illitis fUius [filia)^ ille [illa) ijuem [quain) peperil illa, c SsTva y'c; tyJ; BsTva, Hie [illa) itlius /iiius [fiHa). Qui dcnuntiandi hominis modus queni non apud occidentales tantum sed etiam apud orienlales populos viguisso constal(1 3), obvius erat defigen-

(i) Wcckcrliiig, p. 68.

(2) Wucnsrh, op. cil., ]). v, el 1-39; vide iufra, p. xci.

(3) />. r., 80.

(4) U. r., 45; 46.

(5) If. r., 53 63; 71.

(6) />. /'., 88 ; 89 « ; 90 ?

(7) II. r, 94.

(8) 1). /'..123; 124.'; 130; 131 ? ; 132; 141; 200-207; 211.

(9) U, '!'., 215 ; 263 ; iu 222 a i-8 duutur priuium uuda nomina, sequeuiibus formulis devotoriis.

(10) Cr. Ind. II.

(11) Cf. lu.i. l.

(12) Exempla iu ludicc I habcs. Nou propriam esse deniiouibus scito hauc for- mulam, sed iu ma^icis sacpe Utulis et iibris usurpari ; le^itur iu 9u>.axTr,pt(i> Li- uioni Piclouum erulo (supra, p. xxxv) : JusliHu{m) quetn peperit Sarra [sic] ; cf. Marccllus, de Medicamenlis, 4U, 48, 100. Alia multa huius consueludinis eiempla adtulit lleim, Incant., p. 474, adu. 1; p. 541, n. 235; cf. Kuhuert, Feuer., p. 41*

(13) Moi«e Scbwabe, Proceedings of Ihe Society of Bibliocal Archaeology, XIII, . 1890-1891, p. 685 sq. ; Deissmaun, p. 37 ; Ueury, Mayie^ p. 224 ^ k>*roehuer, p. 231.

Lii QUA MENTE QUIBUSQUE FOllMUUS

tibus; nam ex quo patre quis nalus sit dubitari potest — palris quoquc interdum ratio habetur (1) — ex qua matre noa po-

lesl(2),

y; jXiV yip iJTfJi; oI$£v 5vO', b 8' orsTx»..

Malre igilur commcmorata cerlo desigaatur iaimicu8(3). Veruai- lamea ul eximeretur vcl ultinium erraudi periculum qui Nae- viam L. 1. Sccuadam deQxit^i] postca addidit seive ea alio no- mini est. Minime divcrsa religione saepissime enumerantur dcvolorum rcs facla parlesque animae ct corporis(5), scilicet ne qua via detcstatus homo diis se subducat iufeusis.

Equos ipsos dislinguere curabanl, domiui iuxta equi dato uomiue vcl alia si qua erat peculiari nota(6). Nunquam enim dcfigcbanlur nisi cerla capila (7).

Fieri nihilominus potcrat ut ignoti nominari nequireut. E cnidiis trcdecim quas admisi tabellis, ut excmplo utar vulgatOy duac tantum (8) mandatos diis homincs et feminas uominatim

(1) Vide lii.l. l.

(2) Kinip., Frag. XLIX,883. Lovalelli, Latniru', p. 195, adn. 6 : « I Somali sogliouo de^i^^iiarc o^gidi le pro^euilrici e uou i progeuilori delle loro triUu ; cd a chiuuque Uf tloiiiaudi la ragioue ris[ioudouo, che della uiadrc souo securi, uou cosi del p.i.lrc. »»

(J) lu rodeiu tiiulo iiou iieuiper eodem paclo uoiuiuatur ideiu houio ; uaui qui priiis (.'liiii ^i^iio. vel uidtritt uieiitioue, vel aliquo officio, vel qualibet alia ratioric dtv-i^Mi.ibatur deiihli' poti:st u\n\c. iu.<(:rit)i ; tibi documeuto siut U. T., 140; 159 n : 161-164 : 166 168 : 228 ; 252 ; 253 ; 267-269.

[V) />. /' . 196. Aliis quoipie modis omiiem crroris causau) sudtul^^ruut qui de(i<,'t'bHtit ; v. <;. iu l> 7'., 98, 1-2, videutur uoiuiua iu scripta iam labellA addita fiii.<is»' ii«> ciiiu qnodam forla:»se houiouymo coufuuderetur devotus; iu 140, ti-7. \d, l^rae.senticius iaui pislrinarius et Aselles filtus iiuncup.atus postea dicitur qui niiinel in rcf/ione nonii ubi vvielur artem suam facere ; ibidem 13-14 nomea ite- r.iliir trmu prouomiuc, pruefucato euni Praeslelium filium Aselles^ ubi eum Itu- tinii fxspectes.

[f} Adea» ludicem VI D et Wueuscb, D. T. /4., praef., p. v. Similem euuine- ratiouem « a vcrtice capitii usque ad plautas • pracbent aliaqaoque magica docu- unMita; cf. Fricdel, Lorira.

•yyt) Nolautur exempla iu p. cv.

■7. Certuiu cst ctsi avrov'j|xov caput, v. g., rb nat<Stov 0£o6(dps; [0. T., 68 a U-lu; /' 10., qiind nou dcvovetur uit«i per matrcm de qua uon dubitatur.

(8; U. r., 3 h til.

CONSCRIPTAE FURRINT DEFIXIONES Liii

referunl. Sunt nempe derixionum genera duo (1) : allerae sim- pliciler et direclc dicunlur, quae plurimae sunt; allerae in ho- mines convertuntiir qiii devovenlem re vera laeserunt, quos lamen ille nescil (2). Sed cum obliget eos expresse a quibus antea iniiiriam passus est, (|uomodo crrarent dii quos nequa- quam fugiunt humana (3)? Contra Lappae in iirbe cretensi reper- tain inscriptionem exclusi, cum sit in universiim concepta (1) et ad verbum paene consentiat cum exsecralionibus quas in tumiilis sculpere solebant veteres ul eos a nefariis maiiibus tuerontur (:]). De quo (ies cerlior si, post Wuenschium, qui eam denxionibns adnumerat (6), ad lappensem quae sequilur lam- minam atlicum quemdam litulum adposuero.

G. 1. Calaisakcs, lljptxzziq, XV, 1892, p. 613; Alhpnische Mii- theilungen, XVIII, 1893, p. 211; Wuensch, D. T. A., praef.. p. i.\.

ll7LZxy.Z(i)\x: igX^ y.aTayO:v{s'; OesT; tsjto tc t;p<5)0v ^Aij^eiv, I IXsjtcii*^. xa» Ar,xr,Tp' y.a' lUpjessvr; y.a: 'Ep'vjr. y.a» zii'. toT; xaTayOsviot^ OscT;* er Ti; 2zz/.GZ\xr,zti t: jts ts r,2a);v f, ava-T:jjt(oji'. r, t: xa* hipt^t iJLcTay.'.vr,7£i f, ajTs; f, l'.' a/Xsj. 'ptf, \'f, 6aTf, \xt, ()i\xzzx zfMirir, aXX' 6y.|:'.V'>0f,j£Ta'. Tx^(\'ini ' T.xT. t:T; xay.sT; zi^.prt luizv. y.ai ^p^y.r, y.al r.jptzCi TpiTa-o) /.at T£Ta|:Ta'(;) y.a\ £Ai5avT'. y.a» y/.mjt»; (?) 'fXoXJ^lzj (?) rupi y.al ozx AXf.x y.al oXtOpia Y'-veTa'., TajTa vsvijO^o tu) T5X|if,7avTi ir. tsutou tsD i^puKj jjieTaxi- yf;ca{ Ti.

6\ /.>!., III, 1423.

I lapa5{$(i){Ji'. t:T; y.aTaTrOsv!:'.; OcoT; tsjt: ts

(1) Battle, p. Lv Rq. ; utraqnc d^^figiMiili ratio in duabus aliqaaodo eindJcni tahelUi^ pHrlibu^ adliit>etur (/'. f., 3 /i ct h).

(2) O^^fi^untur in iul<>gri:^ laminiuis houiine!* ienoU f). T., 1;2; 3 a\ 4; 5; 12:13: 47,5; 48?; 97 A 3: 98.1.4. f.; 104?; 110?; 122; 133. 4-5; 216, 68; 219 w 1 . 222/' ti; 225, 1-2; 226, 1-3; cf. 15. 3. ti. lu, iu fracti^ protmhilitfr 6 ; 8 ; 76 •

(3) (^»uapr<ipier iu f). 7., 122, 10-11 rei^titiicro tcinptavit .Moinm««eD : citms [tgo noineii cuhn ifjnnrn, tn[men tu scis\.

(4) Hlumucr. p. 480.

(5) Cf. r-upra, p. xxxii.

(6) h. T. A., praef , p. ix.

Liv QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

ifipwov ojXiaffciv, nXouTwvt xal Ai^iixrjTpt xal Flepac- ^GVYj xai 'Epivvyjtv y.al zajtv xsT^ xpfTa^/Oovto'.? OesT; • er ti; a:toxojiJn^|ff£t touto to ifiptoov f^ aico9xouTX(07e( r> f, er Ti xat STepcv {jteTaxtvr|<7et tj ajTo? f, 8» dfXXou, [t,r, Yfj 3aTT) {Jif^ OaXaffja t:Xo)Ti^ iXXa ixptCa)Of,creTat •::aY-/£V£t • raji Tot; xaxoT^ xsTpav Bwjei xai ^piXTj xai TTupeTw xal TeTapTtO) xai eXs^avTi xat bca xaxa xa\ Or^p^si; xat ivOpwzctg y^yveTe, TauTa yv^>fiQ^(Mi

lO TcT) ToXjJLfiSavT» ix TOUTOU TOU V;p(j)OU {XeTJXtV^-

7a{ Tt (I ^.

\crba In opciibus maglcis compertum esl carmine quodam opus fuisse, verbis inquam quae in se et per se propriam vim et ev£pYetav habeant (2); testimonia scriptorum cum sint ad manus multa(3) hoc unum vergilianum (4) ad mentem revocabo. Para- tis iam rebus omnibus ad obligandum Daphnim prosequitur

saga :

nihil hic nisi carmina desunt.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducile Daphnim.

Gormina vel caeio possunt deducere lunam;

carminibus Circe socios mulavit Uiixi ;

frigidus in pralis cantando rumpiiur anguis,

Ducite ab urbc domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Deciensque iteratur ullimus ille** versus in-ecloga ut melius splendeat carminum potcstas. Defigentes quoque utebantur car- minibus (ir^o^fj (5), X4yo;(6), cantw{l)), sed eas non adhibebant

(1} Iq »upra relalis titulis duobus ioitium (v. i-3) roiDime est a coidiis absoDum.

{'2) Bouch^-Lcclcrcq iii Dictionnaire des AntiquHes de Sagiio, t. v. carmen ; Heim, Inrant., p, 544; Je carmiDe ID devotione adhibito cf. Wissowa, Dev.^ p. 218 tq.

(.'JJ Luciau., Philnpseud., 11; 15; 25; Menip., 9; Pliu., //. .V, X.WIll, 5; Ovid., Amov., III, 7, V. 28, 31-33; Orlg., Conlra Celsum, VII, 69.

(4) /?//cu/., VIII. V. 67-12.

(r l»luto. Leg., XI, 933 A; Luc, op. cit., 12; Joan. Chrys., Adv. lud,, VIII, 5, 9.

(6) Imi. VI G (Roma); cf. supra, p. xxxi, Aosch., Ciioeph.^ 143.

tol; 6' svivTsoi;

Xlyro ^avr.vxt ffov, it»TCp, tifiaopov.

t''>d. \^tr., III, p. 53 : >ivt tojtoj; toj; Xoyov; ; Wuensch, Ciri>, p. 470. Vide Indh»':' Hpiid Keuyon et We*^ely I, II.

(7) Cic, Bmt., LX, 217.

CONSCRIPTAE FUERINT DEFIXIONES lv

formulas quae per se immutatae tales deinceps permanent quales fuerunt ab initio conceplae. Ab hominibus enim lingua et regione diversis non potuissent integrae servari; nimis variae etiam erant exsecrationum causae quam ut eisdcm semper vocabulis exprimerentur. Variis crgo verbis sed semper eodem intentis(l) loquebantur qui inimicum hac arte magica perdere cupiebant.

Quae frequcntissime redeunt apud Graecos SeTv et proxima xaTaBeTv, (juvhrv(2), stricto primum sensu intellegenda fuerunl(3) : si quis iiscio ligaverat scriptum inimici nomen, quo vere homi- nem repraosentari existimabant, aut eius imaginem ut infra mo- nebimus, et ipsum inimicum iigavisse putabat ne deos ii'atos vilaret. Utrum semper duraverit pristina illa vinciendi caeri- monia an sola permanserit verbi significatio postquam agi desierat ritus diiudicare arduum est. Quam tamen lotam reti- nuerunt latina ligare, delignre, obligare (4), crebro in Italia et Africa usurpata(5).

Certius in manu ac potestate deorum ut esset detestatus ini-

(l) Wachsmulh, Kork.f p. 565.

(2; Cf. Theocr., /</., II, 10 : vOv li viv cx Ouemv xacTa8r,<iofAai el scriptorum locos infra (cup. V) reliitod. Ilorum el Aequentiuui verborum exempld collecta lef^as in D. T. A., Ind. V, A, D, E (cf. praef., p. v) el in h. 7*., lud. VI, A.i». Vide etiam Huveliu, p. 30-35.

(3) Wachsmulb, Kork.t p. 566; Batlle, p. lvii.

(4) U. r., 248 a 13 obligo et inplico\Vvid., Fasl., II, ▼. 575 Ugat, 581 vinximus. Cf. Waohimuth, ibid.; Hreller, Lampe, p. 161 sq.j lleim, Incant.^ u. 75 et adn. l.

(5) Nec omniuo evauuit ille mos sese iam doq verbis sed re obligaudi quod duobus taalum exemplis demouslrare liceat. Ileary, Magie, p. 126-127, refert N uu louchant adieu dont le prince Henri d'0rl^au8 a M t^molu cbez une peu- plade barbare de la haute vall^e de TAsdam. u Au d^part, j*a8si4te a uue curieuse sc^ne dc famille eutre Kiouts^s, dans une maisou du village : uoe jeune femme, qui porte uo eofanl sur le dos, preod trois fiU do chaovre, en tresse une pelite corde ct l'attache en mani6re de bracelel au bras d'un porteur; celui-ci fait de m^me pour la jeune femme. Je euppose qu'au moment de la s^paratiou pour viogt et quelques jours, cest un gnge d*amour 6chang6 entre eux. »» [Revue de Paris, 1897, 3, p. 467]. Cest micux quiio simple gage d'amour : c*e8t uii lieu qui doit lcs unir en <l^>pit dc la distance ». — lu oppido Galileae Rasxa partesadver- sae podtquam diu pngnaveniut iriimicitias stutueruol depouere. Cum iam pero- rasseot ducos. «• selon la mod ) du pnys, on prit un ^raud foulard, et chacuo de ceux qui avaiciit pcrdn uii des lcurs, viut y faire uii mnud, cc qui explique rexpressiou arabe ucad essou/lh » noucr la paix », c'est-a-dire quMls 8e liaieut, •'engagcaienl a ne p'u9 ?e venger de leurs adversnires. » (OEuvre des Eolei d*Orieot, uo 259, Dov.-dec. 1903, p. 187 sq.).

^,, OUA MENTE OLIBUSOUE roHlfULIS

www^ t\o(\M ullo modo, ul ila dicam, se moTere posset, emn \A\m^ ni^rmonc defigere{\) consueveranl, cui veAo pir non \\\\\\t^\\\ Citi«cl; unde suum venit defixionibus nomen(2)« qnae unlum «unl apud Graecos xr.i^^i, xmiiutv; (3). Non qood r»«^«iui»nlluii, ul docoil Kuhnert(l), sedfortasse quod modo aeer- \\\%Mt^ niii Ntnt eift Romani. Qoi eliam qoam arte homo teneriCar ^lovnliiM ut «ignificareDt aereo vel ferreo clavo plumbeum Toln- \\\^\\ rntiit)li(*Atamve Jamminam curabant perfodere, eadem sn- |\oi«llll<ttic moti qua notissimiira est eos clavum quoque fixisse \\\ \\nv\ui\\(i el rite quotannis {ctavus annalis) et cum periculum hiHltti't<t tiittximum, scilicet ut « diram Necessitatem » (5) aut «nnvlmilnrn pestem sisterent (6). Ab hoc usu minime abborrentes tlrtiitci (7) aliunde tamen sumptum uomen (8) huic generi exse- i^iMllonifi jndiderunt (9).

(I) t'rH<'t<!r rflata \u lud. Vl, A-G exempla et iofra (cap. Vj tetUmoQia, cf. n.Mlnftoy, Cofjjm. io Cod. Theod , IX, 16, 3; Du Caoge, Giou., «. v. • yuIUtoU •;

htilHHll. /W ij) (.oiitulit Maociui {Atti delia R. Accad. di arcAeo/., Uilert e belle arti di

Siifitiffi Xl^ iH^iM6, part. II, p. 81) « riochiodatura • Italorum. ( i; Vldi9 Flat., iofra, p. cxvif, et Giose.. 11, p. 40, ▼. 42 • Defixumef^txv^rvxiaf

(4) //«/., col. 2371.

(^) Mor., Carm., III, 24, 5. Vidc iofra, p. lxviii.

if,) hnKliy, »• ^* ^iavus io Dicl. dee anliq. gr. et rom.::, Woeoscb, D. T.A,, praef., |, III ; Kuhoert, Def., col. 2n4; M. ZeiUio, Ret, de Ihisi, des relig., IXIXXI^ iS96, p, ;U0'342.

0) Atttcat lammioas ootavit Wueosch percuttas uoo claTO : D. T, A., 3;*7; II H; rJ; 14; 18; iO; 2i;26; 36-40; 42; 43; 45; 5t!S4; 51; 68; 76; 84; 86-91; S8; ttH; 103; 111; 115; 116; 118; 123; 138-147; 149; 150; 158; 161; 176; doobot 86; 112; pluiibut 31; 113; 183; eodem clavo 47 50; 72-73; ciaTum circumdatam lam- ffiifia io moduru tpirae ▼oluta 81. lo D. T. autem receoi^ebid per partet OrleoUt rla¥o temel traosfixat 2 (cf. p. 5); 52; 70; 71 ; 88; 89; quioquieot 48; iterom Mtqne iterum (SO; uoo clavo iunctas 58-59; per Occideutia vero io modam dipty- rjiorum item dispositas 111 112; clavo perfossas 130?; 140? (cf. ad t. 13); 190, 196; 197 [iuxta iacehut ncus aerea in sepulcro]; 199; 271; pluribnt clavis veri siioiliter 133-135; 194 cduobusj; 211; 253. Oeoique lerTaTit Dclatirc io moseo l(arihH^'iiii»*usi plainbum qaater iilicdtum cui adhaeret etiam ininc clavup, quod iotegrum iu^isentibus ostf.oderct. — Ne mireris malto mioo- rriii bic esse occiJcutiliutu tahellarum ouoierum, oam crebra suot io lammiols foramiim quae vix dicere possis utrum casu aliquo ao clavo aperta siot, fieri «tiaiii potf^st ut ea ootare omiseriot harum reruiu parum periti edltorea.

(8; Semel legitur io attica tabella eademque ▼ehemeotioribus ▼erbit cooceptt 'ff. r., 49, n xaTanatTiVfuo). ;'.) Krrivil, ineo quidem iudicio, Newtoo cum cooiectaret (Discop.f p. 729)

i

CONSCRIPTAE FUERINT DEFIXIONES Lvii

Praeler haec ad prisca lempora referenda verba(l) sunt et alia extenuala multa quibiis iam non ytantur defixi sed diis, ut ita dicam, commitluntiir, quales reperias in tilulis : commendare (2), dare, dedicare, deferre, demandare, indicare (3), mandare (4), tradere. Graeco aulem avar.O^vai aul zapaTiOiva». clarissime expri- mitur devotiim in maniis tradi infcrorum deorum. Consonanlque cum hac inlerpretalione non iusolitac in inscriplionibus voces : xaTaTiOsvat, -rrapr/.aTaTiOEjOa'. (S), zapaJiJsvai, TrapaTiOf^Oa'., icapaOr,xr//. De vendilionc aiitem quae excogitaverunl viri docti, haec esse roicienda vidit Kuhnerl (6); •^rexpY^ixfvo^ enim in cnidiistabellis(7) non <c vendatiir » sed « uralur febre » verti necesse est repugnau- libus Newlone (8), Wachsmulhio (9), Buechelero (10), Bechlo-

clavoA niHgico:« iii usu fuiase a<l tabellas coDfigendas: qui Gguris divpriistimis uonuuDquaui in^criptioDibus oroali et per se magicam firtutem obtiueDt et crtis^iores suul quam ut per subtilissimas lamminas immittautur. De talibns aorcis iiiaxiiue clavis disputaveruut iiiler c^-tcros et t''Stiiuooia protuleruot G. Ileiizpn, Annnti ddV Inst. di corr. arch., 1846, p. 214-217, tab. IIJ;fiu//. deit' htsl., ISiU, p. 10-12; Fr.iucesco Orioli, />'m/« duodo maifico de' secoli della harbiifin in llalia hrev^ rayionaaiento. S. I. 0. a. ; Miucrviui, Bu/t. archeo/. Sapo- /efano, VI, 1846, p. 45; de Ruguiero, Catnlogo del Museo Kircheriann, iSl^*, o 198; WilmaoDS. Exemp/a, 2751 ; Heim. Incant., p. 541, o. 2.(6 et 237, adn. 1 ; Blauctiet, liui/. Soc. Antiq., 1894, p. 290-293; SaKHo, /oc. ci7. ; BlUiuoer, p. 482; I^e Blaol, n^dam., p. 358, adu. 1 ; Hubert, Magia, p. 1308.

(1i Wachsmuth, hmk., p. 566 «• (xaTaociv) der kcwIss uraltc... Aberglaube ■; Kuhncrt, Def., coi. 237S « (defixio) eiueo gaoz altertUmlichoo Gebrauch •.

(2) lu titulis sepulcralibus marmoreifl romaois adcst qaoque diversa parum siguificatiuuc verbum commendo : C. I. /.., Yl, 9349, io aotica parte ibi sepultus iioiiiiualur servu^, tu poi>tica scriptuui fuit : Vocurtum j Statium \ Victorem \ tibi I commendo \ 14098 : (Juisquis ei taesit \ aut nocuil Severae \ inmerenti^ D<y- mine \ Snl hhi rommendo, | tu indices fius mortem; 14099 : D. M. \ Timotheae \ M. (J/pui% I Sicannr | vemae I suae f{tcit). \ Sol tibi commendo \ qui mantu intulit ei. — I)c bor vi-rno, cf. C). JaUn, Berichte d. sacliMiichen GeseUschaft d. Wissen- sc/iaftfn, 1861, p. 362 sqq.

(3, Polius quam iudtcaie; cf. in adn. praecedeuti n. 14198.

(4) Cf. Buecheler, ^^»X*., p. 61. liuvelin, p. 31, ado. 6 : •• Les tcrines mando et commtndo oul uu seDi^ juridiquc. «

(5 /). T. A., 100 a 7.

(*'•) Kuhiiert, Feuer., p. 39; cf. Skutsch apud Wuensch, /). T. A.^ praef., p. XXIV, adu. 1.

(7) Cf. lud. VI G (Asia).

(8) Ihnor., p. '21 sq. (9 Kork.. p. 572 ;. (10) Ofk., p. 21.

»'Vi" QU\ MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

• i^(lj, ncque rcrpr^iiivs? vocabulo osco iamatir{2) dilucidatur, fcftd lamaiir graeco ; quae duo de eadem v,^pi% a diis imposiia AwAti sunl (3). Deprehendunlur nonnunquam el alia verba quae viinae defigentium menti respondent : ovaOeiwtTCCetv, ovtapCtetv, «■/'.epcyv, a^avCJJetv, Ypi?^'.^, xaTaYpa^eiv, xaTaiiiJuopeTv^ X^YCt^, icijxiceiv ^/.'ipov, a5cri6ere (4), dennntiare, desacrificare, devovere{ti), Vo- canlur tandem in auxilium numina verbis 6px(Cetv (6) eiusque ttdnnibus ivopx(!etv, i^opxil^u^if eTriopxtl^etv, Trpoffe^opxttjeiv, interdum ^*tiam a;'o^v, £r'x.xXeTffOat, IxxTeuetv, xaXeTv, xtxXrjaxetv, et latine aautrare, deprecari, cxcitare^ obsecrare^ orare^ petere^ precari^ royare^ quae non secus alque praecedentia fere iudicalivo ponun- tur(7).

Ut dcvoventi operam navent eadcm numina defixionemque porficianl iunguntur etiam non raro illa eorumque similia verba cum coniunctivo post Iva vel ut{9) : papjvY;^, Js(7|xey(n;Te, Btaxov^iOt;?, xaTa?r,jr,T£, xaTar:pii}/r,Tc, xaTaTXYjTs, xaTaT^;r|T£, TTotriOY^Te, auXXa6t;Te, ouvSr^ariTe, juvxaTr<(Jxr|T£, T'|X(opr<jr|Te, abdiicas, accommodes, cogas, collidas, criicies^ custodias, deponas^ deteneas, facias, habeas^ oc^ cidas, relinquas. Coniunctivo quoque simpliciler posito in pluri- bus litulis cienlur : absumatisy adducas, auferas^ comumatis^ desumatiSy facias^ obliges^perobliges, perducas, pertranseas. Sae- pius tamen imperativo directc vocantur sive eisdem quae iam indicavi vorbis sive diversis non paucis qualia sunt e. g. (9) :

(i) Bechtel, p. 235; qui tamea declarat : « Der eigeatliche Fluch steckt !a ictfcpi}- |iivoc. ■

(2) D. r., 193 fl 4.

(3) Cf. Bechtel, p. 234 tq.

(4) Vel d{e)scrih€re, 0. 7., 134 a 8.

(5) CilaUt iofra (cap. V) auctoruai locls adde ▼. g. PetroD., Satyr,, CXU; jQstiD., XIV, 4. bevolare legitur apud Apul., Meiam., l.X, 21.

(6) Zuretti, p. 13, d. 1.

(7) Karo usurpatur aoristus (D. T. A.^ \nd. V A) aut perfectam iQdicatiTum (f). r., iQd. Vi A 3); cf. Buecheler, Osk., p. 62; Ifenry, Magie, p. il.

(8) Vide lod. VI A 4.

(9) Omuia ordhie disposita habes io lud. VI B et ia D. T. A., lud. V D. Adpel- laiitar quoquo modo dii vel daemoncs io sequeulibut praeseuUs sylloges tituiia : 2 6; 4 6; 8; 15-16; 18; 19; 22 38; 41; 43-4%; 50-52; 73; 79; 93; 97; 106; 110; 114115; 119; 122: 129; 138-140; 151-153; 155 178; 184-

CONSCRIPTAE FUERINT DEFIXIONES ux

oy.oJffaTi, ivissTi, ava7.jjaT£, a;5v, ipTrajov, a^sXs, ijsXejOs, 5tay.6vr,JOv, SoTe, bfv.po^, iaTrdciasv, exsTS, OxI/aTS, y.aTay.O'.;jL{jaT£, )caTa(7Tpf']^aT6, y.a- Tar/STS. y.aT£X£» XjjaTS, cXfjaTE, xapaXaSrTS, Tc.iQjaTS, «jTp^J/ov, adduc^ agita, arifcr, coge, contere^ depremite, exterminate.facite, frange, gravate, occiile, peroccide^ perturba, ponite, prnefocato, recipite, retinete, tene, tere^ tirgue, vince, vulnerate, Qaid .speret a diis qui inimicum perdere inlendilislius modi verbis aperlissimeple- riimque significari nemo negabit.

Sed qucmadmodum devoveri non possunt, ul anlea compe- dh. rimus (1), nisi cerli homines, ita oportet bene dignoscanlur et rcclo adpcllentur dii no irrilao cadanl formulae magicae, immo ne ipj^i defigenli irascanlur (2). Quapropler eorum discernondis nominibus sludont qui in coiiliciondas tabellas iQCumbunl. Igilur aut mulla exaggcranl (3) ne quod forte omiltanl (i), aut post- quam nomen dodorunt solitum diis quasi permiltunt ut aliud si quid sit eis acccplius eligant(o), aut eliam, ut mea ferl opinio, divina haec nomina orroris vilandi causa plane tacent(G), sive numon ovocatur quod in loco versari vori simillimum ost ubi deposila est tabella(7), sive saopius mullo nullum dosignatur ; nam quid sibi velit alicuius in plumbea lammina inscriptum

185; 187-191 : 193: 198: 213: 217 6-219 a; 220: 222: 228-231; 233- 244; 246-253; 255; 264-295: 297: 299-300: cr. /). T. A., loc. cil.

(1) P. LII.

(2) N^aspero, in Bn^al-Maspero, p. 64; Henry, Magie^ p. 31.

(3) Unum hic referre iiceat exenipluai, D. T, 242; celera tibi pracsto sunt in lod. IV A. Quaiitum vaieiit noinen divinum in (Jenxiouibua haec demoQstraol : fK r, 38, .",, cf. 30 tb ovoixat tti; rr,;; 242, 39 ov6fiaTa 'ExotTri;; 243, 10 oii to pLiya ovo|xa Itoxov.sv; 271, 1-2 horcizo se daetnonion pneuma... lo onomati to agio: 247, 18 per nomen dei vivi omnipotenlis.

{4J Buecbeler, Osk., p. 1:\; Wueusch, Fluchl.^ p. 254.

(5) E. g., D. T., 129 6 4-9 : vos Aquae fervenles sive vos Nimfas sive quo alio nomine vollis adpeUari; cf. u^itatissimam apud Homano» formulam : sive deus sive dea sive mas sive femina.

(tt) Vide. p. l: Zangcmeidler. p. r>8 : Klcin, p. 131.

[1) It.i iu D. T., 138, poiil iQdicatiim aucillae defixae nomeo prosequitur qui tiluium exaravit : hanc {h)ostiam haheas et con>umas... Nou Jiqiiet mihi ut Mommicuo bis veibi^ Diteiii Pdtrem siguiiicari: gouiuin sepulcri potius iovocari QOQ est absurdum, ut in 93 a 6; 97 6 4-5; 219 a 2. 8. Praeterea vide quae notavit Wueosch, D, T. A., 97 iu fiue.

Lx QUA MENTE OUIBUSQUE FORMULIS

nude nomen et in scpulcrum insinualum non ignoralur ab homi- nihus^ nedum lateal numina (i). Uhi vero quao fuerint potest aperte salis distingui (2), implorari tum deos tum daemones primo intuitu patet : quos inviccm rccenserc opportunum osse non est infitiandum.

Deorum plerosque, etsi non arcentur omnino caelestes(3), in- feros csse (4) per se obvium est et rationi consenlaneum. Eorum est cnim qui in mortuos imperium hfiiibent hominibusque nocere amant, multimodis dcfisos torquere ac tandem si res ita ferat intcrficerc. Primum HXojTojva sivc, ul in megarensibus duabus tabellis dicitur. UoLT.itxv-s, (5), aut in cumana tov twv SXwv el twv 90'.;jL£v(.)v gaaiXsa (6), omnium qui morti debentur hominum regem solebant invocare, qui eliam Sa-iJ-wv )rOsv'0(;(7), ^^t^iXey; twv xco^^iv

(!) Quae siipra disputavi adeas, p. li.

(2) Practer Domeii aut pro Domioe dei ?el daemoDis 6ebat ut innagiDem quo- que cius iusculporeiit quod iD promplu tibi est iu titulis •equeoUbus :

a 'I^ppLr,; /Oovio; : ^. 7*., 246.

^ TypliooSetb staos et arcum teneop, vel qnodam alio babilu se#e g^renii : D. 7.. 140: 145; 148?; 149; 151 153; 155170; 174; 176; 177; laO?; 182; 187; 229; 248; 286-292.

Y Prolome (»*iri« iu sarcopbago : /). T., 156-165; 167-170; 174; 176; 177; 184: 185; 187?

5 Os.ris mcdicatuin cidaver : /). T , 141; 150; 151-153; 155-157; 172; 187?

e 1'rotomae Osirid Apia et Osiris Moeu Pbrft, deoruoi Typhooit icapidpcnv : />. r. 151-153; 155 170; 174; 176; 177; 185; 186. C Sol-Sarapis? : 0. T. ; 141. y) Steilae : D. T., 141; 148; 155; 156.

6 Serpeotes : D. 7., 172; 187; vide etiam io p. t Caput accipilri»? : D. /'., 141.

X Daemooea iocerli : /). 7'., 167; 247; 260; 298; 300.

X Cerberus? : /). 7', 248.

\L Belua bippopotamo et elopbaote oiixta, dracooi partim similis : D. T.. 255.

V Ensis aut crux cum caiiis aut be:<tiae inrertae imagioe iu summa ha9ta : D. 7., 259.

(3) /). r., 79, 2 rair, /Oovca xa\ oOpavia ; 72, 11 ; 79, 3? My.rtjp Ocwv; 251 II 8 C[h)nos magnum\ 268, 5. 6 Cae/um. Deorum et daemouum oomioa et coguomioa oinnid iuveoire poteris iii ind. IV.

(4) Cf. BlQiimer, p. 480; A. Fairbaiiki», Amitncan Journal of phiiolofjy, XXI, 1900, p. 241-239.

(5) D. r, 43-44.

(6) D. r., 198. 10-11.

0) D. T. A., 99; 102 el praef., p. xx.

CONSCIUPTAE FUERINT DKKIXIONES lxi

-27a)v Tciv *Ep'.rj(i)v, 0/5 Pa/er nuiicupatur, alque omaesqui Pluloni praeposUo morluoriim{{) in Tartaris aut in domibus infernis aut iu infernalibus parlibus miuislranl : o\ ev ''AByj Os:', 5 xxO' "A5r<v Ojpsjp:;, b irivo)-; tsO 'ABsj; ti; zJXx;, 5 i-'. toj tcjXwvo; tsu "Aoou; y.ai T(T)v y.Ar;Opo)v T:i3 sjsxvoj TiTaY;JLtv5;, : KipSis;; ^JXi;. Ki comi- tanlur 'Kp'vJ£; JTroyOiv.si, rija'. al 'Ep-.vje; (2). Sed quibus orficium edt diis defunctorum animas ad iuFeros deducere, hi potissimum cliguntur dtiligenlis au.xilialores atque in primis *EpiJ.f;; sive yOo- vi;; sive y.aTr/s; sive vsy.uaYwvs;, quem iam Oresles apud Aeschy- lum adloquilur :

Epjjir; yOdv.i, ::aTp(T) ezszT-Jiov y.paTY;, :(uty;p Y-'^-' 1^5- ^-^Ju^^y^^ ' a'TSj;jLiv(.) (^3),

quem nornine «in0'|ue lalino Menttrntm deprehendimus. .Vdesl oliam Ar,;/./;Tr,p. zizT.zvtx quoque nou semol vocala, quae in tabella osce scriplu Cnres uitrix [Kvr urenhkn) (i) cognominatur. Eam soquitur adiuirix Kizr^ lilia sive Ilipjc^dvrp aXOa-a muiuun^iuam el Tp'.(ivj;i.:; adpellata, ad quam sceleris ullriccm confugisse Elec- tram nolum est :

'Li lUpji^ajja, c:; Bk y e^l^sp^-v /.paTo;(5;.

Veniunl insuper comites Os:- y. zapa Aa;jLaTp' xi Ksupa ::avT£; /.a; TiaTai, <I>£p7£5:vr, y.a* $a';j.:v£; qui una suul fum ea (G). Neque de- sunl roganti E/.aTr^ nmllis cognominibus orriala, aXr^Ofj, ip/.jix, BissuX:;, Xa;jLT:a:ojy:;, ;jLar:£'.Yi5:p:;, v£/.j{a, Tp{;x:p:o;, yO:v{a, op£o5a- iJaYpa, 'Ev::{a interdum declarala (7j, y; zavTo^v avOp(i::(i)v ojvajTSipa,

^l) />. /., 140, 7.

(2) Buecheler. Osk., p. 17 8(|.

(3) Choeph., V. 1-2; cf. Rod(h(»r, p. 68, 9. v». llertties iler WaidyoU.

(4) />. r, 193: Buccheler, 0*A-., p. (i-1.

(5) //iiV/ . ▼. V90; cf. Bin'clieler, OaA-., p. 17.

(6) />. T. .1., li>2 a 2; pr.ief., p. ix.

(7i Cf. iheocr., /c/. U, v. 12 ti x^<***? ^ 'Kxita, v. 14 /alp' 'Exira &39«XT2Tt. Tn.»lici Uecata»! conlijjit Cicrmoiil-^iaunc»»! [Herueif, IV, p. 89-90) deaui Uaoual- AUal-Miikai iu tabclla puuica v^- i", 213) iuvocaUui.

ixit QUA MENTE QUIBUSQUE FOftMULlS

iieque 5l€>/r,vr< TptcivjiJLc^, quam a Proserpina el Hecate discernere riolim. Invocanlur el Tf, lAevaXa, iroTvta, ^OovCa, t6 Jvoiax tli? Fiji, iJiiivcta xOwv, Tr^Ou; eliam dicla (2), de qua el Oresles (3) :

'li vaT', ave^ [kci Tzxzip* i-nc^rTeOffai [t.T/ri^9

vA nominc lalino Terra^ alque alia cum maioribus diis coniuiicla nuinina, quorum tamen species et natura paulo obscuriores rcmanent : ol a-o Kpovou txTeOivTEi; 06oi(4), cl ^i^iXz*. Oeoi, ol xxci Occrv cJvOpcvoi ac landem universe oi '/O^viot vel xaToyOcvtoi Oeo(, dii in/eri^ dii vianes, dii parentes\ imuio, ne deoruni aliquo temere omisso fruslra defigalur adversarius, Oeol r.xrzv; xai icaaat.

Cum autem in tabellis vetustioribus dii tantum designeniur quos religiosi apud Graecos et Romanos homines precari sole- bunl, « longe alia.. .ea est superstitio, quae nobis in tabellis receulioris aetalis obviam fil, ubi magica praecepta et syncre- tismus, quem vocamus, el gnosis, quae dicitur, variam protule- runt multitudinem nolionum mixtarum turbatarumque, ita ut religio quaedam evaserit multis coloribus varia, neque nos hodic unde singuli colorcs sumpti sint certo dicere possimus, utrum eorum origo fuerit Graeca, Pythagorea, Orphica, Aegyp- tiaca, ludaica^ Gnoslica (5). » Quibus placitis tam in Ilalia et Africa quam in Aegypto et insula Cypro vulgatis elFectum est ut et diis ab omnibus receptis barbara adicercntur praeter solita cognomina et nova quasi numina producerentur quae perspicere nobis saepius uon contingit; exemplo sint e multis electa :

(1) D. T. A., praef., p. xx.

(2) U. 7., 68 6 6.

(3) Aescb., Choeph., v. 489.

(4) « Graecorum uuuiiua suut, ail Wueiisch {U. T. /1., praef., p. xx, col. 2), a Sa- tiiruo geuita et, ut Miuucius leli.x c. 51 tradit, ab illo eiposila, Qe patri regaum adimereot. *»

(5) U. T. si., praef., p. xx; c(. p. xxii et Fiucht., p. 259. ProfereDda budI potit- «iuiuiu exempli grutia />. /., 198; 208; 242; 270; 271: practerea vide DeiM- roaiai, p. i8-20, 25; lleuz(*u, 184G, p. 2U7; Huelseu, col. 311; KiDg, GiUMr/ic«, p. 449^450; Bliimuer, p. I>38 tq; Hubert, Magia^ p. 15U5. De papyris idem ohservaveruut Wessely II, p. 11 et Keuyon, p..62-G4. Cf. supra, p. xui et iDfri, p. xciv.

CONSCUirTAE FUEKINT DEFIXIONES Lxiil

Yj Vf, x£jr,;j.cp' ;Awp'Oapy(*)0

'Kp;jLf;; 2zytzi\j.x

Kipr, i^izyr^xf. ^,xi2ptxho'jy

irACJTdr; •jiZiJ.'J.'.\'2Zuyt 'J.xxzyx'j,x

*l»£p7£s:vr Zxjlxyf)z'j'J.xz

-. £ Lf^tr^ x/.pzjzzzzzr^.

Daemonibus vero — quanqiiam non raro qui sil dens qui Dacmones. dacmo parum discerniiur — polius quam diis adnumerabiiiius novicia numina confusis rclig;ionibus orla iudaicae tamen pie- rumque adsignanda (i); quae, cum fere nusquam in tilulis cni- diis^ allicis, boeotiis, utpote prioribus invocentur(2), sequioriim temporum lamminae multa ferunt. Caelestiano an infernalia sint saepe etiaiii vix pronunlies; interdum videntur esse in eorum ditione omnia. Commemorare placet nonnulla, reliqua legas in Indice IV U :

\zu)'*x\ z \yx'i.i'yzy^u\h cjt».; iz'h ;i.dv:^ £::{y(£)'c; Oii; Ai.iO AcadiO

W. /«'1 «>/. ^ftf.

IVjXa;x(tj7 z Oi:; ',f,^ 'Aviv/.r^^ : ;x£Ya^ .\pz'jpzzxxz"^x^'^zx* z Oi:^ : r.phr.z';Ziz; Tf,z IyJ; \'\zz'r/.v.zx'.zLxz\v.zz^iv.'zx\ z Oi:; : Tf c r.x'/.'.rvr:,zx: ^'h,izxzzxzxj 5 0-:; : y.v.zxz "rv /.ai zjzxni hova c O-ir : zur.iiun v.x\ 7/.::..'(ov t:v v.iz j.zi — T:'/.6A:rv

[\) DaeuiouiJtn uouiiua, oh^iTVHNil iaui ». llierouyiuu« [ICpisi., L\.\V, 3), Basi- liiliaui (iiiojitici « a<l iuiiM -ntorutu «t tiiuliercularinu auiuioni coueitaudoji, ({uai>i de ii«'ltralci^ foutilui!} Ii luriuut, iMrU.iro siiuplires (|iio»i|ue t(*rreute;» .souu, ul quoti u«iu iutelleguut plus uiiri>utur. •• A ludueit ad o;»cra magica iiiteulis illa uiutualas e»9c ^'eute^ ceter.is uia\iiuei|ue poteutidsiuiiiiu uoiufii Itlm iiberriuiis ileiuou^travit .irfruiueiili«* Deis-ui.iuu, p. 1-JU.:i"., cf. /». f., p. 'Ml , quam ophiio- ueui probaveruut iuter ciIit.ks lleiizcu, Hu/l. deH' Insl. di lorMs;». arch., 1849, p. iO-12; Kroeljuer, p. JJ7 : Pelliccioui, p. !85 s(]. ; Kiu:.', finoilics, p. 246, 319- 'A21 : \\iicu>«cb, />. 7*. .1., pr.ief.. p. wii, sq., hluchf, p. 255; Peabo«Iy, Transac- tions anii Proctedmtjs of the American philolotjical ABSociaiion^ XXYUI, 1891, p. xiixxni; Blau, p. 127; llubcrt, Magia, p. 15U5.

(2j D. T. A., pr<ief., p. xx, cl iulra, p. xciu.

Lxiv QUA MENTE QUIBUSQUE PORMULIS

\xiOf b ev ojpavo) lao), qui esl idem, m fallor, atqiie 6 ev tco oupavu> ^Xwv T5 eOipisv PajfA^eJiov 6 Oico y^Jv ]Sa6XiQvta lau) Mr/aTjX apxavYeXo^ (1) £a6aa)0.

Illorum quibusdam daemonum, ut e duabus karthaginiensi- bus tabellis certiores facti sumus, suum erat constitutum quasi regnum, suae dcfinitae agendi partes : in Maurussum venato- rem(2) invocantur

Haya^jx» 9^^ ^^^ ^^ ^^Qyp^^ magnus daemon, ut eum obliget perobliget^

lexpi, ul auferat somnum ab eo,

IIapi:a$iv deus omnipotenSy ut eum adducat ad domus infemas^

NoxxooxtT, guipossidet tractus Italiae et Campaniae, qui tractus est per Acherusium lacum, ut eum perducat ad domus tartareas^

BuTj6axy., qui possidet Hispaniam et Africam, quisoluspermare transit, ul peftranseat animam et spiritum Maurussi\ minime di- ver.^a ralione in quamdam mulierem concitanlur (3)

KaTa;tv, qui est in Aegypto magnus daemon^ ul auferat illi somnum^

Tpa6a;'.av, omnipotens daemon^ ut eam adducat amantem aes^ tuantem^

Nox0'.p'.9, quicogens daemon^ ut cogat illam cum defigente coU tus facere,

Bi6'.p'.;i, qui est fortissimus daemon^ ut urguat cogat illam ve- nire ad eum,

PixoupiO, agilissimus daemon in Aegypto^ txl agitet eam a suis parentibus a suo cubile.

Non desunt tamen qui avcovujiLoi et saepenumero catervatim procedant :

(t) De aDgelis ia magicis operibus ioTocaUs, cf. PeUiccioDi, p. 199; Peabody, loc. cii. ; et Indices io Westely I, 11 et KeDyoa.

(2) D. r., 250 a.

(3) D, 7., 230 a.

CONSCUIPTAE FUERINT DEFIXIONES lxv

avioi a;YY£Aoi, oiyyikGi xaTa^Ooviot,

Br!}X3Vc;, c;j;A^(ovia7.c\ 8a{;A0V£^,

aYia ivd[j.aTa, aY'.5v 5voji.a, to ii.iY* ovo;xa, to aY'-5v ovojJLa o oi XiYSTat,

daemones infernales,

deus aerius, aUisshnus^ omnipotens^ pelagicus^ vious^

iudices exsen^iiim animarum.

Inler daemonesquoquc, mea quidcm senlenlia, referendi sunt DefuucU

. j r • • u- . J J iuvocanlur.

morlui qui, ul romanac delixionis vcrbis ular, nec ad deos nec ad homines accepti simt {{). In hoc aulem non consenserunt viri docli ulrum nulla unquam interciderit relatio intcr defigen- lem hominem et cum mortuum apud quem deposita fuerat plumbea dcfixio (2) an ipse aliquando adpcllctur. Cum roperta csset prope Athenas lammina (3) in qua insculplum lcgitur xaTaBw ajToj; . . . *0//,7'.{;.£, sunt qui supplcverint (4) [tc.] *Ovr<j'.;j.£ ct morluum in scpnlcro iaccntem designari putaverint; at Bue- chclcro (o) ct aliis sic cogiiominatus vocatur Mcrcurius sive alius quis scelerum ultor deus; Wuensch vero (6) 'Ovr^a{;jLY) intcr- pretatus est ct dc muliere lamminam exarante cogitavit, qui rcm dilucide perspexisse mihi vidctur cum alias nusquain (7) apparcat sic suo inlcrpellatus nomine defunctus et Ilaaiavay.To? pcrsona occultetur in titulis duobus mcgarcnsibus (8). Inde ta- mcn non scquitur qui defigcbant iuimicum nunquam opem ab co petivisse qui in sepulcro in quod diras couiciebant dominabatur. Nam quem ferc implorant agilatorcs karthaginicnses hac formula

v£*Auca{;;.(t)v izv.q tot' o'3v v. VcI v£y,uoa{ii.(i)v oiuipzy quis domum essc pos- sit nisi a qui e mortali vel potiiis mortiio faclus daemo », iu hoc tumulo latet ubi condita cst defixio? (9) Idem ctiam quaudoquc

(1) D. r.. 139, 7-8.

(2) Wachsmulh, Kork.^ p. .j66, ii. 28; Ilcuzca, 1866, p. 2j2, alu. 1; Wcckcr- Hiig. p. 67; hleiu, p. 131; Wueu?ch, h. T. yl., pruef., p. xxi sq., xmx.

(3' n. T. /i., «00.

(4) Huschke, lHale/it., p. 89i; Uoh-ic, II, p. 425; cf. Macdoualii, p. 162.

(5) Osk.^ p. 17.

(6) i.oc. cil. ; cf. supra, p. xi.vii.

^7) Viiic laMicu quae uiouuiiuus cgo el VVucusch ad D. r., 8i a 11 15.

(8; D. 7., 43 44.

(y) Wucusch, t). T. A., pr.icf., p. xxii, col. 1; Uobdc, loc. cU.

Lxvr OUA MENTE QUIBUSQUE PORMULIS

diversissime excitatur (1); immo \n cypriis tabellis miserandum ipsum sepulcrum adloquitur qui titulum deposuit, Tu(A6e xavSi- xpuTC (2).

lamdudum nempe mortuorum animae 3a((xovc( dici coepcrant, neque a tragicis poetis ignoratur haec nova vocis illius 6igni6- calio, ciim sciscitanti Admeto apud Euripidem(3) :

ricT»; tt;v 5' [Alcestim] It:v/.^ol^ vfpOev i<; 9x0; T65e; respondeat Hercules :

jxiyY;v 5uvi'^a; 3ai|ji6v(ov tw xup((j).

Kx quo autem qui prius mites et benigni superstitibus invi* dere crediti sunt ideoque maicvoli esse nocendique cupidi(4)» cum iam daemonum potestate frui putarentur eos elegerunt post deos homines quibus quemoderant commendarent. Maxapc^ igitur xOivoi ab Aeschylo dicti (0) et xOsv.ot icavTe; in titulo attico memorali(6) mutato cieulur nomine ut devoventi faveant ; neque tantum evocantur qui proximos locos ohtinent : 8(x((jtove; ot iv toutca TO) Toxd) iTzif 3a(p.ove; orTivi^ eoTe, orTive; evOaSe xaOiJ^Oe xal orTtve^ ivOdSe xeT(jOe, ol wBe xoTOt) x(e){iJLevot, animae hiiins loci (7) sed et immensa vila defunctorum turba : ol xaTa^rOiv.oi, ifipwe;, 3-;jL0ve; 01 xaTa y^v, icaTspe; -naTiptov xal iJirjTSpe; avriaveipot, avSptoi iSTe Y'Jvaioi, ovcovuiJioiy ac potissimum qui in tumulo posili aut vioienta morte necati (8)

(1) D. T., 100 a 5-7 [U]; 188, 1 [o xoipoc] ; 233, 28 [daemon gui hic eonvtr* saris]; 285 6 5-6 {lu quicumque es daemon]\ 271, 1 [^atpL^vtov icvsOiia xb iy)a<t xeiiuvov, 1. t.| : 286 6 1-2. 10 ; 290 6 1. 7; 291 a 3-5; 6 1-i. 9; 292 h \ ; 293 a 7. 10; h 1-2. 6; 294« 7-8. 11 [daemon quicumqae es ct te\\ 299, 1. 9 [oatt; oOv cl datpicov ^tdtxove].

(2) D. r, 2237.

(3) Alcesi., V. 1139 sq.

(4) Heuzeu 1846, p. 209; de Rossi, Lamina, p. 22; Boissier, La religion romaine d'Augu$leauc Antonim, 1884, 1, p. 271 sq. ; Le Blaot, Oiclam., p. 355.

(5j Choeph., v. 476. (6; />. T. A., 99, 2.

(7) Alia exempla supra propoQUDtur in ado. 1.

(8) Cf. Du Caogo, Glossanum med. el inf. latin.^ %, y*. hiothanaii. Et apad het* ternos ▼iolcota inorte iutereinpti hoiniaes m ile audiunt et Doxil esse repulaiitur • Bugiel, Rev. de iUist. des Retig,^ XLV, 1902, p. 161 : « Beaucoup de penples pri- mitifn font det suicid^t des d^moat cruelt, taogainairei, qui, dirait-on, Teulenl

CONSCIilPTAF: FlJKIilNT DEFIXIONKS Lxvii

aut antc diem abrepti(l) aui iiisopulti infeDsissimi hominibus crudelissimique cxistiniabanlur : JaiiAsv»; zo/.uivopic. T,zzt\it.i9\Li^{ y,i\ gicOivaT:'. y.a\ uu)pz\ y.x\ azcp:t Ta^fJ; ; adesse landem iubentur spiritus qui, ut Gnoslicis posl Pylbagorcos placuit, in aiire vc- ganlur sive ad scpiilcrum sive pcr lotum lcrrarum orbcm : Ja»-

JX5V£; y.al rv£J;;.aTa z[ iv Tca Tizw tsjto) Or,Xu/.G)V y.ai {ipp**/iy.o)v (2), ti^it Jivs; ti't evTd-'.:'. . . . £''t£ kzb t^; axpea; tcov asTpcov ^ipsaOt iKZt sv aip». rsu rXai^sTOs (3).

Kam ob causam dcos, dacmones ct spiritus cuiusque generis 'E^lvia m tabellis devotoriis invocari perspicuum est ut subvenianl scri- aui benli, in eius aulcm sacviant advcrsarios illisque vim facianl; ;,^^^^^^, quaproptcr nonnullos olTcndas qiii cogentes dicantur (4). Al pos- sunl dii pro suo arbilrio precanli morem gcrere possunl vcro opcm ncgarc; incorlam igilnr scmpcr fuisse ultionem constal omnibus iiisi ad arlom magicam confugisscol ulciscenles ho- mincs ut ol ipsi cogenlcs dii qiiaerenlibus opcram navare cogc- renlur. Klcnim non sempcr sponle iubenli parenl, lamcn quo- ticns rilc sciloquc conlicla esl labella devoloria, inviti y.tf.vji\xvn\

se ven^'cr sur 1 humaiiiU dc ce quMls ont ^t^ amen^s k se privcr cux-mi*me8 de la vi(>. . |£ii Ir^Uutic ou atlribuail au nioycu \)i.o uu pareil caraclerc aux ame« dc9 crimiucU .oupplirirs. Ccs indivi.lus out ^.ird^ le ro^iue caractere dnns los crovHnces populairof tic la Polo^ue. l'u pendu, uu uoy^ rout dcs eunemis d6- clanS^ J«' rc:(pocc liuuMiut' ••. Kadem paenc §oiitire et nunc Sicilieuscs dc aiiimis corporiiiii dccoilatoruiu docnil Pitrc, Vaiy IV, p. 4-25; de illis qui se ipsi inter- emeruut iii Scau-liiiavia [Norvcgi), cf. Hrv. dc lUisl. des He!>g., .\LUI, 1901, p. 239; iu t'u^'aria, cf. .Macdonald, p. 169.

(i) MaspiTo, Tii/>el/(iy p. lur». « Ccttc prt*f(^reucc tVxplique par uuc croyancc commuoc a lous lcs peuplcA anciens et uioderncs de roricut, quc cbaque aiue a 9on lemps Cw^ par avaoco qircllc doit pat^ser eu ce monde. Si uu accideut, ud mcurtrc, 1e guicide r6courlcul, clle Joit complctcr, Koit dans le tombeau roftme, aupr^s du cadavre oii des ccndrcs, soit au voisinage du toujbeau, le compte dcs auu6csqui lui avait Hd pr«-dcstiud. Les cspritm dc cette cla^se claient nioius eloi- gucs de rbumauitC» qne ics aincs deja (^migr^es a rHad^s...; ils ^tnient d'abord plu8 facile, proti^gdii por inoius dc dicux, de plus aigris et pervertit par leur sort ... Cf. Uohd.', II, p. 4rj, k2\ , Dilthey, liftetn. .Mus., XXV, 1870. p. 334; \Vueu»ch, l). T. A , pracf., p. xxi. .Macdonald, p. It»9-171 ; .Miichoefer, Philolo" gus. Llll, lh'.U, p. :i'J7 , Kiihu^Tt, Feuer., p. 49, adii. 9; Dci^^inaun, i/>irf., LXI, 1902, p. 25J :iq.; Cign.it, Sav., p. 2t;3 sq. ; Difterich, /'<!/»., p. '92 adu.

^2) />. /.. 198, •-.. ; cf. Iliii/cu, 1S4»., p. 20!i ?(|.

(3} Vi-le krull, lihan. Mus., LII, ISyT, p. 338-o41, 345.

(4^ h. T., 230 *i .^. No*^0'.pif v'/< cogens daemon ; 251 11 12. 15, coyens enim vos.

Lxvni QUA MENTE QUIBUSQUE PORMULIS

•j::6 twv Upwv ovcixirwv (1), Xi^oit; 'ExaTtx(oi<; ipx{a|x[iff(] 'n. iipxixoXq (2) adacli, vinciuntur Seaixot^ aXtiTot; aicovCot^ layypoXq aSapjtvxivot^ (3). Duplex itaque fil in defixione obligatio, hominis altera qui poe- nis adficiatur, altera numinum quae punianl (4).

Quod utrumque ut consequerentur praesto erat magis, praeter verba defigendi quae supra memoravimu8(5), vocabuldrum copia quae io se ineluctabilem quamdam evipYetav ferebantur com- plecli, ideoque nuncupabautur Ta !epa(6), zx Srfix{l), ta ixeyaXa^S), Ta xpaTaia cvojjLaTa (9), sancta (10), ultima nomina (H), sancta nO" mina Necessitatis (12). Nec sola semper inscripta sunt; iuxta po- nilur aliquando 'AvaYxv] (13), Necessitas dea^ quam « saevam, di- ram » repracsentaro consueverant veteres (14), qua agente in adversa forluna qui devovebantur defixi immotique mane-

(1) U. r., 41 a 14-13; PUto, Hesp., (I. p. 364, C. [infrd. p. cxvii]; Orlg , Conira Celsum^ VIl, 69 « ...ol 8i' cTctodcbv xai ^^^%>Hiiii>i |i(|ia9/;x6t(c xaVtlv xi\ ini^t^^i oa({iova; £9 3 f)oj>ovTat. » Notat Wueoscb, Flucht., p. 16, 81 verbuiD iXxav osur- pari a Piudaro, Nem., IV, 35 et Theocrilo, /d , II, 22 ; cf. Rohdc, H, p. 87-8S; KroU, Hhein, Mus.f LU, 1897, p. 346 sq.; Br^al-Muspero, p. 64.

(2) D. 7., 41 a 11-12.

(3) D, 7., 252, 36-27, 33-34; 253, 36-36, 47-48; cf. Pap. Par. 1216.

(4) MacJooald, p. 163. lure proouoUavit Possey de magiciB ritibut, p. 129: » Lcs dieux u'y soot poiol implor^s, inais coinaiaudis * ; p. 139 : « Le rite oia* giquo coulraiul, le rite religieux coociiie. Le magicieD pr^teod commaoder auz dieux commd aux siuiples d^moos et aux ^lftmeots ; le prdire Q^attead riea qae de la bouue voloot^ des dieux qu'il sefforce de flichir. •

(5) P. LIV.

(6) D. 7.. 41 a 14-i5.

(7) D. 7 , 187, 5i; 2i0, 18; rb ar^ov ^vo(ia, 193, 6; 203, 4-5.

(8) D. 7., 241, 5.

(9) D. 7., 237, 1-2; 239, 1-2?

(10) />. 7., 251 I 2; 274 a 12.

(11) D. 7., 289 h 11.

(12) D. 7., 250 a 29; 251 II 1; 288 h 16-17. Nou uliu seusu iutellegcoda suut : ta ov6|iara 234. 1-2; 238. 1-2; 299, 8; [to ovo|&a] tb 9pi[xt6v] 163, 63-64 ; tb aAV}6tvbv ovo{ia ft tpcpiu taptapa yr\ ^uObc oupav6c 242, 43-44 , 249 a 10 ; tb ovopia ii'vt<s)ivLov xa\ 9[o6]cpbv xa\ \Uya 271, 3-4; nomina 251 1 16 ; 288 6 8 ; 289 /> 9?; cf. lod. IV B.

(13) Eadem prohabiliter fuit Ai<ra iu 92, 4. De 'AvarxT) dea, cf. Dieterich, Abraxas, p. 74-76, 108-111; Huvelio, p. 7.

(14) llor., Carm., I, 35, 17-19 : III. 24, 5-7 :

tacva Necessilas Si fl^it adamantiiiot

cUros tnbalei ct cuueos maau fummis verlicibui dtrm NoeoMltat

(cstaiif aena .... clavot ....

CONSCRIPTAE FUERINT DEFIXIONES Lxix

banl {{), *E^iT.x vpijAjjLaTx (2) — nomen esl eis vulgo inditum — e linguis orientalibus plerumque petila ct Aegyptiis Graecisque antiquitus nota nonnullis vocabulis priscis temporibus consla- bant quao in hunc modum inlerprelatus est Ilesychius (3) : « ^l*2T. li TtJv TpMTwv ['E^£7'.wv \'pi[x\).i':bi'ij Ta ivijjiaTa zilt' ayy/.sv, y.2Z7LZ'/,:yty a(;, TETpa;, lx\x^2\i.vtiJ; (i), ar^r^.ov. Av.cT li ts ijl£v 6izy.\z't c/.dTC^, Tc ck y.aTajy.icv om;, tc ck Ai; vf;, TiTpa; c£ btajTi;, Ba^^jLvaiJLiV-j; c£ r//x'.:;, ar-jisv ck 2/.rfii;, » (;>) Postea aulem cum oblili essenl ho- mines quid siguilicarenl, recordarenlur tantum inesse magicam virtulem vocibus quas nemini intellegere contingebat, sexcenla vcrba procudere coepcrunl quae non minus profectura esse spe- rabanl. Qujie iam uon 'Kcis'.a vpajAxaTa sed j^iap^apa ivd;xaTa iure nuncupari voluerunl, sive ut fusius explicuit Lucianus (6) « ("iapcapt/.a T'.va xai a7r,;jLa iv:;jLaTa /.x\ r.z/sjzju.xix »», aut Plutar-

(1) WiieiirJch, />. T. .1.. prael., p. iii; Kuboerl, f>ef., col. 2374. SuDt etiam iD.igi qui diis mincnlur nc ilefixioncm perficerc oroitlant : />. ?., 270, 21-24 ; cf. Br<^al- Madperu, p. 64.

(2) \\ uiMipch, f7//c/</., p. 84 : • vicllcicht crlaiiiit cs cin andercr Zu»auiniCDban^, dcr Of»chichlc tJir^er Wortc, dic wohl ehor mil iitr.ui als luit der SlaiJl "K^:*»©; zu»aminciili.1ntft, uach/.ugchen. » Kphesin qrnmmata collegerunt ct (iiges«cruul praccipuo \\'c*sely, Kphes.\ lleim, Incant., p. 525-342 {cf. u. 137), apud qiio» dc \\U ji.croti'» vcrliis loci rofcrunlur scriptorum uberriuii et aptis«imi ; Wueuscb, D. T. .1., Ind. L\ ct firaef., p. xx\ Seth., p. 80 sq.; cf. Rotcher, VhUologux, LI.X, 11*00, p. 21 sqq.; L.\. 1901, p. 88 101; Dictcrich, .4 BC, p. 90 sq.; Vap., p. 167-109; Huvclin, p. 35-il.

(.i) S. ▼•. — Diicrepat paululum Clcnieni« Alexandrious qui, Strom., V, 242, refcrt • 7,9%'. xaTidxi V.l Titpa; oaitiva|icvcu; aiata •.

(i) « Domilor • cx 2a|ivr,ui? Ziebarlh, p. 131 ; cf. Wucn«ch, Fiucht.^ p. 82.

(5) I. G. Stickel, in di?scrlatiouc ffe Ephesiis litteris linquae Semilarum vindi- camtts, leuae, 1860, iuterpretatus est a<nit xitstxi at| TSTpav ^a|iv a{iev c\> aat 9tov ut behracH vocabula : » Tencbrae paliidac suut, tcucbrae meac. ad iKnero su9pic« fidcliter, fidu» illc, qui collustraus praebcl vitain » ; cf. Zurettl, p. G-6, adu. 1. De Ephesioruro grammatorum origiue et sigoificatioue, vidc Wessely, Ephes.^ p. 3- 13; Heim, Incnnt., p. 528; Leuormaot. p. 374; King, (jno^tlics, p. 212-302; BlOm- ncr, p. 485; Macdouald, p. l^.^^-l^S. Rectissioie vidctur prouunliavisse Heim, op. cit., p. 530 : u Ut mulia iu bis barbaris verbis spcramus aliquaudo eiplaualum iri, ita civcudum est. uc quis omoia explicari posse putet. Quaui facilo io bis iu- certis» rolm* crratur! •

(<) Mtfnij)., 9; cf lamltlicliiim, De wysteriis Aeqypt., VII, 4 >* Vi Y»p JiovUTai Ta i'ir,aa v/vixTa, :i>vOavT; • ti li oOx itiTiv aTr^pta o av vevo|Aixa; * a/X' T,|*rv uiv ayvtaXTTa '{'y.to r, xii vvf,><Tta £via, Tt£p\ o>v i:apc6t^a|iiOa Ta; avaVvvci;, itapa Oiwv ... Kat of, xav ayvcri«TTo; (/apaxTr.p, r,|iTv 'jnap-^r,, aOib toOto cativ auToO to aijiv/jtaTOv. »

Lxx QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

chus (1) « aToiri cv6(xaTa xat ^iQixata ^apSapixa ». Ita sunl inler io- numcras eiusdem gcncris formidolosas formuias eicerpla (2) :

ap3ap.r/0cup rptrceu XaiJiraSeu (nevaxxa

6duXt[JLSu a)p{xav3ou copXou a)ra)(ou 8apa0(i)va

0poupa5poupa [ii.ap;i.apei ixapixapet a'^apTa|xapei arecopvo;!. fexoiJL^o) 6atc-

<{/(i)V

epextfftfOrj apapa^^apapa r^^Otfftxepe (3)

)>a[X'!^oupr< Xa;jLtJ;5u)rvt

jjLajy.eXXt (JiaTxeXXa) ^vouxevTaSacoO

otixrjveeevyux paxu'/ ^^X^tX^X P^fC^X^^X ^«X^^iaX^^X ^xX^StX^X PaJiQTOf u)6 90(i}9i(7tpa)

aa5Xr,9Xau6rjV OavaTorouTwiQp aaTparepxiJLri9 (4) 9eiJLe(;tXa[JL (5)

(jeaeYY£v6ap9apaYYTQC (6) wrjavTtxepexep Pe6aXXojaXay.a;jLrjOY; .

Huius modi pauca legas vel nullain prioribus tilulis, iarecen- tioribus multa, cum eis mixta quao Gnoslicorum e doctrinaaul exteris e religionibus manavenint. llaecomniaeo loco recensere superfluat quae infrain Indice VII tibi seposuicum papyriscollata ubi similia scrvantur. Unum duntaxat perpendere mihi esl iii animo, ulrum quae aTOTca, irr^^x vocaverunt Plutarchus, Lucia- nus, lamblichus vocabula temere omnino an arte sint disposila el ordinata ut arcanae cuidam senlentiae responderent. Iteratis consultOy ut cuique videre est, litteris d, o, (o, x vel Xi p, 6 vel t clare verba crcpant, efnciturque assonantia saepe non raro etiam

(1) De superst,^ 3.

(2) Tibi occurruQt \u Ind. VII exeropla.

(3) naXtvipopLov tcribilur, nl flt ioterdum io operibus magicit.

(4) De huiut Tocabnli seDsa disputavit Peabody, Tramaciiont and Proceedmgt o/ the american philologicat Auociation, XXVI 11, 1891, p. xxi.

(5) Solem ita sigDiflcari baud secus atque voce 8a|iva|uvtuc tupra relata (p. Lxix) auctorcB suDt dod pauci : FroehDer, p. 227; Kiog, Gnottics^ p. 246; KenyoQ, p. 16, ▼. 349.

(6) Hoc etiato de sole dlci docuit Proehoer, p. 222; verUt aatem Kiog. op. eii, p. 281, ado. : « tbote who ttaod before the Mount •.

conscuiptaf: FUEIUNT DEFIXIONKS lx

allilleralio quibus cerlius audicnlium mentes cum auribus per- cellanlur (i) :

a6XavaOavaX6a (2)

a5pa7a; (3)

a/.pa;jL;j.ay a;xap *•.

ap7£!a;jLa zur/vtyt ^lijzx pspTa 03U|xi5ov

3ax6pay.xa6pay.y.pa

0(*)6appa6aj Oapvaya7a

y.a6 p a/.y.p ay.y.p : u

\j.xxy/rj.7L

|ix7o);xar.;jLa6Xa6:'.(.» ij.x\xx'lu) vj\j.x^to svB-vsy.oTTTSjpa ii-tXs^Or/^apap axcj pa7pfoi£y.a;jLa5(i»p jJLayOcucsjsa; y.iOtopa^a y.r^63!I(i)v Osa aOya;AC$s'.paAap axcu patVT x/.zj paXap xv.zjiz^ii x\xp Z'jiyixp'fLx'Lxp x2pa;jL£^0r^

S£j(uy3Cii.aya

yOa;j.apra; CapaxaOapa

abtracati dioti cste /it/pticrati

atracatetracati yallara precata egdarata hches celata mentis ahlata

sarbasmisarab,

llaque de labolJis in universum considcralis conicicnJum est quod recle observavii Maspero (i) de hadrumetina : « Les syl- labes sont choisies dc maniere k faire sonner la voix qui les dnonce et a la porler au loin... Les mots magiques sont compo- s^s. .. sur un plan tel que les intonations successives, au lieu de se contrarier, sappuiont et se diiveloppent progressivement, jusqu'ci donner a la voi.x du magicicn son maximum d*in(ensite et (ie pui.ssanc(% jusqiTa la piuter a Iravers ros[»ace aux ^tres qu'ello doil 6voqiior. » Scile eliam animadvertil Jullian (*5) de

i\ llciin, Incnnf., p. 54"; U^^nry, Magif, p. 9-tO.

(2) liilt*llf;:cn<limi p*1, si Kiu^io {finoslics^ p. 246; credero licel : • Tbou art our FdlhrT. "

(3) lloc e#l #auct«i* iiuriieru? tlT vel 3b.'» J). 7., 15. 18^ : LoemanDs II, p. iv 30, XI 25 <Tv c: o I ip:0{xb; tou cvii-jtoO aopoKja^; cf. De Ho.*si, 1869, p. 60 ado. ; Pcllic- cioui, p. 18», adii. 1 : Bouche-Leclercq, Aslrol.y p. 7, adu. 2; p. 608.

(4) Breal-.Majpero, p. 68 ; cf. Fouruier, p. 403.

(5) Chagnon^ p. 185.

Lxxii QUA MENTE QUIBUSQUE FORHULIS

Pap6apct(; svsiJLar.v in gallica tabella (1) exaratis : « Je ne suis pas absohimenl sAr qiie ces mols magiques soient d^poarvus de toute signiricalion; ils ont pu le devenir, ils ne rontpas^td k ]*origine. Atracatetra ra^ppelle lcs deux motsgrecs qui dteignent une impr^cation : apa xaxapa, et egdarata fait penser au grec ix- Tapa(79etv, qui veut dire « troubler profond^ment ». Adde bucquod cx cypriis titulis nonnulla excerpere est in ap desinenlia voca- bula : a6*/a{jLcS5'.paXap, xKa^^ 6eppi)[ii.a(7iJiap, iuXcf6r||Aapapf ouexc^K^' ' Xap, paXap ; ex alcxandrino, in |jia : apxe3a|iia, (laapxai&a ; e karthagi- niensibus^ in aX : 9aX(a06aX auOYepa>Ta6aX alque in tfi : uoepfirjO iux«- xep^TfO ((i>6cXyo(n;0 r.(i)pLaXOa6rfO ; ex hadrumetinis, in eu : alimbeu colombeu petalimbeu^ cuigeu censeu cinbeu perfleu. Fidenter nimis inde divines certis legibus informatas fuisse miras illas voces^ apparet tamen qui eis utercntur non quoslibetprolatosore sonos inconsiderate accepisse; cuiusque vero propriae diiudi- candae virtuti imparem esse me fateor. Ceterum quis unquam eam enucleare vaiebit? Signa Felicius ipterdum intellegere nobis evenit alia graphio deli-

xopaxt^.pc;. neata sigua quibusnon paucae decorantur lamminae, quae cum in hoc meo thesauro effingere non potuerim in librorum tabulis quos adhibui (2) contemplaberis : serpentem (3) dico, caletr nam (4), uncos (5), scalas (6), quibus fere adumbrari non negar verim quae manent defixos homines poenas (7).

Plurcs autem m ullo se praestant litterae singulae (8), sive nu- dae sive globulis in extremis hastis ornatae (9), quarum propria vi m agica ut 'E^eo^cov Ypa|x|iaTa>v deos cogere intendit (10) qui in-

(1) D. r. 111-112.

(2) Maxime apud WueDtcb, Seth,

(3) /). r., 15 I 15; Hie.

(4) D, T., 157.

(5) D. r. 163.

(6) D. T., 159 6\ 160; 166; 167 a; cf. p. 220. 0) Wuentcb. SeM., p. 100-103.

(8) D. T., 141; 145148; 150-153; 155; 156; 160; 161; 163; 166; 167-169; 172; 174; 176; 198; 208; 209; 241; 243; 245; 256; 258; 260; 262; 266; 272 285; 298.

(9) Speciuiioa babes ad maaum in n. 266; cf. Heim, IncanL, n. 51, 60.

(10) D. r.. 167 a 3S-44.

CONSCKIPTAK FUEKINT DEI IXIONES Lxxiii

sculpsit. Ftiisse in romanis Sclhianornm saepc tabellis lilteras XZAY® ad divinn nomina exaralas cnm animadvertissct Wuensch, monnil hos yapxxTy.pa; (1) quos vocanl proximi cniusqne numinis esse cademque poleslale pollere (2) : iitteriim igitnrX ad Osirim pcrlinere, Z ad Osirim Apim. liltora O (3) — hoc est © cum inscripto X — xuxasv Tf,? 'Avi^/.r^; repraesentari (4). Haud secus ideo alquc ipsi dii possnnt a devoventibus invocari yoLpxy.-if^pi; (S), i^^izi yjpaxT^pt; (6), oXiztp Ytvpajj.;jisvsi ev tsDTw tcI>

TiTiAU) (").

Occurrit praetcroa nonnnnquam in inscriptionibus groecis (8) Yoraies. vocaliuni series xir^.zjio (\)), quibus fignrabantur septcm planctac earumqnc divina llarmonia atque archangeli qui cas regunt, ut (Inoslicis visnm est(tO); minimeigitur mirandum est si ipyi-^i- X:i inxta cas a Selhianis invocantur. Quod vero in eorum ali- quando Inmminis non minus quam septiens illae septem lit- tcrae ordinantnr ad imaginem Typhonis-Seth, haec declaravit Wucnsch (II): « ist cine rituelle Vorschrifl, die mit dcr heiligcn

(1) AnKU!«tiu, Pe doctr. r/iri.t/., H, 30 « ... « uafi^am Dotas, quoi» rharaclfrf» vo- caut... •. AppendiT ad >'. .-I//.9. operti, «eruioCLVIU, 3 : •• Qui uupi r i)H|itizali nuul ... (liiyiactcria vci cli.iractiTes diul>oiico« uec »tl>i uec suit aiiquaaiJo «utpi^o- daut... •».

(2) Wueusch, Selh., p. 98 sq.

(3) lu />. r., 187, 3*i. 47, ut iu ceteris iiitcriptiooibu^, Iittera 0 lelalis mortem ^aiiium sipuifiiMt; cf. KroeUncr, Phihiogus, Suppltbd.. V, 1889, p. 44-46; Etp^- raudieu, Oital. de.< inncr. antuf. du Miistfe dAciffnon, u. 19G.

(4j Dc liltrni Y coniecit \\ ueuscb [itdd.) : » lch glaube, niau wird ADnebmen kdn- uc:\, da.»d diesioit Y »i(*li auf den IJuterweittgiaubcu un9ercr guostiicbeo Sekte lio- zioht uud auf die Stelluup des Hauptgottes innerhalb dertelbeu biuweisen toll »; A in dubio nmu^t.

(.•)) />. r. 157, 1^-20.

(6) />. r. 155 n iO-iO: 159 n 51 ; 162, 22-23; 1©7 a 43-44.

r*' />. T., 155 b 22 23. 164. 28; 169. 49-51.

(H) IK T , 15. 2'.). r.S el iii uiargiiiilni* ad v 38- H. 54. .«iT-SR: 16 I U ; X C ; 140 : 149 151153: 155 r/; 1S6: 157: 159 />: 160-167^1 ; 169: 176; 177: 181 : 182 Vocal* s fiiain »acpc clTciidiiini* iii pap\rit: cf. Kcii 011, p. 63.

(•.> \Viit'ii>»Mi, Sflh., ji. *";-79; llriiii. Incftnl., p. .^40. a«iii. , l>ietcricb, AltL\ p. 90 i».|. : \Vi'#:»oIv. f.>Arv.. 16~. 110 ; lUau. p. 130. UO >q. ; Le hlaiit, Ihc/mn.^ p .MHi »«|. iViircf et Ituflle, l.e chant gno:fiico-mag"fue des sept voyelles, 1901 ; llubert, Magia, col. I.^MO.

(10- \\o U..!»!»i, isso. p. 1. , Wiicusch, loc. rll.

(11) <tp. cil., p. 19. •• Klieurailt init deu abergiuuhiincheD Antchauungen von den

I.XMV QUA MENTE QUIBUSQUG FORMULIS

Krafl dieser Zahl zusammeDb&agt >»• Nemioem aalem fugit • "'.^ iiumorum seplem, post numerum ter (1)^ ia arlibaa magicLi ?^

niaximam parlem obiinere (2).- \ :

A(l montem quae iam revocavimQs verba .devotoria» Pip&ipa ov6[ii.2Ta, signa et x^pacxTiipc^, vocales, huc tantum spectant ul sint coucti dii et daemones iubenti mago parere et in delatum inimi- cum saevire ; quid autem ab eis irrogetur in reliqua pronuntia^ tur tabella. Diversissimas fuisse ad tradendum diis adversarium formulas pro volorum varietate injpropatulo est ; aliter enim de oblinenda causa, aliter de conciliando sibi mulieris amore, ali- tur de vincendo in circensibus dicitur. Grit infra (3) quaerendi lenipus quae prac celeris fuerinl in quaque regione usilalae ; ' nunc observandum est paucas ubique viguisse. — Scilicel defixorum bominum facta partesque animae et corporis, ne qua forle via imminenlem poenam fugere possint, ubique enume- rare soliti erant (4); verum tamen si videtur ilia viguisse mazime consuetudo in Acbaia, Italia et Africa boc certe fieri luce meri* diana tibi cogitanli clarius erit quod longe frequentiores pro- dierint ez illis regionibus lamminae exsecratoriae. — Praeterea quae loquentem sagam inducunt Theocritus(5) et Vergilius (6), dum similia cum similibus conferunl :

« t

OJio) Toi X2i A£Xf *.( h\ fXdYi vipx a(i.aOuvot.

Plaaeteo uud ihreo BeberrscherD bftogt die Erwfthaung der T)|Upa "ApkMc [D, f.» 155 6 16. 31 ; lei, 132 ; 103, 11]... Dau maD diesen Tag fOr betooderB wlrkstin iD Scbadeoxauber bielt» wird aus Dicbt wuDderD, weDD wir daraD deokeo, daat Mart Too dcD AttrologeD immer alt tcbftdlicbet GettirD aafgefaut wird «.

(1) Vide iofra p. lxxvii.

(2) Heim, Marc.^ p. 119-131 ; f/ican/., 38; Roscber, Zur Bedtultmg (UrSiebeiiiahi im kuUut und Mythu» dtr Gritchtn. {1'hilologui, LX, 1901, p. 360-313).

(3; Id capile IV.

(4) lud. VI D. ■ •'^ (5; Idyil., 11, V. 23 sq. ; cf. 38-41, 50. ^K

[5) Bue.j VIII, ▼. 80 tq. ; crcberrime reperitur baec loqaeDdi raUo in oaerimoaiit ~ -*^ et rormulii Latiaoram; cf. T. Lifium, l, 24; • ta illo die, Jupiter, populum Ro*

maoum tic ferito, ut ego buDc porcum bic hodie feriam ». -^

V

.f

CONSCIUPTAE FUEaiNT DEFIXIONES lxxv

Limus ul hic Jurescit ct haec ut cera liqucscil uno eoilemque igui, sic noslro Daphnis amore;

hacc in defixionibus non raro ofTendas (i) :

co; JixiT; . . . aTa^s». a5(.>vc'. sjtm; y.al b cstva . . .,

ti)77:£p jj EvOajxa x/J.h.z; y.-tOi, sJTto y.al tov BsTva aXiOisv '/,x\ ^lt^i^ yc-

vfjOat,

(07-£pa j;jlTv T.2pjtl'.lz\iit tcjtcv . . . sjtci»; y.aTr^r/r^T* ajTdv,

i7^ uti mortnos.., uec nd deos iipc ad homines acceptus est^ seic

illa aput illinn accepta sit et tantum valeat quantnm ille mortuos

guei istic sepultus c.^ty

sic quomodo p/umhum sudsidet^ sic illos defero ad infero^^ sic

nusquam contra nos possint respondere nisi cum loquantur

inferis...^ quomodo in hoc monumento animalia (2) ommutuerunt nec

surqere possuntf [sic] iUi muti...

Tali comparalionc prcssius demonstratur oculisque ul ila dicam subicilur quid ab a<lpcllatis numinibus requiral dcvovcns.

Poslquan) bis omnibiis quas supra brcviler pracstrinximus De^otorum rationibus con^^liluta csl et firmata delixio, superest ut alia ""•»'""• maximam ci virtutem infundat magus ut nullam deinceps sui ipsius servandi artcm invcniat qui infornorum in ditionem tra- ditus cst vereque sit ct in perpeluum obligalus. Iles quidem ad edectum ut adducalur minime nccesse est cum formula con- iungatur iile bomo qucm dcvoveri voluit advcrsarius; patet vero hunc qui lali lcgc delatus fuerit artius constringi. Nam si in plumbo cxarata litlerisque cxprcssa detestatio validior est quam simpliciter pronuntiata, quomodo non pollcret niagis ubi inler cam relatio intcrcidcrct ct homincm eum in qucm dirae conver- tunlur?Quod sane licri arduum est. Etcnim cum pcrspicuum sil

(1) Collecta suiit exem|ila iu iud. VI E. Adde quae de hoc usu di^putaverunt Meim. In.ant., p. 48i-49l ; p. :i58, I. 36; p. 559, I. :n, 31 ; p. 5G1, I. 15; p. 563, I. 13; Fossey, p. 76 sq. ; Ueury, Maffie, p. 119-120, 230; Kuhaert, Feuer., p. 42- 43. 56. Diiravit eliam iu receuUoriiius saeculis, cf Adami, p. 158, d. 1.

^2; Nota homioes vita defuDclos animaiia dici (/>. f., 112, 6-*i).

L^xvi QUA MENTE QUIBUSQUE PORMULIS

illum, simul ac conceperit quid in mente sii inimico, nihil esse praetermissurum ut se a devotione tueatur, nedum se libenter sit tradilurus, nemo cst qui non vidcatoportcre hunc furtim et dolo nialo numinibus malends admoveri. Quibus ritibus uterentur vcteres ad hunc adsequendum finem monstrat adumbrata a Thcocrito saga quae, ul Delphim strictius vinciat, fimbriam ah eius veste detraclam in ignem conicit :

wvo) vjv v.Woiaoi y^T* «Ypio) ev Tuupi j^aXXa) (1).

Vustimentorum particulam aut corporis, ut sunt capilli^ unguium re^cgmina, aut cuiuslibet rei ab homine defixo possessae in hunc solebant usum conferre, quoniam ipsum capul tenere non vale- bant (2). Iluic certe opinioni respondere cxistimabis titulum salcrnitanum(3) ubi apparet capillus in rivum demersus suum caput secum traherc ut mergatur. Quod iam ad <rjixicaOe{aY perti- nere non est infitiandum de qua mox fusius. Volumina etiam plumbea sub domus limine coliocabant iu qua dcgebat obligatus, ut de Germanico narratur a Tacito et Dione (4).

Qnin immo ultcrius progressi erant absentis hominis exhibere effigiem dum cxcogitant sive in ipsa lammina insculptam, sive quadam peculiari extra illam figura repraesentatam. Ad roma-

(1) II, V. 53 «q.; cf. Virg., Buc, VHI, v. 9t-93 :

Hat olim eioviat mihi perfidut ille rcliqoit, pignora cart loi ; qaae nunc ego limine in ipto, Terra, tibi mando; debeDt haec pigoora Daphoim.

Theocriti eclogam cum papyrorum magicarum formulit comparavU Wettely I» p. 27 sq.

(2) Kuhoer», Feuer., p. 40-45 ; Def., col. 2375. Vigere et uudc id Sicilia Ulam nuperstitioDeDi tertis est Pitri, Usi, IV, p. 114«116 : « Molte doDDicciuole quando hao fioito di pettlDarsi usano racco^iier diligeDtemeDte i capelli cha toa loro caduti del capo, e bruciarli o Don gettarli iD luogo dove posaaDo ester raceattati da una filtucchiera ... e dc ricordo uoa [PaDormi] che ud giorao TiBtaBi strap- parc da ud nomo uu capello coo UD fioe che a lei parve iasidioBO, malala com'era, saltd di ietlo, gli corse dietro iu camicia gridaado et piaDgeado perchft glielore»tituidse e oou ie facesse male *. Cf. Cod. attr. VI, p. 87, 1. 9.

(3) D. T., 210.

(4) Vide infrd, p. csiz, czx. Apud Theocritum (II, v. 59-60) Simaetha quoqae poculum elTuudit iu domua limioe ubi Delphia habitat.

CONSCRIPT\E FUEftlNT DEPIXIONES Lxxvii

nam inscriptioncm qua demauJalur Pracscnlicius pislrinarius(l) triplici protome rcdduntur ipse Pracsenlicius, Asella mater ct quidam Victor quem devoti patrem esse facile suspicaberis (2), quibus scriptor nc legenli daemoni dubii esset aliquid subiecit nomina. Illis niinus rudes imaginibus eae sunt quas in quadam karlliaginieiisi labella videre est, agitatoruin A-svjjsj ct IlpM- 1:^(3), qui toti cum llagello in doxlra iiguranlur; adsunt et illis nomina ad lalus. Poritiore aliquanto manu delincati slant in romanis Selhianorum labcllis(i) auri^^ae invisarum raclionum, pileati, liinica manicata cl iasciis cruralihus vesliti, brachiis et cniribns obligali, serpenle inlcrdum implexi aut calona vincli; iiixla h»gilur EiOj;;,'.:; i y,x\ Mi;';x2; 5 y.r. Vizx^ : j.z; II xiyxiiix;, 'ApTi;/.;:; : ax'. "Oj-r,; j-o; -arrjBa; ct alia nomina qiiae hic ri^fcrrc longum csl (5).

IVacler im:igines in plumheo volumine incisas, exstitissc et sigiii» exlra lamininas sigilla, <|uac a inagis licta fiierunt et adoperala ul exsecrationi vim adiuugorent, facti sunius certiores vergilianis versibns ((>) :

Tcrna libi haec primuui li*i|iiicl diversa coiore

liria circiimdo (7\ ItTquo hac' allaria circum

otli^iem duco : numcrodeus impare gaudel...

.Necle Iribus iiodis lcrnos, .\marylli, colorcs,

necle, Amarvlli, modo, cl « Vcneris » dic t vincula neclo. •»

(1) />. r, 140, iiiiago eskl iti Wueuscli, >>//i., |». 6.

(2) Victor ('o^iuuncu fuis^o di*i siipri ti^tir<iti couiccil Wticusch {Seth.^ p. 1 , ad V. Iti) paruiii proh.iliilitfr ; iurc ctiiiu iiiircri^ ita stib pr^Jihu» id laterc, ler- tiaui<|tie protoiiiou xvi.ivjuov .•«tiire cuiu aiiao duie suo uoiuiuc iiistructae tiut.

(3) U. r, 238.

(4) />. r., 159-162. 165; 167 a . 169; 174; 181; 183; dautur a \Vueus- fhio iiiiajriiie:», Sctft , p. 2S ftqq., u. 20 sq«|.

10) Ki^urali suiil <le(ixi hoiuiucs iu atiis quoque lul^elti!* : l). T., 15 ; 16 ; 230 ; 244 fi ; 245 ; equn» aul<*ui iu 285. Qiiac coinuicmorautur iu 237, 4. 22 xl Etoxixt Tfov riczo)-/ iu .illciM lalictla depcrJita deiincari potueruut. ui^i forle eraot cou^tiiupta uuuc ^igill.i.

(6) nuc, Vtll, V. 13-:.5, 77.

(7t liiterpivtitutu f^t a(HiiJ .Scrvium : *> id e^t tria [licia] alba, tria rosea et tria ui^ra circuiiiil» •• ; rcclius rereuliofes ,cf. ed. Beiioi»ti) uoo uovem se<l tria iutel- le.\eruut; tern<i pro tria *aepe ti.^urpiut poetae (Virg. deorfj.y I, v. 232), dundenn pro duodecim, ••rdiualem uuiiijruui pro cardiudli. ^ l)e teruo DUiucro iu operi-

Lxxviri QUA MENTE QUIBUSQUE FORMUUS

ovidiano quoque (1) :

tunc caDtata ligat cum fusco licia plumbo,

quem Wiiensch qui relicissime emendavit sic pedeslri vertil 8er- mone : « tum fuscum plumbum ligat licii» cantatis(2) »• Ficiiles scimus fuisse non tantum e supra relato (3) vergiliano loco sed et rudibus octo flguris cum nndo nomine devotorum in se- pulcro puleolano inventis(4); cereas eliam e Theocrito compe- rimus (S) :

w; tojtcv tcv ^r^pb* £y<i> tjh 5a{;xovi t2X(i)»

(o; TaxciO* 'jt/ EpcoTO^ o Muv5'.o? tjv,y,2 AiX^i?,

ot ex lloralio (6) :

1)U8 ina<;icis usitalissimo, nonoqae eins inuUiplici, tcsles suut TbeocritUB, /d., II, V. 43 :

e; Tp\c aTCOTTcfv^oD xai Tp\; raSe Tcorvta 9a>va>.

Tibulliis, Eleg.f I, 2, 54 :

ter CAoe, t«r dictis defpue c«rniiaibaK.

Cirisj V. 371 :

fer<|ue novena ligaos trtplici diverta colore...

ExeuQpla collegit e Marcello aie<lico excerpta Ricariius Heim, Marc, Dt tali tu- pcretilioQe quae sequuutur Dotavi iu tabellis iufra editis : ter prodit homiQit lieKxi ant murieris oomeu 139; 103 a\ 198; ter desiguatur mortuus ia sepul- rro iaccos 43; 84 a; 139 ; Iria scribUQtar verba devotoria 122, 4 {rogo oro oAfe- cro)\ 129 /i i-4 {Uemando devoveo desacrifico) \ 239, 30-51 (xaTdfir.ffov tcr); 251 I 4 (feit ipsa tabella : ler vos adiuro)\ ter iovocaulur dii inftri 190, 1. 4. 14; ^a6ar.>6 208, 1-3 ; ter legitur vox mfigica Taxap/Yiv 295, 16. 20. 22; tres litterte magicae ter datae, deiude tria sigua magica 275, 1. 4. 11. 18. 20. 22. 28; tribut hastis confecta lammiua 191 ; triplici foramioe perfossa tabella 211 ; 253 ; tres lamuiiuae qutrum prinu io formam diptyclii plicata et plumbeo licio Tiocta duas iucludebjt 124-126. Cf. IleQzeu, Annaii 1816, p. 214-217; Bruzza, ibid.^ 1881, p. 293; Ruecheler, Osk., p. 45 sq.; de Rossi, Lamina^ p. 23; Storoaiuolo, p. 190 ; Kroll. Aniiker Aitergiauite, io Sammiung Yirchow-Holtzendorff, Xll, 218, p. 38 sq. ; Wueusch, Cins, p. 469, 412 ; Heim, Incanl,, 33, 55, 69, 93, 107, 136, 147, 177, 187, 188, 192, 219; Usener, Dreiheit [Rhein. Mut., LVIll, 1903, p. 1-47).

(1) Fasr , II, V. 515; r«m ngi de delixioue omuiQo probabile tibi erit coilato V. 581 :

liujiiile» tintrues iniroiriiquv liniimut ort.

(2) lihein. Mus., LVI, 1901, p. 402 sq.

(3) P. Lixv. 1)6 his etiam sigilUs trtcttvit Kubnert, Feuer., p. 40-55. (4. If. r, 200-207.

(5) /r/., II, V. 38 sq.

(6) Hor., Sai., I, 8, 30-31.

CONSCRIPTAF: FUERINT DEFIXIONES Lxxix

lanea el erfij^nes erat, altera ccrea ; maior lanea, quae poenis compescrret inferiorem,

cx atlica defixioQe (l) tcjtsj; ivw xaTaBior/.xt aTravta; h {jlsXu^oox xal £v y.r^po)'...., el ex magna parisiensi papyro(2); aere informata eral illa de qua Vll*» p. C.hr. n. saeculo Iraclavil Sophronius(3); plumbeis tandeni utebantur, ut indical posl eum quem modo legisli ovidiannm versum, specimen a Wuenschio nuper editum (4) lerlioque adscriptum a. Chr. n. saeculo. Ilac sla- tuncula ex attico sepulcro eruta peropporlune illustranlur tam Vergilii el Ovidii vcrba quam Sophronii narratio. luvenis figu- ratur, cnius abest quasi cultro praecisum caput, brachiaque posl tergnm cl crura posl femora revincta plumbeis adligantur liciis, peclus plumbeo quoque vinculo decussato slringitur; in ipso pectore et in ventre duo aenei clavi fixi haerent. Clavos si dempseris planc similes snnt imaguuculae sedecim tam mas- cnlinae quam femininao in Syria Palaestina repertae (3).

Domonslravit Wuensch eius modi figuras a tabellis nullo moiio SuintaOe-a. separari posse; nam primum simililudine melalli el in eoilem loco depositione (6) pares sunt, deinde quae in his dicunlur re- praesenlantur in illis.Elenim obversanlur animo quaede homine diis mandalo canebat Ovidius (7) :

sagave poonicca deflxit nomina ceru, cl mcdium lcnues in iccur egit acus.

anl le traiodis Aeaea venelica lanis (lcvov«'l...

(1) n, T. .-!., 5:i a 16.

(2) We.-isely I, 2% sqq., p. :;2-3i, cf. p. 28.

(3) So[ihronit iufra daliir locus, p. cxxii.

(4) Wuouscl), ruppe^ cum iuiaj^ine; cf. liofmaun, U/ei, p. 17. De oiarmoreo quoquc ^igillo cn^MUvit Slornaiuolo, p. 190; cf. quaii a«l D. T., 190 uduotaia suui.

(5) Viilc iiifra 17.

(G; Uiiiiin .illiibrliir vt>r1)iitn a I .>'i'^uinc.iuiluin iina<;iucs et lamniinas iu .«^cput- «TO rolloctri >•{ noinin.i in pliimho exarari : -/itTaTiOfva'., TrapaxTtraf.Olvat 234, 7. 32-33; 235, 6. 23; 237, 4. 22; 238, C ; 239, 5. 19 20; 240, 4. 21.

n) Amor.. 111,1. 2'», 79.

Lxxx QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

Saeviebant nimirum stylis aeneis acubusve magae ac veneficae in simulacraex cera aut plumbo formata parique modo noroina confodiebant. In titulo autem cum scribitur xaid^So) toO SeXva xdSx^ xeTpa((l)et tj^ux^ devovetur (2), in sigillo vere innectuntur ma- nus et pedes, caput abscisom est; atque idem fit deinceps de singulis quae recensentur membris, nec iam in lammina Qzi sunt clavi sed in figuralo inimici corpore.

Quae sic cruciabatur slatuncula de voli ornata nomine, pro ipso viro ita putabatur stare, ut eadem pali eum necesse essot quao illa in sc patiebatur cerca, riclilis aut plumbea (3) ; sunt in auiiiica- Oe(a (4) quam dicunt et quo alteram modo vexavit magus aut saga eo quoque alTeclum iri alterum pro certo habetur (5). Si ergo acu in corde pungebaUir imago moriturus erat subito defixus, mem- bro si ea irretiebatur eodem membro laboralurus erat ille, aul consumendus paulaliin si liquesccbal in igue cera plumbumve. Nemo est igitur qui non perspicial cur polissimum fuerit electa utraque illa materia tractanli mollis et quae facile dissolvatur. iipdc^.t;. Tales imagines, quas adhibere nunquam desierunt qui tam medio quam nostro aevo artibus magicis dederunt operam, quasquc krtyds Indi nuncupaverunt(6), volts (ex vultu) no8lri(7), pupi liali (8), Rachepuppen Germani (9), non semper usurpabant

(1) IK T. A„ 86.

(2) I). T. A.y 49.

(ii) Cr. Wucoscli, apud Ziebarlh aii n. 10, v. H; Kuhuert, Feuer.^p, 40-45; />e/., col. 2315, 2311; Heury, !dagie,p. 121, 423, 125, 227-230.

(4) Wcidlicb, Uie Sympathie in der antiken Litteralui\ Hrogr. Stuttgart, 1894 ; Pauly-Wiasowa, Healencyci., Suppi., 8. ▼*» Aberglaube; Fossey, p. 135; Hubert, Magia, p. 1506-1509.

(5) Nuu raro etiaiu devotus cuin ioerli mortuo ia (rvpLicatteta pooitur : D, T,, 43-44; 67 /M ; cf. Wueusch, Flucht., p. 68.

(0) lleury, Magie, p. 170.

(7) Cf. du Cange, Ginss. med. el inf. latin., t. v». bapliiare, imaginaii'»*, invul' lare, votum^y vuilivoli^ vulluarii; Julliao, Chagnon, p. 182-184; iude dlcitar ezsecratio iu buoc modum effecta « euvoAtemeut •.

(8) Postquaai ezposuit ouuc quoqoe io Sicilla mala aurea citreaque et ova acQ« bas io peroiciem iuimicl pcrfodi, baec tandem narravit Pitr^, C/«t,lV, p. 134: «bUre le uova, le arauce, i limooi, sogliooo aocbe tempestarsi di spilli ipupt, faotocci oel quali si fuolc rafflgurare le persoue odiate, cbe si vogliooo stregare. Le loro teste 8000 tralitle da spilli e cbiodi ; e4 uoo od fu trovato ulUmameote in via da* LombarJi al Dorgo [Paaormi], e portato pcr gli caorcismi di rito al Parroco. »

(9) Wucubcb, l^uppe.

CONSCaiPTAE FUEIUNT DEFIXIONES lxxxi

inagi. Animal quoddam (i), non humanam effigiem, pro devolo aliquando substilulum fuisse discimus e tabellis, quippe for- saii quod vila praeditum vivum mclius hominem repraesen- tarcl puncturasque acrius persentirel quam slatunculae ex cera aut limo aul piumbo compactae et sensu carenles, ac tandem id manifcstius lierel quod esl defixionis ut devolionis proprium hostiam Diis Manibus sacrari (2). Ad praeparandas lamminas in vico Chagnon repertas(3) catulum obligatum fuisse legimus su- pinatumquc nc surgere valerct neque amatre defondi potuissc; de gallo autem res non scmel agiturin lamminis karthaginien- sibus(4) qui varie lacditurut pariter torqueatur inimicns : Quo- modi huic gallo linyuam vivo exlorsi el defixiy sic iniynicornm meorum linguas adversus me ommutescant\ mz zl-zzz b iXr/.Tojp /.a- zxlizt-x'. Tct; zzz'. y.al laT; X£p7\ y.a\ Tfj y.s^aAfJ» oj:o); y,aTaBr,7aT£ Ta (jy.iAr^ y.a» Ta; /sTpa; y.a' ty;v y.£^aX-/;v y.ai ty;v y.ap5{av toO 0£Tva; praetcrea insculptum in tabella galli caput (3) similis zpa^cw; mcmoriam rcnoval. Ncmpe ilio nomine dcsignantnr in papyris magicis (G) cuerimoniac omnos qnas supra recognovimus et ritus quilibol quibus docemur exsecralos fuissc inimicos, sivc eorum cffigieui refercnlia sigilla pungebant excruciabant dclebant, sive animal quoddam angebant prcmobant laniabant aut quavis alia ro tor- menta exprimobant dcvoto homini reservata, sive etiam haec omnia G'j'j.^i\y.q tantum in voluminibus plumbcis figurabant : et- enim saepocircumducuntur post cnumcrata hostilia nomina for-

(1) Aquam lamea adliibuit qiii tabcllaQj I). 7'., 104 cxaravil; 2 : sic ti<iu[e]al cum{odo) aijua eU[a] mai?\la.

(2) 0. r, 138; cf. Hcuzcn, I8i9, p. 78.

(3) l). r, 111-112.

(i) />. 7'., 222h 1-5; 241, 15-18. .MaUalos fui^so crchro gallos in op«'rilMia magicis leslcs sunl papyri : Pap. V, col. 1, v 30 sq., col. T, v. 2 sq., col. 9, v. 31 sq., col. 10, v. 1-3; Pap. W, p. 9, v. 26 ; Parlhey II, 24-26, 73 ; Pap. Pur. (Wcs- sely 1} V. 35 .^q., 2190, 2310; Cod. aslr. VI, p. 61, I. 15-16; Dif^terich. /^//>., p. 785, adu. 3; Wucusch, />. 7". .4., praef., p. .x.xiii, col. 2; Juliiau, Cltagnon, p. 183 : « Le volt... peut r*tre uu auimal quclcouquc, coq, porc, crapaud. »

(5) D. T.y 232, 6-7 el fortasse 36. De galli si^niHcatioue iu religiouibus Grae- corum ct Roinauorum disseruit Wueusch, lioem. MiU., XV, 1900, p. 217 sq.

(6) Vide luJices iu Leemaus, Parlhey, Kenyon, Wessely; cf. Deissmauu, p. 5, adu. 5.

•^';i-

Lxxxii QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULlS

midolosae formulae aut ^ip^apa i^i'/,2zx {\) quae, ut Cagiiali(2) verbis utar, « enveloppent les noms des Stres d^vouis comme par un lien jet6 autour du corps » ; superstitione noii diversa partes defixionis aut defixio tota magicis versibus arlantar (3)« vel disponilur in orbem et quadratum titulus (4).

Quibus caerimoniis tam vere actis quam simiiitiidiae quadaai redditis pariter cogebantur homines ad deos delati; necmiroai illud esse cuivis possit cum nobis iam consliterit scriplas tabeilas et figuras idem pollere. IUas tantum excogitalas fdiase auctor est Wuensch ut fictarum in vicem succederent imaginam quae maiorem laborem requirerent et manum peritiorem; ia eis exarata fuisse verba quae ante dum effigiem adligat recilare soleret magus; atque ideo\andem ad remotiora tempora perti- nere imagines ad posteriora tabellas. Ego infitiari noa conteo- derim quae ita coniecit vir doctissimus harum rerum ia primit gnarus; non possuin tamen quin suspicer magos unacoafectit emissisque et statuncuia et graphio scariphata formula vim exsecrationis augere temptavisse. Hanc opinionem mihi coa«- firmat, ne de puteolanis figuris nominibus ornatis iterum verba faciam, quod nuper erutae sunt in vico Palaestinae Tell Sania" hanna (5) ubi graeci mores praevaluerant plumbeae sedecim, atiicae de qua supra meinini non absimiles habitu praoterquod vix inchoatae ct rudes. luxta iacebant calcari lapide insculptae graece tabellae, adhuc ineditae, quas fuisse defixiones in eos conversas qui hic in plunibo exprimuntur divinare licet. :tmenta. Restal ut paucis expediamus qua industria impedire quaere- rent lum qui parabant exsecrationes tum ei in quos parabantar quin sibi nocerent. Ubivis enim cavcndum est alterum qui defigit ne fiat et ipse diris obnoxius ; maximi ergo est ei momeati ai

'l^ U. r., 15; 101; 218; 227; 233; 241; 244 a ; 245; 252; 253; 275- 284

(J) Sav., p. 259.

{:U l). T., 275 oeptieot; 293 a 1-6. 16-21 ; 294, 1-6. 16-21. (4; Vide «upra, p. zi.vi.

• 5; [). r., 17, nbi euumcrautur libri; praetto Ubi tuot imagioet apod BUtt el Ilubert, MayiOt p. 1518.

CONSCHIPTAG FUERiNT DBPiXIONES Lxxxlil

a periculo tali securus evadat, quod sibi cootingere persuasum habet si

Qttja^m Tf,v iJLOAuSJoxdrcv (1),

e|i.ol II oaix Y^votTO rzvTUi^ ... i^nGi xe xat toT^ e^T^ rSvt,

l|&ct Sl oaia xal eXeu8epa . . . xal 9u;jLXteTv xat o-j^OYeTv xat i%'. to «Oto aTiyd^ eXOeTv,

ei Bi ai>v7?!ct f| 0^1x90^01 |i.fj i7aa>aa aOoito^ crtjv, 4; uico tov auTiv oct^v 0x^X0:1 (2)

vel simile quid post delatum inimici nomen inciderit. At ho- mini exsecrato multo magis arduum est carmina devotoria arcere utpote qui ea non noveril. Quae simul ac forte deprehenderit fa- cile cxstinguct si plumbum litteris obductum deleverit, quod fiori nobis compertum est praesertimex titulo ludertino infrare- lalo (3), aul saltem slylo oblilteraverit nomen diis inferis Iradi- tum. Cum aulem raro eveniret ut occultata in sepulcris plumbea volumina delegerentur tutius ducebant si praeviis quibusdam artibus saluti suae consuluissenl; igitur ad quasdam oxoxoixxa^ etaxoTpcxa{(4) conFugiebant, vel, utpleniorem litulikarlhaginien- sis(5) enumcrationem usurpem, remediis, phylacieriis, tutamen" tis, oleo libutorio utebantur. Quorum in numero reponenda est, 61 quam efficere temptabant, contraria defixio (6)» qua obstringi certum erat qui inlenderat obstringere et frangebalur virtus cuiuscuroque iam redactae detestatiouis, secundum illud pervul- galum : « Nihil lam naturale est quam eo genere quidque dis- solvere, quo colligatum esl (7). »

(I) D, r. A,, 100.

(2) Cf. ind. VI F; Baecbeler, 0«4r., p. 49.

(^) P. CXXI.

(4) D. T,. 15, 3, 4, 7, 48 ; eodem tendere Qoa iaQtiabor ▼ocabula Soi^dcia 15, 4. 7. 9. 13. 14. 45 et aveticauvt; 16 X A.

(5) D. r., 250 a 19-21. Versut tituli romaoi 140, 15-16 : et si forU U iedueai per altqua artificta (?) el rideai de U ei exsuileiur iibi idem yideotur tignill- care.

(6) Wueoscb, 0. T. A.y praef., p. xxiii, col. 2; Heory, Magie, p. 169-173, cf. 126; Fostey, p. 78 81, 133.

(7) Dig., L, 17, 35 ; cf. Boucb^-Leclercq, Dev.^ p. 118.

,x.x V .jlA MENTE »jLIBLS«iLE P0RML'U5

c\'(iio$:5 iam mihi videor osteadisse argomentis plenuDqae rod :::<; Ciim variis caerimooiis et ritibus a ma^ aot Teneficis ;:'u.xjr'araLa5 fuis^e plumbeas lamminas nedam simpliciter a {ic>:bi*c Qomiae conscribereatur. Qaod ceterum facillime pers- 7.cxin« !icet admotis plurimis papyrorum Lxis obi docebaolar -i<f.\?ertes artis magicae iiruaculi quaeaam xxt' si=xf^ esseat in* X»a5; capitis defigeadi leg es, maximeque duobus quorum alteram t.' ropyro Aoastasy excerptum v. 304-36^; et a Wueoschio (I) e K^c!Voae r^petitnm supertluat iterum referre, aiterom autem in oaaxiuia papyro parisiensi 2i editum hic iote^om trmnscribere op«;rae pretium erit.

Pap. Par., v. 2% iOT .Wessely I, p. 52-54i.

• • » « ii

x^ £"r. T2 -^r^xT^t xa%7;;xi'«t;>» xav rf;-! rjrx'»

~:2'i.r» :: r.- tc r:\2z\1x riF^^ rjCAS^^ It*. -xW So.T Tf4 xiri/x:^^ .ri7;:iw i8'.CJ>»t P*'W-

Vi; iu'^'; cj«p;ji»;x*^ ' ^'^* •* *^> tww^*--

*^-ii-€ tTt U tiJj^' !i;* ic ^\i!c> i5trjr

• ' » • — » *

"i " ^ x.Af \ 5» j jt; ^ t . . . v', , »

CONSCRIPTAE FUERINT DEFIXIONES ucxxv

ovojJLa xi}? «YoiJi^/y;; |jLr|Tp66ev • irt 8i -rtj?

x2pB{a; 0aXa;jLivOaiouO * xil uico xo uxsy^^^^P*^''

ao6r,? ao6ap • crl 81 TiJ^ f uasa»; pX*.)(t2veoi

Gua>ix • ezi 81 xf|; ^cuY^^? rwaaSopx * iri 81 3ao To»v iceX^Ta>v tou ijlIv 8e^ioO eXcuy toD iXXo(u)

eXa>2'.o{ * xa\ Xa6<l)v SexxcpeT^ ^tki^ix^

^aXxa? 'J^^Ssv a e::t toO eyxe^Xou Xeywv *

« irepcvG) oou i/) 8(eTva) tcv eYx^^aXcv », xat 3 ti? "i? ixoa?

xal 3 £'•? '^^{ c^OaXiJi^u; xai a et^ to oTciia xat 0 325 ei; Ta uxo)rcv8p*a xat a et^ Ta^ X^^P'^ xot p

ei; '^i? 9u7e'.^ xat ^ ei^ Ta x£X|i.aTa xaOoica^ X£-

Ywv • « icepova) tc tcTov (jiiXo^ t^ 8(eTva) 'otcg)^ ijlTi-

8evo? lAVTijOfj 'nXt)v e|JLoO |jlcvou tcu 8(eTva) » * xai Xa-

6g)v 7:XaTU|jL;xa [jlcXu6cuv Ypa^^cv tcv Xcycv tov 33o a!)Tcv xal 8ib)xe xal auvBi^^aa; tc xiTaXcv tcT;

^(oJict; |jl{t(j) axi toTou ^roti^joa^ a|jL{jLaTa T$e

Xevwv w; c'8a; a6paoa^ xaTOO^^e? TtOeTat

y;X{cu 8uvcvtc; 7:apa ampcu f| ^izlz^j Or,xt;v xapa-

TtOwv ajTo) xal Ta tcu xatpou avOri (1). Acyo^ 6 yP** 335 fcjjLSvc; xal 8tu)xc|jLevo{ • « IIapaxaTaT(Oe{Aat

ujjlTv tcutov tov x2Ta8e9{JL0v OeoT; ^Ocvict;

u£a£;-i'.Ya8(i)v xa\ Koupr; riepo^^ovy) epiOTr.YaX

xal *A8(Av'8t TO) 32p6aptOa EpjJLi) xaToxOovtci)

0(«)cu0 f<i)xevTa(e ^2va ep^Oa Oouijli- 3^o acv xTat xiX^ivayaiJL^pTj xat *Avou6t8t xpa-

Taiw ^}/ip'.vO To) Ta; xXt8a{ f;(OVTt twv xaO' *A-

8cu xz\ 8a'!(JLC7'. xaT2)(0cv{ot; OeoT; acijpct; 81

xat aKApai; ijl£XX2;{ tj X2i icapOsvoi; evtauTou;

e; eviauTwv \>.ffSOLq ex |jLr|V(7)v ifiiJLep2; i^ t;jxe- 3^*» pw^ (!Sp2; 15 (^p('>v • 5px{(u) irivTa; 8a{{JLCva;

Tcu; ev TG) Tcrto tcut(j) auvxap^aTaOiivat tw 8a{-

|j.cvi TcuT(j) xal avsY^tp^ti |JLOt aauTcv caTi^ icct' ei

erT£ 2ppr,v srT» OijXu; xat iiraYe ei; ravTa tcttov

X2' £'.; izTt 2;jLccBcv xa» ei; ::a5av clx{2v xal a;cv 35o X2\ x2T25r,5Cv • a;cv Tr;v 8'^eTv2) y;v ^SeTv^) £^ei; Tr;v ou-

(i) Cf. WueDScb, Rkein, Mus., LVl, 1901« p. 402 sq.

Lxxxvi QUA MENTE QUIBUSQUE FORMULIS

Giav 91X0!) jov jxe tov ^(iTva) 5v Itexev ifj J(eTva), ^jly) Pivy)-

Oyjt<i) jjLYj i^uYiaOT^TO) |j.r|3l irpc? f,5ovYjv icoti^,-

■ (t]y; jj.£t' oXaoj ivJpo^ ei {jlyj ii.eT' e^oO |j.6vou tou 8(eTva) •

tv2 {jLYj BuvTiOfl y; 8(eTva) liiTQTe r(i)eTv ijn^Te ©ayeTv |jiyj 3r>:> jTspYeiv 'pjLYj xapTepsTv {jlyj ej^TaOfJffai [jlyj {irvou

[t''j'/6Tv i^ !(eTva) i/.Tc; 4;xoO toj B(eTva) . oTt ^e £;opx{!^'o xaTa

ToD (cvo{jLaTo?) ToD 9o6£poy xat TpOjjLspoO cv ifj yfj oxouaa- jja ToO cvojJLaTo; ovoiY^iaeTa'. oj ol Ba{{JLCve;

ixcJTavTe? toO (cvc^xaTc?) sv^c^cu 9c6Yj0r,aovTat 300 cj cl zcTa^jLct xa\ a? icsTpat axcJjavTe^ to cvo{xa

^H^jovTat (4) • 6px(Ca) 76 vex'J5ai;j.ov evre appri;

eiTS OfjXu; xaTa tcj Pap6apiOa y£"j{jL6pa6a

pcJxa'jjL6pa xai xaTa tcj a6paTa6paaa;

56V6VY6v6ap9apaYYT''i? "^'^' >^^*i tcO aoiia- '<fir> «jLapt ev5c;cu xai xaTa tcj {jLap{JLaeo)0

{xap{jLapau(iiO {/.ap^jLapacoO {jLape^rOava

a{JLapl^a {JLapt66a)0 * {jLf| {jlou zapaxouoYj^

V6X'J5at{JLOV Toiv ivToXoiv xai twv ovo;jL(aTwv)

aXX* Jy^^P®"* {Jl^vov aeauTcv irc Tfj^ i^ouor^^ 370 76 ava^^rauGeo)^ ojTt^ ::ct£ ei eue dcppri^ efre OfJ-

Xu; xat jraYe et^ '^ravTa tctcv et^ izav a^jL^oS^ov)

£'.? Tajav cr/.tav xai hvf/.i^ {JLOt^TYj^/ B(eTva) xat xa-

Tar/£? 3t Jr?;; tyjv Jpw^tv xai tyjv iror.v xai

jjLYj eaTYj; T/jv B^^^eTva) aXXcu ovSpo? TeTpav Xa6eTv 375 7:pc; YjccvYjv '^rfii iBtcu avBpc? el {jlyj e{xcD

{jLcvou ToD 8(eTva), iXX' ifXxe tyjv 8(eTva) twv Tpi^Gv t<i)(v)

ffrXaYX^wv TiJ? ^u'/^|? ::pc? ^{jlI tov 8(eTva) ica-

cty; oipa toO atwvo? vuxtc? xat ifj{JL£pa^ {jl£-

7pt cj iXOfJ rpc? £{JL£ Tcv 3(eTva) xai a^wptoTC? 3So |jLsj {jietvYj Yj ^(eTva) • 7:c{r,ccv xaTaSr,jov ei; t(6v)

aravTa /pivcv TiJ; ,0)?,^ jjicu xat auvavaY-

xajcv TYjv J(eTva' uzcupYcv eTva{ {jLct t(o B(eTva) xai {jly;

azcTXipTOTa) 7 . e{JLCu olpav {jLiav tou aiclivc?,

£av {j.ct TcuTc TfXfTyj; flr;arauja) ye Tay^o)^ • 3Hr> ev(.) zapeijxt 3>P^>p2^<<»^>' ^ 'i affTpa xpu-

(1) ResUtuit Wesselj 9 p{«<rovTai.

CONSCRIPT\E FUERINT DEFIXIONES Lxxxvii

6wv b XajArpo^tYY^i; ojpavsO xprrwv

6 xupio; xoj|Jiou aOOouiv taOoyiv aftX

ei ou(i)0 * a(i)0 9ap6aOi ojO laOOtspaO

aB(i)va'.ta poupa6«.a6'.6'.oOrj aOcoO 3c)o 9a6aa>0 t) avta^a a ii.apaxO'. • ffaTa;xa •

CauaOeiri aep^o) laXaSa laXY;

a6rjji • laOOa • {jiapaOOa • a;('.X00ee

•/OiJiUiOTi T^xyiti • xxvaaoja • aXx^oupt

Oup • Oact)o; * ^ityr^ • e'.'^iO(i)OoT(i)ixa' • 395 a;ov xaTaJriaov tIjv B(eTva) ^iXoujav epw-

aav Tcv 5(eTva) iroOouaav • xot(v6v). *'Oti 6px{((i) ae

vexuBatiJiov xaTa tou ^o^epoO {xeYaXou

taed) ^a^peveiJiouvoOtXaptxptfta

cueat ^tpxtpaXt Oovuo^evep ^a^o^eat 4oo Tva \t.Tt{i) <a;tj? tt;v 8(eTva) xai xefaX-fjv xe^aXi)

xoXXiQTf) xai ^et^Xea ^eXi^eat auva'Jnu xat '^xrzi-

pOL YatoTpi xoXXr|T») xat |i.T]pcv ixrjpa) ice-

XaoT) xal To |jisXr/ tw ^Xavt auvopixa-

OT) xa» Ta a^poJiotaxa lauTiJ; exTeXsor) 4o5 f, S(eTva) ixeT' ^^jlou toO J(eTva) el; tov axa^/ra XP-''^!^)

ToD aiwvo?. >' Erra vpij^ov ei? iTepo-/ {Jitpo;

ToO' T:XaTU|JiaTo; ty;v xapBiav(2) xai tou; ^a-

paxTiJpa; (i; uzsxetTat

Sequunlur (v. 408-433) signa magica et pip6apa ov6|i.aTa cum vocalium ludis, quae omnia hic reddere parum expedil.

(1) EmeDdavit Wet^ely \kot.

(2) Cf. D. T., 264.

C4PUT IV

De varia de/igendi ratione pro regionum diversitate.

Iii dcclarando quibus praecipue partibus conflatae coaluerini dofixiones suspicali iam sumus non exstilisse omaes similliraas nodum ad unam fuerinl normam redaclae : neque eisdem semper devoloriis verbis et locutionibus usos fuisse vcteres nobis ap- paruit, neque ab iisdem diis opem petivisse, neque eadem dicli- tavisse ^i^ix^x i^ti^kxix, Ul vero apertum magis sit quanlum hi nostri inler se difl^erant tituli nunc est requirendum quibus de causis inimicos solcrent obligare, quippe cum alia roganti alia vocabula suppetanl.

Obscurao nimis sunt tabellarum magna pars quam ut diiu- dicarc valeanius quem ad finem exaratae sint (1), sive qui eas instiluerunt sperantes a numinibus cognosci quid haberent in menlt; sibique ab hominibus caventes manifeslius noluerunt loqui, sivo plcrumque ita sunt rubiginc corruplae, squalore oblitae aut mullifariiim fractae ut nullo lemplamine vel ipsis armatis oculis discerni possit quid sibi proposuerint qui condendis eis operam dederunt. Ilaijue ut solas perpendamus inscriptiones quae ^e pcrspicuas praebeut in duo genera eademque vasta sunt or- dinandae; nempc cum sint omnes propter acceptam aul im« minontem iniuriam conceptae (2), alterae huc spectaat ut qai

in lud. V K.

(2) Slricte uiiiii», ul uiea fert opioiOf declaraverunt Wucusch, Flucht,, p. 234 : • Nur l)ci crlitteueu Uurecbt ist mau befugt, dio Racbe der UDterirdischeQ dareh

DE V\RIA DEFIGENDI RATIONE lxxxix

damnum fecerit resarcire cogatur (1)« allerae oe auxiliantibos diis et daemonibus praestare quo modo possit invisus aliquia scribenti. Attamen ut dissererem de his facilius et meo et legen- tis commodo consulere putavi si digereremtitulosquadrifariam, cum fuerint quatluor polissimum ob causas in diversis reg^oni- bus confecli. Defigebant (2)

litigalores adversarium in iure ut causam obtinerent (3);

alii a fure spoliati furem ipsum ut sublatam sibi rem recupe- rarent;

amantes aemulos ut ab eis amicam averterent sibi vero conci- liarent;

agitalores adversarum faclionuni aurigas ut eos in circo cur- rentes vincerent (4).

Non multum fortasse a vero aberret qui contendat lamminas ubi designaiitur simpliciter inimici vel ot avT(a xotoOrce? iudicia- riis esse adnuinerandas; inter fures rcputandi sunt calumoia- tores et maledici; ad amalorias recidere obvium est eas quibus vel uxor a inarilo derelicta hunc consciamque culpae mulierem Cereri et Proserpinae defert (5), vel maritus uxorem diis inferis mandat ot». rpciTrj iibixr^^[t tV icCotiv izpoq 4>jTQXixa t6v lauTfJ^ avSpa(6);

eioeo Fluch beraufzubetchwdreD » ; cf. D. T. A., praef., p. ii, col. i; ei Uuveiin, p. t3 : • La dtvolio oeti licite qu*autaDt que le deootu» a re<^u par avaoce la coDtre-partie de la cbarge qoe la devoiio fait peser snr lut. • Aemulot eoiin agitntor, ut UDO boc utar ezeraplo, doo de illata ioinria diis deferebat ted oe lo futuro cursu viDC<Telur. De talibas quidem exsecratiooibut mouet Huvciio, p. 17 : « ri«l^e de In N^m^sis y est d^formie » ; ai WueQscb, Fluchi., p. 68 eadem quae ego de bis ▼idetor seDtire quippe quae adversua Zlebaiibum coufiraiavcrit ; cf. Cooway, p. 458 sq.

(1) Qiiapropt«»r verbum dStxcTv ooo semel legitor io huiuscemodi Utulit; loeot reiulcruot Wueosch et Uu?elio, op. cii.; adde D. 7., 2 6 4-5 a6Uv)|tai Yop Ai^- KO(va^Aa|iaTtp.

(2) Vlde lod. V A-D.

(3) Tritissimus Ciceroois locus hic ett repeieodos (firMf., LX, 217) : • (Cario) io iudicio privato ▼ei maximo, cum ego pro Titioia Cottae peroraTissem» ille cooira me pro Ser. Naevio diceret, subiio totam causam obliius esi idque ▼eoefleUt ei caoiiooibus Titioiae factum esse dicebai. •

(4) NoD una sed pluribus» ni fallor, de causis conscripiae tuoi quaedam iaba- lae, ▼. g., D. r«4;265.

(5) D. r. 5; 10.

(6) D. r, 108, 38-39.

xc DE VAHIA DEFIGENDI RATIONE

vel in quosdam virum et femiDam simul suoque nudo nomine datos dirae exercentur (1); proximi sunt agitatoribus venatores omnesque pugnantes in amphitheatro gladialores. Quae ai con- sideraveris tabellas in hunc fere modum distribuas.

Tabellae iudiciariae et in inimicos conscrtptae : />. 7*., 14 (Phrygia) ; 18; 22-35; 37 (Jnsula Cyprus); 39 (Melos); 43-44 (Megara); 40 fAthenae); 60; 62-63; 66?; 67?; 77 (Attica); 81? (Tanagra); 87 (Corcyra); 88?; 89 (Olbia Sarmatiae); 90 (Moesia inferior); 03 (Bri- gantium in Raetia); 95?; 96; 98?; 101 (Crucinacum in Germania); 111-112 (Chagnon in Gallia); 133-134? (Nomentum in Latio); 192? (Capua); 209? (Puleoli); 213?; 216?; 217?; 218?; 219?; 220? ; 221-226 (Karthago);

in fures calumniatores et maledicos conversae : D. T,j 1-4; 6; 8; 11-13 (Cnidus); 42 (Megara); 74; 75 (Attica); 92 (Chersonesus Taurica); 104 (Aquae Sulis in Britannia) ; 106 (Fanum dei Nodentis in Britannia); 122 (Emerita in Hispania) ; 193 (Capua); 107 (Brut- tium) : 295 (Karthago) ;

amatoriae : D. 7*., 5; 7 ; 10 (Cnidus) ; 51 (Athenae) ; 53 {lUenidhi) ; 68; 69 (Attica); 85 (Boeolia); 100; 103 (Crucinacum in Germania); 135 [Nomentum in Latio); 138; 139 (Roma); 190 (Mintumae); 191 (Cales in Campania); 198 (Cumae); 227-231 (Karthago); 264- 271 ; 296 (Hadrumetum) ; 299 (Ammaedara in Byzacena);

in agitatores et venatores immissae : 2 agitatores, D. T,^ 16-16 (Apheca in Syria); 159-187 (Roma); 232-245 (Karthago) ; 279- 295 (Hadrumetum) ;

0 venatores, 246-254 (Karthago).

Igitur non promiscue omnigenae ubique prodierunt sed video- tur certis provinciis peculiares ne dicam propriae fuisse defigendi causae etrationes, paucae omnibus communes. ludiciarias pfae- serlim tradiderunt Graecia, Asia et quae sunt graecae linguae in Europa regiones (2). Invaluerat enim apud Graecos con- sueludo cum iudicibus non satis fidebant aut silebant leges deos

(1; D. T., 135.

(2,, 1q Attica etiaui saepei ne aocere posdeDt, phiiubeis inaadatos faiste tabeUit io iu<licio a«lvcrsario9 iuculeotis docuit exemplis Wuenscb, D. 7. A.^ praef., p. V, col. 2.

PRO REGIONUM DIVBRSITATR xa

invocandi qui poenasab improbis ezpeterent hominibus; quod factum fuisse mazime comperlum est quotiens de interceptis, ablatisy negatis, male profusis nummis res agebatur (1). Id au- tem ut adsequerentur alii religione alii superstitione utebantur et plumbeis lamminis. — Fures etiam devovebant Graeci in primis Asianique necnon et orbe toto divisi Britanni atque Hispani. — Amatorias defixioncs (p.i<n;Tp9v, cfuirme de haine) con- debant fere in terrarum regionibus, ulpote communi hominum naturae praecipue congruenles (2). — At non inventae suotf aphecenses ambas si exceperis non satis certas, uisi in splendidis- simarum urbium ruJeribus, Romae, Karlhaginis, Hadrumeti ab agitaloribus paralae. Prae Romanis lamcn circensibus gestiisse muneribusque Africanos est in promplu, cum Romae unius Se- thianorum sectae sint qui invisos aurigas exsecrabantur diver- sissimi vero in Africa(3), neque alibi usquam collegerim venalo- rum devotorias tabulas quas cum diris conferamus quibus diis commillebantur aut Maurussus venaior quem peperit Feliciias(i) aut Vincent^us T^aritl^oni quem peperii Concordia (5).

Nunc si iam nou ipsum defixionis argumentuin respiciemus, NoaiM. sed defigeodi^modum el ritus, ut ita dicam, nos primum non fugiet rarissime eosdem apud Africanos nuda mandari hostilia nomina; quod evenire solitum fuisse maxime apud Graecos et Italos sequenti demonstratur laterculo (6).

Tituli nomint tantum devotorum hominum exhibentes : D. T., 45- 46 (Piraeeus); 53-67; 71; (Attica); 80 (Euboea); 88 (Olbia Sarmatiae); 90 (Moesia); 94; 96 (Crucinacum in Germania);

(0 Ziebarth, p. l22-iS6.

(2) AUicarum quoque lammlDanim ezempla oommeDtatat est WueDteh, D. 7. A,, loc, cil.; cf. Le Blaat, Diclam,, p. 365-367.

(3) Karthagiuieosibus et Hadrumetiuis ludos iu circo editos summo opere pla- cuisse demoDstravimus iuter multos ego. Carihage romaine, p. 688-690 et Cagnat, Sav., p. 251 ; de eqiiis africaDis prae ceteris coDspicuis et velocibos ditputavU S. Reiuach, Compies rtndut de CAcad, des inscr, et Beiies^Leitres, 1903, p. 193.

(4) D. r, 250.

(5) D. T., 253.

(6) Vide quoque supra, p. u et D. 7. A., 1-39.

5«f'»« DE VARIA DEFIGENDI RATIONE

123 (Liguria); 124? (Volaterrae) ; 130 (Perusia); 131 (Septempeda) ; 132(Mar8i Marruvium in Italia) ; 141 (Roma) ; 200 207 (Putaoli) ; 211 (Lucania) ; 215 (Karthago) ; 263 (Hadrumetum).

Paulumab hac bominum delalorum mera declaralione distare concedes illas in Graecia non semel adhibitas lamminas (1) ubi stant a fronte nuncupali inimici, nec veniunt detestandi forma- lae sive in cunctos sive in praecipuum quemdam adversarium diriguntur nisi postquam diis iratis fuerunt Iraditi singuli; fit tandem ut in extremis versibus brevi repetitione omnes compre- bendantur. Simillimo quoque aut saltem proximo pacto compo- sitae sunl tam in Graecia quam in diversis regionibus aliae, boc praesertim inter se consonanles quod summatim in fine corri- piuntur (2); quibus inserere non dubitabo hadrumetinorum agi- latorum tabellas (3) cum et ipsae post enumeratos homines et cquos geininataque obligatoria verba concludanlnr goneraliter. Tc praelerea non fallit maxime in Graecia, Germania, Italia, Africa, defigi solitas fuisse tum integras familias tum plures eiusdem familiae homines (4). Denique, ne longus sim in expli- canda nominum ratione,animadvertendumest devoventes, quod in universum raro conlingere iam monuimus (5), qui sint ipsi potissimum in litulis Graecorumet Africanorum amatoriis pate- facorc (6) : malnissc igilur cos elucet poenis a legibus statutis ohnoxios fiori qnas ceteriim vitare sperabant, quam si errore aliqtio doorum muliercni a qua cupercnl amari gerere alteri niorem cogeretur. ^i'- Nt(]ue ut prinio obtulu cernere cuique est inducuntur eadem ubique numina. Ktcnim si vulgo adpellantur Cnidi, Athenis, in nliqna Graociu, non raro in Iialia, magni illi dii quos colere con- sneveranl roligiosi harum gentium viri, Pluto et Dis Pater, Mer-

1, IK r. A., 44: 5.",: 57 ; 65; 6V. 83 ; />. T.. 52; 71.

2. />. r.. 40; 50 ; 72; 80; 02; 03; 101; 138; 222. {■A It. 7.272 284.

^4) />. 7, 50; 02; 08; 140; 141?; 100; 208; 215; 216; 222 tibi tiDt

exempli». (5) IV xi.iv. (G) Vidc I» \i V, adii. 1, i

FRO RBGIONUM DIVERSITATB xciii

curius, Terra mater, Ceres cum Proserpioa» Hecate aliique cognominibus et epithetis multis decorali, illis aliquando accednnt minores ut sunt Athenis 'Eptvjc^ iQXiOtcovxi (1 ) et Ilpx^tSbui quae c< ad finem perducunt ea, quae iure fiori debent » (2)^My.piq x2T2xOdv{2t (3) et ullorum deorum specie induti fpixri atque xs6t)- iJLcptvi^ icupcTo^ (4), el omnes quos in Indice IV rolegpatos praesto habes (5) ; in insula Cypro et Alexandriao interdumque Romae cum eis iungunlur daemones quos excogitaverant Gnoslici ; Kar- thagine autem et Hadrumeti nunquam apparent sed cessere et sepulcrorum daemonibus (vcxuSzCjiovc^) et illi divinae farragini quam secum advexerant religiones exlernae. Osiris, Typbon- Seth advenaeque eius ex Aegyplo parhodri non invocantur nisi Romae et Iladrumeti. Occurrunt etiam genii loci protectores ubi deposita esl lammina : quibus est adscribendus Divus Nodens quem Aquis Sulis in Britannia venerabanlur (6), adscribcndae el quae Emerilenscs in Hispania tiiebatur Dea Aiacina Turibri^ gensis Proserpina (7), et quas implorabant Galli Caticalona^ Dibona, Imona (8), et Aquae fervenles sioe Nimfae quae fontem calidum ad Arretium custodiebant (9). Quibus perpensis inter omnes constare necesse est Graecorum defixiones ut erant originis unde fluxerunt magis vicinae ita simpliciores et religioni pro* piores exstilisse; in Italia vero permansisse diu priorum tcm- porum vesligia donec ad Aegyptum,Cyprum et Africam pervcne- runt ubi prorsus increbrescens superstitio omnia occupavit. « No vi

(1) D. T. A.f 108 et prdef., p. ti, coI. 2, ubi Wueoscb explicat (ex Rotcber, t. ▼• Erinys, p. 1323) : » Eriayum muous etse, ut de tuperblM homioam suppli- cium sumaot, quare ^Atviv ab illis mltti, quae homioet demeotet : qua "Att) cum T)X(9ioi flerent bomioes, Tocatae suot illae T^Xidt&vai. »

(2) D. T. A., 109 et praef., ioc. cii.: ct. Useoer, Rhein. Mut., LVlll, 1903, p. 9, 17.

(3) D. 7.. 74, 4; 75 a 1.

(4) D. r, 74, 6; 75 a 10-11. De morbis ioter deos relatls, vido lleim, /iican/., p. 476.

(5) Ibidem eoiimeraQtur oraoes dc quibus iofra dii et daemooes.

(6) D. T., 106.

(7) D. r.. 122.

(8) D. r, 110.

(9) D. 7., 129; cf. D. 7. ^., praef., p. XI1I9 eol. 1.

lueDses.

xctv DE VAIIIA DEFIGENDI RATIONE

surgunt dii ex Aegyptiorum ludaeoruin Christianorum doclriais petiti, praevalent daeiiiones boni inalique; incipiunl denique deoruin oniniuin coniinixtiones et confusiones »(1) ; dum simul in iniinensum saepius protrahi coeperunt dirae plumbeae nec sine iteratis locutionibus et verborum ambitu videntur enimtiari potuisse. Quo ergo latius diffunditur per orbem tabellarum de- voloriaruni usus, eo rarior fit in eis religio. Non autem brevi et uno ictu oculi evanuit sed paulatim ac labentibus saeculis ideoquc inutatis gentium inoribus, quasi fuerint in itinere diu- turno stationes. Tabenae Aliae praeterea et multae causae sunt cur distinguantur inter karUia;;!- se tabellae, pro ut verbi gratia ornantur vel carent imaginibus graphio insculptis; quas omnes animadvertas velim, praeter unam in insula Cypro et duas in Syria repertas, ex Italia et Africa oriundas esso; de quibus cum iam disseruerim (2) pauca addere intendo. Duobus in titulis karthaginiensibus inauditam plane mentionem olTcndes : de nominibus et figuris equorum ibi memoratur quae una cum lamminis in olla cineraria aut ad mortui ossa iacebant; non fuerunt vero scariphata in plumbo neque qua alia materia compacta sigilla sed in conchis exarata :

xatior^^cv \0'j; t::::^^; t:0 sl^eviTOJ (Uv ti ivdjJLaTa aoi a£7r/t/.eia>[ji{vji ev tojto) T(T) ov.vjti ev ijTpax,ci; OaXajj{c'.; Tapax,aTaT£Or//.a •

xaTacr^acv ts-j^ Tzzsj; cov Ta iv5[jLaTa xal Ta^ eiBaia^ rapaxaT^OTjxa ev tcjT(«) tcj -xejei (3).

^l) Wucnsch, D, T, A., praef., p. xiii; cf. p. xx sq. ; Flucht, p. 246, 271; de Rossi, Lamina, p. 21; Cieriuoot-Gauaeau, Comples rendus de l'Acad.des Inscr. el Belies-Leltres, 1894, p. 131 sq.; Macdouald, p. 16i, 168; Huheri, Magia, p. 1505. Yide etiam supra, p. xlii, lxik.

(2) P. Lx et Lxxv; adJe imagiues quae ad circeuses pcrliaeut, D. T.\ 172; 233; 244 a.

(3) D. r, 234, 6-7. 33-32; 237, 3-i. 21-23. Quod adtinet ad coocbas mariDat plaue respondere ronuulam iu propalulo est papyrorum praescriptiooibut : Pap. C.Wl, 309-311 (Wetfsely 11, cf. Reoyou) : Xa6b»v o^rrpaxov OxXaaaiov Ypafc ti ayiOL ovoixata oii arjiato; ovtou |ic)avoj • Xoyoc * UopxtCo» ai oVtpaxe xati ttjc ictxp&; ivavxr,; jiaaxeXXi... — 475 XaCwv o<jrpaxov inb OaXaaori; Cwypa^iQaov stc auT6... ; cf. 382; Pap. K 12, 4 (Wessely 11); Pap. Par., 2218 sqq. (Wesaely 1); Wetaeljr, Ephes , 236. Cf. lleim, Incant., p. 485, 1. 1.

PRO REGIONUM DlVERSlTATfi

xcv

Scribeadi eiiatn singulari quadam ratione diversas aon raro Taheii«raiii legenti sese praebent lamminae, unde maximo elucet magorom um industria quam supra (1) occasionem nacti notavimu^; ne igitur dicta iam ilerem, haec leviter adtingam. Evenit nempe ut in sequiorum temporum lamminis apud Ilaios et Airicanos paraiis ia 'Ef e^Ttoi^ Ypdcix^s(7t deminutio litterarum ita exsistat ut plenibs voca- bulum demptis singulis littenilis ad nihilum redigatur (2), aut invertantur ita voces barbarae ut quae prima erai postrema fiat liiiora postquam gradatim ceteris locum cesserit (3). ,

Hoc autem magis ad rem interesi quod contra opinionem non eodem semper nomine designatur tabella exsecraioria, scilicei diciiur interdum in Syria ypoi^ (4) ; in insula Gypro oai^^ka, (5), Tft hr(V(poL\L\ktfx (6), xaTa3c9|xo^ (7), xaTa[(vdc)Oc|jLaE (8)^ xapoOi^xt) ft|jLid- Ttx73(9);in Acgypto xaTaSe9)jLs^(10); in Achaiaava6c)Mi(11),xaYpdqi* jjLata TayTx(12), TaOTa evavTiov YiYP*^'^*'^^^) ; in Italia Y^w«(l*)>8t*-

(1) P. ZUV-ZLVII.

(2) D. 7., 1S7; 243; cf. Ileiiu, Incant., p. 491, n. 97. Simiiet Id papyris locos irctpvYoci6u>c (cf. Wetselj, Ephes., 303) dispo- •itot reperia», v. g. Wessely II, Pap. CXXl, iniO-1025 (KeQyoo 943-960); Wefsely II, Pap. R. 9, p. 70-11; Wfssely I, Pap. Mimaut, 62 ; boc uoum ezempluoi describere iuvat (Wetsely, Stud., VIII, p. 187) :

(3) U. r.,172. 6-12; 252, 13-18; 253,22-27; sic est avarpaii- |iiTtC^)icvov vocahulum (cf. Wessely, Ephes.t 298).

(4) O. T., 15. 56.

(5) D. r, 35, 37.

(6) iDil. VI B (Cyprus), s. v«. icoii^aatc.

(7) D, T.. 20, R.'

(8) Ind. VI G (Cyprus), s. vo.

(9) Ind. VI A (Cyprus), s. v*. icapaTidoiuv.

(10) D. T., 38, 31.

(11) D. T., 41 b 17.

(12) 0. r, 43, 1. 3; 44. 1.

(13) D. T., 67. 5.

(14) D. T., 198, 2.

a^avaOivaX^

6>.ava^vau6a

XavaOavaXSa

ava6avaXSx

vaOxvaX5a

adav iX6a

davoOifta

aviX6a

vaX6a

aX6a

Ux

6a

a

\xy\ DE VARIA DEFIGENDI IIATIONE

Of.Kv; (I), iAsXu63d; (2), iahella (3) ; Romae a Solhianae sectae par- hoipibus xatoxo; (4), Xitzi^ el XeTC'3'.ov (5), Xoyo; (6), TcxpaamaMffyi (7), 7;hxXcv(8), nexus(9) ; in Africa ox = Aoc(10), (xxeuo;(li), el puDica voro quac libationi respondel (12).

Dongcndi quoque verba et formulas si adlente perlustrare cu- ravoris operam nullo paclo frustra insumpseris, namque hac adsidua consideratione libi palcbit paucissimas tabulas si vero non fuorint ab eodem hominc confectae sibi invicem comparari liosso; scxccnlis contra eas modis variari testes sunt Indices ad calcem libri quorum consulto plerosque gcographico itainsiruxi ordine ul vel cursim intuenti perspicuum esset cuique regioDi quasi suas essc imprecatiooum loculiones. Itaque ne pules hic me pcr singula iturum esse vocabula quibus inimicos diis infernia mandabantautineos minas coniciebant, neque malaesseomnia recensurum quae optabant capiti detestato. Ilaec tantum referre spcciniina satis sit : conscripta vidctur quaedam Setbianorum tabella romana ut omnes cognoscant exemplum eorum(lZ) qui dcfiguntur et inde erudili quin eos imitentur abstineant; in aliera ct ipsa romana laminina defcrlur aliquis non tam ut devoventi quani ut deo infensus 'iv. ojts^ ejtiv 5 xrJw? tcv xsxup^ova toO 'Oat{- p£(«); xa{ 6 cavcov -x xpia tcjv iyO'ja)v to)v '.ep(T>v(i4) ; fuisse diis Manibus a doiigente voli compole parenlatum unus indicat titulus mintur- nensis(15); ironice absque dcorum nominibus obligantur cu-

(1) D. r. 180 h 6.

(2) I>. r., 180 a 3.

(3) D. r, 135 a \0\ h 8.

(4) D. T., 187, 55.

(5) Z>. r., 158 a 42. 70; 160, 15; 161, IS; 163, 67; 166. 14-15.

(6) Cf. lud. YI G (Roma), s. vo.

(7) D. r., 161, 3G.

(8) D, 7., 155 a 27; /> 23; 163, 51; 164, 31; 168 al\h 10; 160. 51. \h Cf. lud. VI r, (Roma;, ^. v».

(lOy D. 7., 270, 5.

(11) />. r, 234, 7. 32; 237, 4. 23.

(12^ />, r., 213, 2. 6.

(13; />. r, 142 h 11-12.

(14) D. f., 188, 10-12.

(15) D. 7., 100, 14-17 : IHi infen^ si i/iam! videro lahesccnlem vohis tanclum illufi lihens ob annuversariuin /acere dihus parenlihus iUius...

PaO REGIONUM DIVERSITATE xcvii

iiiaQO ad versarii (1 ) ; in Asia et lialia praesertim deKziones aliqna condicione definire solebant(2) ut explerentur aut irritae caderent si quid aut ageret aut agere omitteret qui ita consecrabatur bomo ; euinJem interno igne comburendum esse (iccxpY](jiivo^) nisi que- renti salisfecerit vel solae vel cum paucis declarant cnidiae tabellae (3); post enumerata in hadrumetinis agitatorum et equoruin nomina cuin deciens iteratis verbis cadaij veriai, in inoduiii huius prccalionis quam nuncupamus <c lilanies n, cir- cuinducitur formula in omnes concepta (4) quam enucleare antea iam templavi(5); in cypriis denique(6) vestigia carminis orphici magici subesse k niinime eleganter confecti, deinde per papyros magicas traditi, corruptelis foedissimis conspersi » demons- tranlibus Dieterichio et Wuenschio (7) non est quin adstipule* inur (8).

Dissentire praecipue detixiones fateor quae locis aetateque separatae a diversissiinis exaratae sunt hominibus, dum contra arta quadam adfinilale ne dicam cognatione fere coniunguntur quae conscriplae siniul fuerunt (9); divisos nihilominus regione quanquam re et teiuporo proximos titulos aut contra loco vici- nos aetate longinquos non miraberis omnino non consonare.

(i) u. r, 107.

(2) Cr. lod. VI C; Wachsiiiutb, Kork., p. 568 sq.

(3) Cr. lud. VI G (Asia); Kiihaert, Peuer., p. 39 sq.: dc proprla caidiaruai tabellarum specie disserueruut Newlou, Diseo9., p. 7i2, 725; Waehsmuth, loe, ciL

(4) D. r, 274 284; cr. p. 383.

(5) P. LXXZII.

(6) D. r, 22 37.

(7) Apud Wuen^ch, D. T. .4., praer., p. %xi, col. 1.

(8) Dissimilibus etiam modis iostabaot iu defigeudo : iteralis aut iDimicl Qomioe {D. T.. 08; 155 a 34-37; 6 5-9; 156, 8-9. 12-13. 44-46; 192, 5-7; 289 6 19) aut Tocabulo quodam Id rormula (103, 2-3; 169, 14 22; 198, 30. 33; 272 a 7), exaggeratis quoqae verbis deToteriis (49, 17-18; 187, 55 62); flt etiam at seorsuin iuler parcs poaatur iaimicus primarius (165, 10-15; 220 a 2; 293 6 12) aut cum Terbo {isXtaTi 160, 72-74) aut iuter iuTersa et obscura verba cUre iuscriptus ;104, ij; dedgilnr lalis oou io bac terrestri taotum sed et lu rutura post mortem vita (72, 9-11; 198, 19-21, cr. p. 273); Iteratur taodem exsecratio- uis imperre:ta prius rormuia (198, 30. 33; 219 a 2. 8-iO).

(9) Vide p. XLT sq.

XiMi! DE VARIA DEFIGENDI RATIONE

Kxeinplo sinl ialer alios (\) bruUioruni unus (2) cum altero cnidioruiu (3) coUatus, qui tertio vel altero a. Chr. n. saeculo vix posleriores sunt; utrinque deablato amiculo queritur incensa nmlier quae suum nomen non celat; igitur aviap(C<i KoXXupa et AvicpoT 'Ap7e)jLc{^, quia quae id furavit oux aicoSiSa)Tt, ojx indiiAxt; sed ne quas pronuntiavit diris fiat ipsa obnoxia cavens utraque, ciausulam addit qua tuta evadat :

ci il ffuvi:{c' y; Tj[L^ir(Oi iat) i7aa>92

iOwc^ err,v, y; jtto tcv ajTCv aeTCv u-^riXOot •

... £;xci li 'cj'.a y.ai r/.suBepa... xal Tj\t.TAiX'^ xai ajjx^aYeTv xa( i^i xo ajTc T:i^z; sXOeTv ... (i).

At cun) noinine adpellalani Collyra Melilam quae vestem et anreos tres abslulil minislris deae cuiusdam addicat multetque pecunia tj>i i^^Ltli^^u) et iJL£o{p.v(.) AiSavw secundum civitatis lcges, Artemis fnrem aut ignorat aut tacet de industria eumque defert AajjLaTpi, Kojpa, OecT^ ::apa Aa;j.aTp'. icaji, ac tandem his verbis dcvovet : avevfYxa». ajTc; ::apa Aa^aTpa ... -^reTrprjixivc^ e^aYOpcuu)v.

Argumentis amplioribus ut conlirmetur quod illo minore docui inter se ounc comparentur agitalorum defixiones quas Romae, Karthagino, Iladrumeti erutas sextuplici facile disponas latcrculo. Eas scito non quidem aelate esse aequales, cum romanae quarto desinenti p. Chr. n. saeculo a Wuenscbio adscriptae fuerint, karthaginienses vero et hadrumetinae ad alterum probabiliter referantur, iure tamen conferri cum et circa easdem res versentur et posteriorum sint omnes temporuro.

(1) TabellaniiD v. g. britaniiicae (0. T., 106), eiueriteutit (122), cumaDM il99) noQQuUi verf u« a cypriid uoa videQtur abhoirere. lu 106 ul in 212 deflilo Gt oblatioQe rei sublatac cuid^in deo ut ad eam recuperandain devoTenti praet- to esse velit; ol icpuTavtic iu42 a 2-3 easdeni partet aguut mea quidem •eateDtia itque ol icp6ico).oi tjt; Ocu io 212.

(2) />. T., 212.

(3) t). T.y 2

(4) Eadeiu i>aeue ad verbum aut viciua legitur formula iu aliit cnidiit UtuUa, t'. r, 1; 4aet /»; 5; 7A: 8; 9.

f)ii ('t Jaemi»ne3.

Hphedia gratnmata.

Tituli romaoi (/>. r. 150-186).

Tituli karthaffiDieDtes (0. r. 234-240).

liiiti;,nues I iij^cnlptac.

iyic KvXa|iti)v xa\ ayioi x«P^**'^iP*«'

ayt£ Nv|i?J.

ayioi ayyeXot.

ayioi icapedpoi.

aycoi /apaxTrjpe; otitep yeypa|ijX£voi cv

TOVTM) TO) 1t£Ta).(0.

EjAajJiwv xaTl/i 0u9ipt Ouaipi 'Ayi

("Aiit) Ouitpi Mvi «^pi. NupL?£ xpaTiOTe. o j^to yr,v avavea^^oiv. fj uKO Tr,v 'Avayxyjv o xaTe/wv xuxXa. Tufo)V ilr.O. u|iel; Jee «l>pvyta (<I»u8pta) 6ee Nuii^ee

Ai8<i>vat (Ei8ri>vea) veaevxcopo) (veevxb)-

pw^ veoixouTe.

6pxi(;u) ac . . . xoiTx toO OcoO w\ t« 6'vT(i>v cv (tequuDtur EpbetU gimmD U) 235, i-2.

^pxil^b) ai . . . xsToi T&v ima ewlp v(i)v xOcdvtou Paa(X£oc(tequaoturEph sia grammata) 240, 1-S.

e^opxtCti) ae . . . xaTot t6v «pxTs (afiri)v) ovo|iaTa>v aaXfiaMaX avSrtp TaCaX ^aauOaTeb) aXccdaa|ia6v)<l«*p23 1-3; 2ft0, 18-20.

eiciTaaaouotv yap aoi (sequDtQr Ept eia grammata) 235, 20-21; 237, I 21: 238, 18-22; 239, 17-18.

ooTtc icot' ouv tX vexu8a(|iwv 5«ipc.

epexiot^Or, r,^br,aix/;pr, ipa/apapa 172. EuXa|uov (lilteranim ioci cum eo do-

miue parati) 172. oi}iijve6aiv)ju/ ^a/u/ Pa^/u/ Pa/a^t/u/

PafieTo^ctfO fO(«>at(7ip'o. Vocaliiim series. /pao; 180.

Multa tuDt et a romaois omoiao a sooa; haec taotum ezempli grmtia feram :

apLUY)xapicT(p 237, 19.

av/pefpove9t9ou6tv 239, 18.

a/Xaou|i ^ep^eto pa^aio PtSox ^X8co Tuuu;pO(o 240, 3.

Ppoupa ppoupa yiapfiapct (i.ap|&apci a|i; Taiiapet eqs. 234, 3-4.

xaiiaet (leaaypa (uaaxTM ao^p ApceC; Caypa (iaaxcXXi( 9vouvcvTa6a«il 9t ^opvo PsououSeou 234, 28>30.

Agitatore» pil''ati, tuuica mauicala ct fasciis cruralibus Testiti, brachiis et crurihud obligati, cum uomioibus ad caput.

.Vgitutorei» «erpeutibus implcxi.

C^rcercs circi 172.

E*ilamou.

Odiris Apis Mtii} i*hri.

Prolomc Oiiris iu itarcjphHgo.

Scalac.

Scrnentes.

Ty(>hou-Selh.

Atovuat&c et IIp2>To; tuuicatl ataij cum flagello iu deitra 238.

Ilorao staos cum flagello io des 230.

Hlull hAdrumetiDl (£>. r. 272-274).

Titull hadraroelial (0. T. 275-294).

Tltull hadruajetinl (£>. 7. 286-201).

emo io^ocatur deut Nemo iDVocatur deu» ueque Adiuro Udaemonqui

neque daemoD.

daemoD Disi fortatie !ao Id iterato Tersa magico ti- tuli 275, !ao Adonai ti da9- mon Soeches iu 284, 1. 34.

cumqui $$,

Adiuro ie per eum qui te resolvii ex vii{a)e temporibus deum pelagicum aerium altissimum law oiou taaa fMOttK^.

Titall hadrametlDl (0. 7. 282-294).

goa magica. '.rbasmisarab. -iub 272 ; 273. ir, iub 274.

Sigoa magica quibus divi- ductur homloum et equo- rum udmioa 275-283.

xxxaa aXXX — •^ioiiataiao 275.

osos nanos cacos ... plhori- chot aucrea ... ocsiose 284.

sunt.

De^uot.

Adiuro le daemon qui' eumque es,

Adiuro te pereum qyi te resolvii ex viiai temporibus deum pelagicum aerium aitissimum Iom oi ou tataa iwi«m oo-

plVM aT)l%.

Soli meas spemere voces set moveant te haec nomina suppo- sita 288-289.

Vltima nomina 289.

Sancia nomina Seces- sitatii 288; 289.

Ctti^eu censeu cinbeu\ perfleu diarunco de- asla bescu berebescu arurara ba^agra,

Anlmo araitto?

Ocuria (fnofx oton barnion formiane efecebul.

DaemoD flguratur iu- ▼ocatus.

Daemoo flguratur io- Tocatus.

1

FMrmulae

deflxloniim.

Tituli romaDi (D. 7. 159-186).

ac^ioi {»)i&; xsTX t^; dvva|ua>c 6{jl£>v tvoi

aSuvapiou; a6oT)0T)Tou; icoir,orr|TC xat

9'jvtSe{iivo'JC oCatctp xai napafit^td u{itv

cm TTjv icapaxaTa6iQxtiv 161, 20-31. a(i£) u|i&; xaTa toO Onb Tr,v 'Avapttjv

166, 21. airb • . . r,{iipa; xa\ vuxTb; xa\ aipa; iv

t£> Spo|&t(i>. dticb TT}; apTt a>pa; xa\ Tj^iipa;. anb TT); <ri^{ispov T){iepa; xai a>pa; £a>;

fi(i)0(xdTT); 160, 93-96. dicb TT); 9r,{itpov *Apca>; Ti{i£pa; 161,

131-132. dicb icpri>T0v (ii^(70u ea>; etxo<rToO TCTapTov

(ea>;T(uv eixoviTeaTapa^v a6Xa>v) 166,15. i/CTe 8&6e{i(vov; 172, 26. e^opxt!^a> 'j{ia; (opx:!^a} 'j(ia;) xaTi tt;;

•jfiit^pa; Ojiuiv S'jvd(iea>; (xaTa tti; 8u-

vd{i2a>; u{iajv) Tva xjttd^/TjTe (<j'jyxa-

Td«T/r,Te) xai avv5i^(jr,Te xai xaTaor,Tr,Te

(xxi xaTi^T*/TiTe 163, 30). f,^*l f,Sa>9iv Ta-/'j ta/v. ■»'(^^« fjSyj f,8a>(jiv (f,^r,) Ta/u Ta/u Ta/u

(aut bift lautum Ta/u). f,2r) f,8a>9tv ea>; sOr,; 3'jTa>v... 160, 73. rva xaTdff-/CTe to'jto'j; tou; itctiou; . . .

aic6^ou; eivai auvex>a9{i£wj; ev Ta> lit-

iiixa> 161, Sl- 93. iva xaTTJa/*)Tt xai ouvSi^aTiTe xai xaTaa-

Tpl'{/r,T£ ev To) xtpxa> TT,; [vea; ?j Ba6u-

)(uvo; 161. 121-123. Tva a^jvepyr^ariTC xai ouyxaTda/rje a'jTOu;

167 b 2-3. Tvi auyxarda/Tjte xaTa^i^aTjTe xa\ oea-

^vjor^^^i TOUTOu; 160, 51-52. xxTaa/eTe toutou; tou; tjv^^/.***"'^ *^' «oir,-

ar,Te auTOu; . .